Değeri yeterince bilinmeyen 14 yerli sinema filmi

Eyüp Kaan Yoksu Independent Türkçe için yazdı

1- Gölge Oyunu / Yavuz Turgul

Yapım Yılı: 1992
Oyuncular: Şener Şen, Şevket Altuğ, Metin Çekmez, Cevat Çapan

 

 

Türkiye sinemasının usta yönetmenlerinden olan Yavuz Turgul'un yazdığı en güçlü senaryoya sahip olan filmlerden bir tanesidir.

Teknik olarak oldukça başarılı olan film, sinematografisiyle de izleyenleri büyülemektedir.

Film, Füreyya Koral gibi sürpriz simalarla da taçlandırılmış bir başyapıttır.

Pavyonda komedyen olarak çalışan ve iyi bir arkadaşlığa sahip olan iki kişinin hayatlarına giren bir kadının, onların hayatlarını değiştirmesini konu almaktadır.

Filmin en anlamlı simgelerinden birisi yandan oturaklı motosiklettir.

Mükemmel müziklere sahip olan film unutulmazlar arasındadır.

Filmin en unutulmaz repliklerinden bazıları şunlardır:

- "Eşim Etfal ölünce ben de ölmek istedim. Ama Tanrı bu istediğime kızdı galiba. Ve bana yaşam cezası verdi."

- "Dedim ki tamam. Biri daha gidiyor, o gitmeden ben gideyim. Dönmemek üzere."

- "Var mı yok mu kim bilir? Gerçek ne ki? Biz gerçek miyiz, var mıyız kim bilir?"

 

2- Vavien / Yağmur Taylan, Durul Taylan

Yapım Yılı: 2009
Oyuncular: Engin Günaydın, Binnur Kaya, Settar Tanrıöğen, İlker Aksum, Serra Yılmaz, Binnaz Ekren, Şinasi Yurtsever, Ercan Kesal, Serkan Keskin

 

 

Filmin çekimlerinin tamamı Tokat'ın Erbaa ilçesinde gerçekleştirilmiştir. Eleştirmenler tarafından 2000 sonrası çekilmiş Türk sinemasındaki en iyi filmler arasında gösterilmektedir.

Filmde, eşi ve çocuklarıyla sıradan bir hayat sürdüren Celal karakterinin tuhaf hikayesi anlatılmaktadır.

Filmin en unutulmaz repliklerinden bazıları şunlardır:

- "Dünyadaki bütün büyük hastalıkların ana sebebi bu, içine atmak."

- "İçine atıyon, o hiç iyi bir şey değil, içine atma."

- "Ya dedim doktor, hiç mi umut yok dedim ya? Yok dedi... Celal, oradan bir yürüyüşüm var, 6 saat... 6 saat hem yürüdüm hem ağladım. Sonra bir gün kalktım, baktım bir taze, ferah. Açtım pencereleri, bir çay demledim."

 

3- Sen Aydınlatırsın Geceyi / Onur Ünlü

Yapım Yılı: 2013
Oyuncular: Ali Atay, Demet Evgar, Damla Sönmez, Ercan Kesal, Serkan Keskin

 

 

Ulusal ve uluslararası film festivallerinden ödüller alan filmin çekimleri Manisa'nın Akhisar ilçesinde gerçekleştirilmiştir.

Mükemmel sinematografiye sahip olan çekimler ise siyah beyaz olarak gerçekleştirilmiştir.

Yönetmen kendine has kurgusu ve anlatım dilini bu filmine de yansıtmıştır.

Karakterlerin tamamının süper güçlerinin olduğu sıra dışı olan aşk hikayesi anlatılmaktadır.

Filmin başarısında, filmde kullanılan ve görüntülerle uyum içinde yer alan müziklerin katkısı oldukça fazladır.

Filmin en unutulmaz repliklerinden bazıları şunlardır:

- "Bazen bir tekerlek dönüyor kafamda. Ben kendim döndürüyorum o tekerleği ama sonra durduramıyorum. Gözlerimi açıyorum tekerlek dursun diye ama durmuyor, sürekli dönüyor..."

