Afganistan'ın başkenti Kabil'deki Stratejik ve Bölgesel Araştırmalar Merkezi (Center for Strategic and Regional Studies -CSRS), ABD askerleri ülkeden çekilmeye hazırlanırken Afganistan'daki durumu anlatan bir rapor yayımladı.

ABD Başkanı Joe Biden, 8 Temmuz'daki açıklamasında askerlerinin Afganistan'daki görevinin 31 Ağustos'ta son ereceğini söylemişti. Kalan 2 bin 500 civarındaki ABD askerinin tamamının eylül sonuna kadar çekilmesi bekleniyor.

Öte yandan ABD'li yetkililer, AP haber ajansına haziranda yaptıkları açıklamada 650 askerin "diplomatların güvenliğini sağlamak" amacıyla ülkede tutulacağını söylemişti.

Yetkililer, buna ek olarak birkaç yüz askerin de Kabil Havalimanı'nda kalıp güvenliği sağlamak için Türk askerlerine destek vereceğini belirtmiş, Türkiye'nin de bunu büyük oranda kabul ettiğini açıklamıştı.

Öte yandan, ABD 29 Şubat 2020'de Taliban'la Katar'ın başkenti Doha'da barış anlaşması imzalamıştı. Ancak anlaşmaya rağmen bölgede huzur sağlanamamış, Taliban önemli noktalardaki ilerleyişini sürdürmüştü.

Örgüt, geçen hafta İran sınırında stratejik açıdan kilit öneme sahip İslam Kala şehrini ve gümrük kapısını ele geçirdiklerini iddia etmiş, Afganistan'ın yüzde 85'ini kontrol ettiklerini öne sürmüştü.

CSRS'in raporuna göre Afganistan'ın gümrük kapılarındaki yolsuzluklar ülkedeki tehlikelerin artmasına ve Taliban'ın güçlenmesine neden oluyor.

Raporda gümrüklerdeki işlemlerde günde en az 7 ila 8 milyon dolar (yaklaşık 60 milyon ila 70 milyon TL) arası bir kayıp olduğu, bir yılda bunun 2,7 milyar dolar (yaklaşık 17 milyar TL) civarını bulacağı, bu miktarın da ülkenin toplam yıllık bütçesinin yarısına denk geldiği belirtildi.

U4 Yolsuzlukla Mücadele Kaynağı Merkezi'nin (U4 Anti-Corruption Resource Centre) 2018 raporundaki verilerin de aktarıldığı metinde, toplumun yüzde 43'ünün yolsuzluklar nedeniyle halkın Taliban'a katıldığını düşündüğü ifade edildi. Katılımcıların yüzde 62'sininse hükümetteki geniş çaplı yolsuzlukların Taliban'ı daha etkili hale getirdiğine inandığı belirtildi.

Öte yandan, raporda yabancı ülkelerin askerlerinin Afganistan'dan çekilmeye başlamasıyla yeni bir güvenlik krizi yaşanabileceği belirtildi.

Son iki ayda Taliban'ın 100'den fazla bölgeyi ele geçirdiği aktarılan çalışmada, hükümetin halk içinden Taliban'a karşı savaşacak bir milis grup örgütlemeye çalıştığı da belirtildi. Fakat birçok kişinin bunu doğru bulmadığı, böyle hamlelerin ülkenin geleceğini tehdit edebilecek yeni bir unsura dönüşebileceğini düşündüğü ifade edildi.

Ülkedeki barış görüşmelerinin de tıkanma noktasına geldiğine işaret edilen raporda, 10 ay önce Doha'da hükümetle Taliban arasında başlayan temaslarda somut kazanımlar elde edilemediği ifade edildi.

Sosyal medyada halkın yaşanan çatışma ve krize gösterdiği tepkilere de yer verildi.

Aktivistlerin ve sosyal medya kullanıcılarının sivillerin ölümlerine tepki gösterdiği ve barışın savaş yoluyla elde edilemeyeceğini düşündüğü belirtildi.

Halkın savaştan bitap düştüğü ve yabancı askerlerin de çekilmesiyle barış görüşmeleri hızlandırılmazsa ülkenin iç savaşa sürüklenebileceği uyarısında bulunuldu.

Independent Türkçe, CSRS

Derleyen: Yasin Sofuoğlu