Siyonist hareketin 100 yıl önce gerçekleştirdiği 'yolsuzluklar' belgelendi

Tel Aviv’de dün Siyonist hareketin Filistin'deki ve yurt dışındaki faaliyetlerinin başlangıcında gerçekleştirdiği yolsuzlukları gözler önüne seren belgeler ve dokümanlar ortaya çıktı

Anglo Filistin Bankası, diğer adıyla Bank Leumi’nin 1907'de el-Halil’deki şubesi.

Hareketten yolsuzluk suçuna karışan çok sayıda liderin ve önde gelen kişinin isimleri, büyük şehirlerin ve meydanların birçok caddesine verilerek yüceltilmiş ve ölümsüzleştirilmişti. Belgeler, bu ve benzeri ihlallere ilişkin adli açıdan hesap verilmediği için "ileri tarihli mahkemeler" maddesi altında saklandı.

İsrail merkezli Haaretz gazetesinin yayımladığı belgelerin, Siyonist hareketin üst düzey banka yöneticilerinden olan Zalman David Levontin’in torununa ait özel bir aile arşivinde bulunduğu aktarıldı. Rapora göre Levontin, Anglo-Filistin Bankası'nı yönetirken hesaplara kolaylıkla erişim sağlıyordu ve yetkililerin işlemlerini takip ediyordu. Böylece Bazı yetkililerin banka işlemlerini özel bir dosyada belgeledi. Levontin aile üyelerine ve varislerine vasiyette bulunarak söz konusu ihlalleri ölümünden 10 yıl sonrasına kadar yayınlamamalarını istedi. Ancak ailesi verdikleri söze çok daha uzun bir süre bağlı kaldı ve belgeleri Levontin’in ölümünden 80 yıl sonrasına kadar yayınlamadı.

Raporun yazarı Ofer Aderet belgelerin, Hayfa ile Yafa limanlarının tarihi üzerine Hayfa Üniversitesi'nde bir öğrenci tarafından yürütülen çalışma sırasında tesadüfen keşfedildiğini söyledi. Çalışmayı yürüten öğrenci, Tel Aviv'de yaşayan 93 yaşındaki Rina Levontin’e ulaştı. Levontin’in büyükbabasının kütüphanesine girmesine izin vermesinin ardından da dosyayı buldu.

Zalman Levontin, 1880'lerde Rusya'da bir bankada çalışan profesyonel bir finans uzmanıydı. O zamanlar dünyadaki diğer zengin Yahudilerin yaptığı gibi Filistin'den toprak aldı. Siyonist hareketin kurucusu Theodor Herzl ile tanışan Levontin, harekette mali kanat oluşturmasına yardım etti. Levontin 1903'te bir banka kurdu. Daha sonra ulusal banka anlamına gelen Bank Leumi adını alan bankada Siyonizm ve İsrail’in varlıkları tutuldu. Bankanın söz konusu dönemde hem ülke içinde hem de Beyrut, New York ve Cenevre'de birçok şubesi açıldı. Bugün İsrail bankalarının en büyüğü konumunda olan bankanın şu anki Yönetim Kurulu Başkanı ise 48 yaşındaki Filistinli Samir Hac Yahya.

Üniversite öğrencisi Geller, raporda yaptığı açıklamada, Levontin’in yolsuzluk kelimesinin kullanılmadığı bir dönemde 1925'e kadar bankanın genel müdürü olarak görevde kaldığını belirtiyor. Belgede, yolsuzluk kelimesi yerine "kamu parasını ceplerine atanlardan" söz ettiğini aktarıyor. Rapora göre Levontin’in yolsuzlukla suçladığı isimler arasında, o dönem Filistin'de arazi satın alma konusunda uzmanlaşmış olan Keren Kayemet (Yahudi Ulusal Fonu) Başkanı Menachem Ussishkin ve Yahudi Ajansı Başkanı Arthur Ruppin de yer alıyor. Levontin söz konusu isimleri Filistin'de Yahudi yerleşimlerinin kurulması için ayrılan ve o dönemin standartlarına göre çok büyük bir miktar olan 293 bin cüneyh değerindeki parayı yağmalamakla suçluyor. Levontin ayrıca Tel Aviv'deki Siyonist Afek Bankası’nın bazıları Siyonist olmayan, iflas etmiş tüccarları finanse ettiğini belirtiyor.

Levontin bir diğer belgede de Siyonist hareketin öne çıkan isimlerini Filistin'deki yerleşimlere yönelik ayrılan fonları çalmak ve bunları Polonya, ABD ve İsviçre'deki kişisel ticari projelere yatırmakla suçluyor. Levontin, kendisinin ardından Anglo-Filistin Bankası’nın başına geçen Eliezer Hoofien’i de binlerce cüneyh çalmakla suçluyor. Levontin bunu detaylı bir şekilde belgelendirerek 1925'te 3 bin 800, ertesi yıl 500 cüneyh olarak sıralıyor. Ayrıca banka yönetiminin Hoofien’i cezalandırmak yerine kendisine 2 bin cüneyh hediye ettiğini belirtiyor. Banka yönetiminin 5 üyesinin de Hoofien’in suçuna dair sessiz kalması karşılığında para aldığını öne sürüyor.

Levontin ayrıca Herzl'in yardımcılarından olan Rusya'daki Siyonizmin lideri Nissan Katzenelson hakkında da 200 bin ruble hırsızlık suçlamasında bulunuyor. Raporu yayınlayan Haaretz gazetesi, belgelerle ortaya çıkarılanın, Siyonist hareket içindeki yolsuzluklarla ilgili her biri kitap haline getirilebilecek 4 büyük dosyadan sadece biri olduğunu kaydediyor.

 

*İçerik orijinal haline bağlı kalınarak çevrilmiştir. Independent Türkçe’nin editöryal politikasını yansıtmayabilir.

Şarku'l Avsat

DAHA FAZLA HABER OKU