- "Biliyorum ben seni hiç hak etmiyorum ama kimler neyi hak ediyor ki?.."

- "İnsan 'endişe'den yaratılmıştır."

 

4- Sevmek Zamanı / Metin Erksan

Yapım Yılı: 1965
Oyuncular: Sema Özcan, Müşfik Kenter

 

 

Türkiye sinemasının auteurlerinden Metin Erksan'ın sürreel başyapıtı olarak gösterilmektedir.

Metin Erksan"Sevmek Zamanı" filmini anlatırken "Son filmim, uluslararası film yarışmaları için yapılmış tutarsız boş savlardan uzaktır. Sevmek zamanı sadece insanın dramını anlatır" ifadelerini kullanmıştır.

Film siyah beyaz olarak çekilmiştir. Filmin konusu surete aşık olan bir adamın aşkıdır.

Boyamaya girdiği evin duvarında asılı kadın resmine aşık olan boyacı Halil'in ve resmin sahibi olan Meral'in öyküsü anlatılır.

Film çekildiği dönemde hikayesi, dağıtımcı problemleri, sinema anlayışı yüzünden gösterime girememiştir.

Fakat aynı dönemin Avrupa zinemasına paralel ve yenilikçi sinema dili sayesinde izleyenlerin filmi beğenmesiyle zamanla kült film haline gelmiştir.

Günümüzde bile filmin gösterimi yapılmakta ve söyleyişiler düzenlenmektedir.

Metin Erksan, filmi öyle bir tutku ile çekmiştir ki 250 bin TL olan maliyeti 60 bin TL'ye düşürmüştür. Filmin çekimlerini bitirebilmek için evindeki eşyaları satmıştır.

Çekimleri Büyükada'da gerçekleştirilmiştir. Filmin DVD'si 2007 yılında ancak çıkmıştır ve DVD kapağının arkasında "Ticari gösterime girmemiş, sinema salonlarında oynama şansı bulamamıştır" yazmaktadır.

Yönetmen Fatih Akın'ın çabaları sayesinde DVD formatında arşivlerde yerini alabilmiştir.

Bazı film otoriteleri tarafından 1940'lı yıllarda yazılan Kürk Mantolu Madonna'nın filmi etkilemiş olduğu söylenmektedir.

Filmin unutulmaz repliklerinden bazıları şunlardır:

- "Ben senin resmine değil de sana aşık olsaydım ne olacaktı?"

- "Resmin benim kendimden bir parça. Bırak ben onu seveyim. Sen sevmek isteme beni, senin ellerini tutmak istemiyorum. Sonra çekersin o ellerini benden."

- "Resmin sen değilsin ki, resmin benim dünyama ait bir şey."

 

5- Tabutta Rövaşata / Derviş Zaim

Yapım Yılı: 1996
Oyuncular: Tuncel Kurtiz, Ayşen Aydemir, Ahmet Uğurlu, Barış Celiloğlu, Ahmet Çadırcı
 

 

Filmde otomobil hırsızlığı yapan Mahsun karakterinin hüzünlü hikayesi anlatılmaktadır.

Düşük bütçe ile çekilen filmin yapımcılığını Ezel Akay yapmıştır.

24 günde çekilen sinema film, sınırlı sayıda negatif filme sahip olduğu için günde 4 saat çekim yapılmıştır.

İtalyan yeni gerçekçilik akımını ülkemize getiren öncü filmlerden bir tanesidir.

Onlarca ulusal ve uluslararası film festivalinde ödüller almış bir başyapıttır.

Filmin unutulmaz repliklerinden bazıları şunlardır:

"Soğuk olan hava değil Mahsun. İnsanlar soğuk. Hayat çok soğuk. Keşke bu kadar soğuk olmasaydı da dünya, sen de bu kadar üşümeseydin."

"Sen de kendi çapında süper kahramansın Fikret. Yirmi yıldır aynı kadını sevip, gün de üç paket sigara içiyorsun. Kolay değil yani."

