Yeni bir araştırma, Avrupa'da sıcak hava dalgalarının ve kuraklıkların mahsul üretimine etkisinin son 50 yılda kabaca üçe katlandığını gösteriyor.

Environmental Research Letters dergisinde yayımlanan çalışmanın bulgularına göre, 28 Avrupa ülkesinde sıcak hava dalgası veya kuraklık felaketlerinin mahsul üretimi üzerindeki ortalama etkisi 1991-2015 döneminde 1964-1990 dönemine kıyasla üç kat daha fazla oldu.

The Independent'a konuşan araştırmanın baş yazarı ve Lizbon Yeni Üniversitesi'nde çevrebilimleri araştırmacısı Dr. Teresa Brás, ekstrem meteorolojik afetlerden kaynaklanan ani mahsul kayıplarının kıtlığa ve hızlı fiyat değişimlerine yol açabileceğini ifade etti.

Brás, "Analizlerimizde Avrupa'da mahsul verimi ve ani fiyat değişimleri üzerinde büyük etkisi olabilecek ekstrem meteorolojik afetlerin etkilerine odaklandık" dedi.

2018'de Avrupa'yı etkileyen ve önceki 5 yıllık ortalamayla kıyaslandığında tahıl üretiminde yüzde 8'lik düşüşe yol açan sıcak hava dalgası ve kuraklık bunun bir örneğidir. Bu ani bir fiyat değişimine neden olmuştu.

Ani fiyat değişimi, ekstrem meteorolojik afetler gibi kısa vadeli sarsıcı gelişmelerin ardından yaşanan geçici ve büyük yükseliş ya da düşüşlere deniyor. Gıda fiyatlarındaki ani değişim, hem ihracat yapan ülkeleri hem de ithalat yapan ülkeleri olumsuz etkileyebiliyor. Ayrıca gelirinin büyük kısmını gıdaya harcayan dünyanın en yoksul ülkeleri genelde en çok etkilenenler oluyor.

Çalışma, özel olarak "ekstrem meteorolojik afetlerin" Avrupa genelinde mahsul üretimi üzerindeki etkisini inceliyor. 

"Ekstrem meteorolojik afetler" en az 10 kişinin öldüğü, en az 100 kişinin de yaralandığı veya kayda değer ekonomik kayba neden olan sıcak hava dalgası, soğuk hava dalgası, kuraklık veya seller diye tanımlanıyor.

Bilim insanları 1964'le 2015 arasında bu olayların Avrupa'daki toplam mahsul üretimine, verime ve hasat alanlarına yönelik etkisindeki değişimleri incelemek için modelleme kullandı.

Araştırmanın odaklandığı alan, Birleşik Krallık (BK), İrlanda, Batı Avrupa, Doğu Avrupa ve Akdeniz ülkelerini içeriyordu. Analiz edilen mahsuller arpa ve mısır gibi tahıllardan taze meyve ve sebzelere kadar çeşitlilik gösteriyordu.

Bulgulara göre, 4 tür ekstrem meteorolojik afetten hepsinin mahsul üretimi üzerindeki etkisi incelenen zaman dilimi içinde artış gösterdi. Fakat kuraklık ve sıcak hava dalgasıyla bağlantılı hasardaki artışlar, en çok öne çıkanlardı.

Araştırma, son 50 yıl içinde sıcak hava dalgaları ve kuraklık kaynaklı mahsul kayıpları içinde en büyük mutlak artışların tahıllarda meydana geldiğini gösterdi.

Aynı zamanda bulgulara göre; meyve, sebze ve şarap üzümü gibi tahıl dışı ekinlerde sıcak hava dalgası ve kuraklık kaynaklı mahsul kayıpları son 50 yılda 5 kat arttı. (Ancak bu kayıplar mutlak değer açısından tahıllardan daha az.)

Öte yandan bilim insanları, sıcak hava dalgaları ve kuraklıkların ekinler üzerindeki artan etkisinde iklim değişikliğinin rolünü özel olarak incelemedi.

Ancak önceki araştırmalar iklim krizinin Avrupa'daki sıcak hava dalgalarının sıklığı ve şiddetinde artışa yol açtığını gösteriyor.

Örneğin eski bir analiz 2019'da Avrupa'da meydana gelen ve BK, Almanya ve Hollanda'da sıcaklık rekorlarına neden olan sıcak hava dalgasının, insan kaynaklı iklim değişikliği nedeniyle 100 kata kadar daha olası hale geldiğini ortaya koymuştu.

Araştırmacılar iklim krizinin Avrupa'da değişen kuraklık modellerinde de muhtemelen pay sahibi olduğunu ifade ediyor.

Bu yıl yayımlanan bir araştırma, insan kaynaklı iklim değişikliğinin bir sonucu olarak Avrupa'nın yazlarının giderek daha kurak hale geldiğini göstermişti.

Dr. Brás şunu söyledi:

(Bulgularımız) ekstrem meteorolojik afetlerin, yani kuraklık ve sıcak hava dalgalarının dünya genelinde daha sık, daha şiddetli ve yoğun hale geldiğini gösteren güncel bulgularla paralellik gösteriyor.

*İçerik orijinal haline bağlı kalınarak çevrilmiştir. Independent Türkçe'nin editöryal politikasını yansıtmayabilir.

https://www.independent.co.uk/climate-change

Independent Türkçe için çeviren: Umut Can Yıldız