NASA'nın Perseverance gezgini Mars'ta yaşam bulursa ne olacak?

"Manşetleri hayal edin: Perseverance, Marslı yaşamın kanıtını buldu!’ Ancak bu keşif, elbette cevaplanması çok güç soruları da gündeme getirecek"

Türkçe'de "azim" anlamına gelen Perseverance isimli araç, Mars'a 18 Şubat 2021'de ulaştı (NASA)

NASA'nın yeni uzay aracı Perseverance, Mars'a ulaştığından beri birçok gelişme yaşandı. Keşif aracı Jezero kraterine iner inmez Kızıl Gezegen'den ilk fotoğrafını ve ses kaydını yolladı, ayrıca karnında taşıdığı Ingenuity helikopterini konuşlandırmak için çalışmalara başladı.

Ancak bu gelişmeler, uzay aracının asıl hedeflerinin yanında epey ufak kalıyor. Gezginin en önemli hedefleri arasında Mars'ın geçmişte yaşam barındırıp barındırmadığının keşfi yer alıyor. Peki uzay aracı, Mars'ta yaşam keşfederse ne olacak? İşte uzmanların verdiği yanıtlar:

Biyolojik imzalar: "Kimse var mı?"

NASA'nın Jet İtki Laboratuvarı'ndaki Gezegen Bilimi Müdürlüğü'nün başmühendisi Gentry Lee, "Carl Sagan, ‘Olağanüstü iddialar olağanüstü kanıtlar gerektirir' diyor. Evrenin başka bir yerinde yaşamın var olduğunun keşfi de kesinlikle olağanüstü bir iddia" ifadelerini kullanıyor.

fazla oku

Bu bölüm, konuyla ilgili referans noktalarını içerir. (Related Nodes field)

Bilim insanları milyarlarca yıl önce Mars'ın bugünkünden çok daha farklı bir yer olduğunu söylüyor. Şimdiye dek elde edilen bulgulara göre Kızıl Gezegen'in atmosferi geçmişte daha yoğundu ve yüzeyinde sıvı halde su bulunuyordu. Bu da o dönemde gezegende yaşam olabileceği ihtimalini gündeme getiriyor.

Gökbilimciler, gezegen yüzeyindeki nehir yatakları artık kurumuş olsa da zemindeki topraklarda keşfedilmeyi bekleyen "biyo-imzalar" bulunabileceğini düşünüyor. Uzmanlara göre, bir zamanlar Mars'ta yaşam gelişmişse bile bunlar yalnızca mikroskobik ölçekte olabilir. İşte Perseverance, bu mikrobiyal yaşama dair "biyo-imza" ismi verilen fosil örneklerini arıyor.

Perseverance görevinin yetkili isimlerinden Ken Williford şunları söylüyor:

Biyolojik imza arayışındaki en iyi yerler, Jezero'daki eski göl yatağı veya fosillerin korunmasında önemli rol oynayan karbonat mineralleriyle kaplanmış olabilecek kıyı şeridi kayaçları. Yine de başka bir gezegende mikroorganizma kanıtı ararken açık fikirli olmak gerek.

Perseverance mineral kaplı olduğu düşünülen bu kayaçlardan örnekler toplayacak ve Avrupa Uzay Ajansı'nın Mars Sample Return isimli görevi sayesinde bunları Dünya'ya gönderecek.

Ken Williford, "Jezero Krateri'nin bir zamanlar yaşam için gerekli maddelere sahip olduğuna dair güçlü kanıtlarımız var. Geri dönecek numunelerin analizinden sonra gölün yaşam barındırmadığı sonucuna varsak bile evrendeki yaşamın kapsamına dair önemli bir şey öğrenmiş olacağız" diyor ve ekliyor:

Mars bir zamanlar yaşam barındırmış olsun veya olmasın, bizimki gibi kayalık gezegenlerin nasıl oluştuğunu ve geliştiğini anlamak çok önemli. Mesela Mars ıssız ve çorak bir araziye dönüşürken gezegenimiz nasıl ‘konuksever' kaldı?

Yaşam bulunduğunda

Bilimkurgu yazarı ve Universe Today'in bilim muhabiri Matt Williams, "Yaşamın bulunduğu duyurusu, bir orman yangını gibi hızla tüm dünyaya yayılacaktır. Manşetleri hayal edin: Perseverance, Marslı yaşamın kanıtını buldu!' Ancak bu keşif, elbette cevaplanması çok güç soruları da gündeme getirecek" diyor.

Williams'a göre bu noktada ilk olarak Mars'taki yaşamın Dünya'daki yaşamla ilişkili olup olmadığı sorusu gündeme gelecek. Bu sorunun cevabı evetse bilim dünyasında uzun süredir tartışılan "panspermi" isimli teoriyi destekleyecek. Bu teori, evrendeki yaşamın, göktaşları aracılığıyla bir gezegenden diğerine aktarıldığını öne sürüyor.

 

 

Panspermi'nin destek bulması, muhtemelen beraberinde bir diğer tartışmayı da gündem edecek. Kanıtlanması son derece zor olsa da Dünya ve Mars'taki yaşamın aynı kaynaktan geldiği teorisinin bir adım öne çıkacağı düşünülüyor.

MIT'de jeobiyoloji profesörü ve aynı zamanda Perseverance göreviyle Dünya'ya gelecek örneklerin incelenmesinden sorumlu Dr. Tanja Bosak, şunları söylüyor:

Mars'taki numuneler geldiğinde fosil hücrelere benzer bir şey görürsek ve bazı organik biyo-imzalar tespit edersek bu, eski Mars'taki yaşamla Dünya'daki yaşam arasındaki benzerlikleri doğrudan destekleyecektir.

Bunun yanı sıra, Mars'taki yaşama dair kanıtların keşfi, gezegende bugün hala yaşam olup olmadığı sorusunu da akla getirecek. Zira bilim insanları, Mars yüzeyindeki suyun ortadan kaybolmasıyla birlikte mikrobiyal yaşamın yeraltına göç etmiş olabileceğini ve yüzeyin altında hayatta kalabileceğini düşünüyor.

Perseverance göreviyle elde edilecek bulgular, yapbozun önemli bir parçasını ortaya çıkaracak ama Mars'taki ve Güneş Sistemi'ndeki yaşam arayışı devam edecek. Matt Williams, bunu şöyle açıklıyor:

Mars'ta yaşam arayışı, evrendeki anlam arayışı gibidir. Hep devam eder!

 

Independent Türkçe, Universe Today, NASA

Derleyen: Çağla Üren

DAHA FAZLA HABER OKU