"Ben düşündüm de, Sarı'nın mezarına gitsek, birlikte. Yani hep beraber. Şarap da aldım."

 

6- Beynelminel / Sırrı Süreyya Önder, Muharrem Gülmez

Yapım Yılı: 2006
Oyuncular: Cezmi Baskın, Özgü Namal, Sırrı Süreyya Önder

 


Filmde 12 Eylül 1980 darbesi sonrası dönemin sıkıyönetiminin, doğuda yerel halk ve çalgıcı sınıfı üzerine etkileri trajikomik bir şekilde anlatılır.

Filmde BKM esintileri olduğu kendini belli etmiş diyebiliriz. "Vizontele" tadında, insanın içini ısıtan, sıcak, akıcı bir hikayeye sahip bir dram filmi.

Film, aslında tam anlamıyla bir dram değil diyebiliriz; komedi tadında dram demek daha doğru olacaktır.

Film, oyunculuk, anlatım tarzı ve kullanılan sinema diliyle de oldukça keyifli.

Örneğin, 1980 darbesi sonrasında halkevinin üçüncü sınıf bir pavyona dönüştürülmesi, duvarında asılı duran Piç Haso tablosunun yerine Arzum Çilem posterinin asılması, darbenin ülkemizde ne denli hasarlar yarattığını gösteren olağanüstü bir metafordur.

Filmin unutulmaz repliklerinden birisi şöyledir:

+ Senin kız arkadaşın da vardır şimdi üniversitede...

- Yoo, yoktur... Bunlar küçük burjuva alışkanlıkları. Hem ben artık devrimci oldum.

 

7- Yazgı / Zeki Demirkubuz

Yapım Yılı: 2001
Oyuncular: Zeynep Tokuş, Engin Günaydın, Feridun Koç, Demir Karahan, Nazan Kesal, Emrah Elçiboğa

 

 

Demirkubuz'un kendine has bir sinema dili oluşturduğunu belli ettiği dördüncü başarılı filmidir.

"Yazgı"da bir çeşit pasif intihar olgusu anlatılmaktadır. Film için Albert Camus'un "Yabancı" adlı romanından esinlenilerek senaryolaştırılıp çekilmiştir diyebiliriz.

Uzun uzun tiradların bolca olduğu ve sahnelerin ağır ağır aktığı bölümler film boyunca vardır.

Serdar Orçin ve Engin Günaydın'nın muhteşem oyunculukları ile taçlanan ve sinematografik görüntüleri olan bir başyapıttır.

Filmin en unutulmaz repliklerinden bazıları şunlardır:

- "Bütün hayatım boyunca taşıdığım suçluluk duygusunu olduğu kadar, imtiyazlılara ve gerçekte yalnızca imtiyaz isteyenlere duyduğum nefreti anlatmayı hep istiyorum."

- "İnsanın istediği gibi davranmasında anlaşılmayacak bir yan yok benim için... Kendim için anladığımı başkası için de anlayabilirim."

- "İnsan ben suçluyum diyebilir ama suçsuzum diyemez."

 

8- O... Çocukları / Murat Saraçoğlu

Yapım Yılı: 2008
Oyuncular: Özgü Namal, Sarp Apak, Demet Akbağ, Altan Erkekli, İpek Tuzcuoğlu

 

 

Senaryosunu Sırrı Süreyya Önder'in yazdığı kaliteli filmlerdendir. Önder'in kaleminin ustalığı başarılı bir şekilde yönetmen Murat Saraçoğlu tarafından filme yansıtılmıştır.

Önder'in senaryosu başarılı bir şekilde sinematografiye aktarılmıştır.

Filmin akıcılığı, sağlam senaryosu ve usta işi sinematografiyle buluşmasıyla görsel bir şölene dönüştürülmüş.

"O... Çocukları" filmi için "klasik toplumsal tabuların, kemikleşmiş kalıpların yıkılabileceğinin kanıtıdır" diyebiliriz.

Film, 1981 yılında faşist askeri darbe döneminden bir kesiti beyazperdeye aktarılıyor.

