Anayasa Mahkemesi, 2015 yılında eşi ve çocukları ile Türkiye’ye yasal giriş yapan Özbek asıllı Tacikistan vatandaşı S.K.’nın “insani ikamet izni” ile Türkiye’de yaşarken IŞİD operasyonunda gözaltına alındıktan sonra sınır dışı edilmesinde etkili başvuru hakkının ihlal edildiğine ve başvurucuya 26 bin lira tazminat ödenmesine hükmetti.
Resmi Gazete'de yayımlanan karara göre, 2015 yılında ailesi ile birlikte yaşamak ve çalışmak için yasal yollarla Türkiye’ye gelen Özbek uyruklu Tacikistan vatandaşı S.K.’nın ikamet başvurusu kabul edilerek kendisine ve ailesine 18 Ocak 2017 tarihinde “insani ikamet izni” verildi.
IŞİD operasyonunda gözaltına alındı
İnsani ikamet izniyle Türkiye’de yaşamaya başlayan S.K., IŞİD şüphelisi olduğu gerekçesi ile 2 Şubat 2017’de gözaltına alındı. Başvurucunun evinde yapılan aramada ise herhangi ir suç deliline rastlanmadı.
S.K., avukatı ve tercüman olmadan alınan ifadesinde Türkiye’ye ailesiyle birlikte çalışmak için geldiğini ve yasal izninin olduğunu, ayrıca Türkiye’de herhangi bir olaya katılmadığını söyledi.
S.K. ile ilgili geri gönderme prosedürü devam ederken, 23 Şubat 2017 tarihinde avukatı aracılığı ile İstanbul 1. İdare Mahkemesi’nde yürütmenin durdurulması davası açıldı.
Dava devam ederken başvurucu S.K., İzmir Geri Gönderme Merkezi’ne nakledildi.
S.K. 10 Mart 2017’de Tacikistan’a geri gönderildi. Mahkeme ise 7 Nisan 2017’de sınır dışı edilmesi hakkında yürütmenin durdurulması kararı verdi.
AYM’ye başvuru
Başvurucu K.S, avukatı aracılığıyla Anayasa Mahkemesi'ne bireysel başvuruda bulundu. Başvuruda, kötü muameleye maruz kalma ihtimali olan ülkeye sınır dışı edilme ve sınır dışı etme kararına karşı açılan davanın süreci durdurmaması nedeniyle kötü muamele yasağıyla bağlantılı etkili başvuru hakkının ihlal edildiği ileri sürüldü.
Bireysel başvuru yapıldıktan sonra da idare mahkemesi tarafından, başvurucu hakkındaki sınır dışı etme işleminin kesin olarak iptaline karar verildi.
Anayasa Mahkemesi'nin ihlal gerekçesi
Bireysel başvuruyu ele alan Anayasa Mahkemesi Birinci Bölümü, K.S'nin, kötü muamele yasağıyla bağlantılı olarak etkili başvuru hakkının ihlal edildiğine karar verdi. K.S'ye 26 bin lira manevi tazminat ödenmesine hükmetti..
Anayasa Mahkemesi birinci bölümünün gerekçesinde, başvuru mekanizmasının etkili olabilmesi için hukuki olarak düzenlenmesinin yanı sıra uygulamada da işlevsel olması gerektiği vurgulandı.
Yüksek Mahkeme, “Başvurucu hakkında tesis edilen sınır dışı işleminin hukuka aykırılığının yargı makamlarınca tespit edilmesinden bağımsız olarak başvurucunun sınır dışı edilmesi halinde maruz kalacağı kötü muamele iddialarının idari ve yargı makamlarınca titizlikle hiçbir aşamada araştırılmadığı gözlemlenmiştir. Başvurucunun idari gözetim altına alındıktan sonra fiilen sınır dışı edilene kadar avukat yardımından etkili biçimde yararlandığına yönelik bir olgu başvuru dosyasına yansımamıştır. Anayasa Mahkemesi açıklanan gerekçelerle kötü muamele yasağıyla bağlantılı olarak etkili başvuru hakkının ihlal edildiğine karar vermiştir" dedi.
Independent Türkçe