Türkiye, askeri rejimin boyunduruğu altında kalmıştır. Hayat kadınlarının çocuklarına bakıcılık yapan emanetçi annenin, evinin ekseninde inanılmaz olaylar gerçekleşir.

Çocuk psikolojisi, eğitim, töre, akrabalık ilişkileri, kadın erkek ilişkisi, toplum içerisinde kadın ve çocukların yeri, toplumsal değer yargıları ve militarist baskı ortamının sorgulandığı tartışmalar yaratmış başarılı bir film.

Filmin en unutulmaz repliklerinden bazıları şunlardır:

- "Bu balıklar niye öldü biliyor musun? Çünkü sularını değiştirdin!"

- Biz seninle dünyaya aynı yerden bakmıyoruz...
+ Ama aynı dünyaya bakıyoruz!..

 

9- Karpuz Kabuğundan Gemiler Yapmak / Ahmet Uluçay

Yapım Yılı: 2004
Oyuncular: Ahmet Uluçay, Fizuli Caferof, Güleyse Erkoç, Hasbiye Günay, Kadir Kaymaz, İsmail Hakkı Tasla

 

 

Yönetmen Ahmet Uluçay'ın kendi yaşam hikayesinden beyazperdeye uyarladığı bir başyapıttır.

Ünlü oyuncuların oynamadığı, yönetmeninde filmde berber rolüyle yer aldığı özgün bir sinema filmidir.

Yalın bir anlatım diline sahip olan film, içten, samimi ve şiirsel gerçekçi tarzdadır. Birçok film festivalinden ödüller almıştır. 

Filmin en unutulmaz repliklerinden bazıları şunlardır:

- "Şu tren yollarına takılıp çekip gitmeli arkadaş."

- "Karpuzcunun çırağı vardı ya Recep, sana aşık ya... Yazık be sende ona aşık oluversen ya..."

- "Biz köylüyüz diye elimize şu kadar makineyi çok görür bu şehirli milleti. Biz eşek gibi çalışacağız, ekeceğiz, biçeceğiz onlar fotoğraf çekecekler, böyle alışmışlar. Boşver, biz de kendi makinemizi kendimiz yaparız."

 

10- Muhsin Bey / Yavuz Turgul

Yapım Yılı:1987
Oyuncular: Şener Şen, Uğur Yücel, Sermin Hürmeriç, Osman Cavcı, Erdoğan Sıcak, Kemal İnci

 

 

Sinema eleştirmenlerine göre filmin oyuncularından Şener Şen ve Uğur Yücel bu filmde gösterdikleri performansla oyunculuklarının zirvesine çıkmışlardır.

Aynı zamanda Türk sinemasındaki en iyi 50 film arasında gösterilmektedir.

Film, kendine has kuralları olan müzik yapımcısı Muhsin Bey ve kısa sürede ünlü olmak isteyen Ali Nazik arasında ilişki üzerinden Muhsin Bey'in yaşam ve onur mücadelesine dönüşen olayları anlatmaktadır.

Filmin en unutulmaz repliklerinden bazıları şunlardır:

- "Çok paramız olursa Üsküdar'da bir ev alırım. Kız Kulesi'ni gören, yeter Beyoğlu'nun kahrını çektiğim."

- "Ağlamakla, inlemekle ömrüm gelip geçiyor. Devası yok, garip gönlüm günden güne, ah, eriyor."

 

11- Piano Piano Bacaksız / Tunç Başaran 

Yapım Yılı:1987
Oyuncular: Rutkay Aziz, Yaman Okay, Serap Aksoy, Meral Çetinkaya, Emin Sivas, Özcan Özgür, Menderes Samancılar

 

 

Kemal Demirel'in biriktirdiği anıların bir derlemesi "Piano Piano Bacaksız" kitabı, Ümit Ünal başta olmak üzere; Tunç Başaran ve Kemal Demirel'in senaryolaştırmasıyla 1991 yılında Piano Piano Bacaksız ismiyle beyazperdeye aktarılmıştır.

Film, 65. Akademi Ödülleri'nde Türkiye'nin yabancı dilde en iyi film dalında Oscar aday adayı olarak seçilmiştir.

Filmin en unutulmaz repliklerinden bazıları şunlardır:

- "Sevgisiz hiçbir şeyin asla yaşayamayacağı bir dünyada var olmak ne büyük mutluluktur."

- "İnsanın yoksulu, üstelik çocuksa benim gibi, barıştan yanadır yani umuttan yana."

 

12- Anayurt Oteli / Ömer Kavur

Yapım Yılı: 1987
Oyuncular: Arslan Kaçar, Ülkü Ülker, Cengiz Sezici, Kemal İnci, Serra Yılmaz, Orhan Çağman

 

 

"Anayurt Oteli" filmi, yazar Yusuf Atılgan'ın aynı isimli eserine dayanarak yönetmen Ömer Kavur tarafından senaryolaştırılıp, çekilmiştir.

Filmin çekimlerinin tamamı Aydın'ın Nazilli ilçesindeki Ankara Palas Oteli'nde gerçekleştirilmiştir.

Türkiye sinema tarihinin en iyi 50 filmi arasında gösterilmektedir.

Filmin en unutulmaz repliklerinden bazıları şunlardır:

- "Ne çok yalan söyleniyordu yeryüzünde; sözle, yazıyla, resimle ya da susarak"

- "Kaçtınız demek. Kaçılır mı hep? Bu tedirginlik yaşanır mı boyuna, bilinmeyenin tedirginliği."

- "Bir gün sana dünyada katlanacak tek şeyin sevgi olduğunu öğreteceğim."

 

13- Fakat Müzeyyen Bu Derin Bir Tutku / Çiğdem Vitrinel

Yapım Yılı: 2014
Oyuncular: Sezin Akbaşoğulları, Erdal Beşikçioğlu, Harun Tekin, Erdinç Gülener, Ege Aydan

 

 

Film, İlhami Algör'ün 2005 yılında yayımlanan aynı adlı kitabından uyarlanmıştır.

Filmin senaryosunu ise Ceyda Ateş ve Çiğdem Vitrinel birlikte yazmıştır.

Filmde, henüz hiçbir kitabı yayınlanmamış olan bir yazarın ve kadınlar ile ilişkiler üzerine araştırmalar yapan bir kadının hayatı anlatılmaktadır.

Filmin en unutulmaz repliklerinden bazıları şunlardır:

- "Fakat Müzeyyen, seninle bir olurumuz yoktu. Ben olmazlara rağmen sevdim."

- "Eskiden sesin titrese nefesim kesilirdi. Şimdi ölsen, en fazla eşitleniriz..."

- "Aynı kitabı okuyup farklı yerlerin altını çizmişiz..."

 

14- Teyzem / Halit Refiğ

Yapım Yılı: 1986
Oyuncular: Müjde Ar, Mehmet Akan, Ümit Ünal, Yaşar Alptekin, Haldun Ergüvenç

 

 

Ataerkil toplum düzeninde sıkışmış, "ben bu hayatta ne yapıyorum?" sorusuyla savrulan bir kadın öyküsünün anlatıldığı harika bir sinema filmidir.

Filmin senaristi olan Ümit Ünal filmde küçük bir rol almıştır.

Müjde Ar'ın canlandırdığı kadın karakterleri genellikle kadının toplumsal konumunu sorgulatan filmler olmuşlardır.

"Teyzem" gibi bir filmin aslında Halit Refiğ'in sinemasında yeri yoktur.

Filmin senaristi olan Ümit Ünal'dan dolayı bu farklılık göze çarpmaktadır.

"Teyzem"  filminin hikayesi gerçek hayattan alınmıştır.

Filmin en unutulmaz repliklerinden biri şudur:

"Bu hayat bana göre değilmiş, bu evin ötesinde de önemli bir şey yokmuş meğer."

 

 

*Bu makalede yer alan fikirler yazara aittir ve Independent Türkçe’nin editöryal politikasını yansıtmayabilir.

© The Independentturkish

DAHA FAZLA HABER OKU