Dokuz ihale, üç temel atma töreni gördü; Altı farklı "tamamlanma tarihi" açıklandı… Bitemeyen Çukurova Havalimanı'nın dokuz yıllık hikayesi

İlk ihalesi 2011'de gerçekleşen, temeli 2013'te atılan, uğruna 8 milyon metrekarelik tarım arazisinin kamulaştırıldığı Çukurova Havalimanı'nın altyapısı için 3, üstyapısı için 5 ihale tarihi ilan edildi. Gelinen noktada altyapının yüzde 85'i bitti

Temeli 2013'te atılan Çukurova Havalimanı'nın 12 milyon yolcuyu ağırlaması bekleniyor/ Fotoğraf: YouTube

"Türkiye'nin Atatürk Havalimanı'ndan sonra en büyük ikinci havalimanı olacak" sloganıyla yola çıkılmasından bu yana Ulaştırma Bakanlığı makamı yedi kez, ihale tarihi dokuz kez değişti. Atatürk Havalimanı kapandı, "en büyüklük" tahtını İstanbul Havalimanı aldı. 

Çukurova Havalimanı'ndan bahsediyoruz… 

Adana'daki Şakirpaşa Havalimanı'na 45 dakika uzaklıkta yer alan, Mersin ve Adana'da turizmi artıracağı ümit edilen, o bölgenin verimli topraklarında yetişen ürünün lojistiğini kolaylaştırması planlanan ve dokuz yıldır bitmeyen havalimanından… 

Yılda 12 milyon yolcuyu ağırlamak için 8 milyon metrekarelik tarım arazisinin kamulaştırıldığı, Çukurova Havalimanı'nın bitiş tarihi için bugüne kadar 2013, 2016, 2018, 2019, 2020 yılları belli aralıklarla dile getirildi. 

Gelinen son noktada Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Adil Karaismailoğlu, 19 Kasım 2020'de gerçekleşen bütçe görüşmelerinde havalimanının iki yıl içerisinde hizmete gireceğini söyledi. 
 

Çukurova Havalimanı aa
Çukurova Havalimanı'nın planlanan son hâli/ Fotoğraf: AA


Üst yapı ihalesi Kozuva'nın 

Projenin üstyapı inşaatı için 20 Kasım 2020'de gerçekleşen son ihalede en uygun teklifi 297 milyon 100 bin euro+KDV karşılığında Favori İşletmecilik A.Ş. - YAKO Tekstil Sanayi ve Dış Ticaret A.Ş. ortak girişimi verdi.

Toplam 3 etap halinde planlanan projede, birinci etap yatırımların tamamlanarak havalimanının hizmete verilmesi için planlanan yatırım süresi 2.5 yıl ve işletme süresi 25 yıl olacak.

Her iki şirket de Tekirdağ merkezli Kozuva Şirketler Grubu'na bağlı ve ortak girişimin yönetim kurulu başkanlığını Çerkezköy Ticaret ve Sanayi Odası (TSO) Başkanı Süleyman Kozuva yürütüyor.

Favori İşletmecilik A.Ş., Eylül 2013'te Somali'deki Mogadişu Aden Abdulle Uluslararası havalimanı işletmeciliğini 20 yıl süre ile üstlenmişti. 
 

Çukurova Havalimanı aa
Çukurova Havalimanı'nın planlanan son hâli/ Fotoğraf: AA


Dokuz yılda yüzde 85'i tamamlandı 

Devlet Hava Meydanları İşletmesi (DHMİ) Genel Müdürlüğünde gerçekleştirilen ihale öncesi, komisyon başkanı DHMİ Satın Alma ve İkmal Dairesi Başkanı Ömer Gönül, 2011'de başlanan altyapı inşaatının yüzde 85'inin tamamlandığını söyledi. 

Peki bir havalimanı neden dokuz yılda bitmedi? 

Kaç kez ihaleye çıkıldı? Ne kadar ödendi ve en önemli eleştiriler neydi?

"2013'teki Akdeniz Oyunları'na yetişecek" denmişti 

Adana, Mersin ve Osmaniye illerine hizmet vermesi planlanan Çukurova Bölgesel Havalimanı'nın Yap-İşlet-Devret modeliyle ilk ihalesi 15 Aralık 2011'de yapılmıştı. 

İhaleyi, 357 milyon euro ile en iyi teklifi veren Koçoğlu Grubu'na bağlı Skyline Havacılık ile Zonguldak Özel Sivil Havacılık Ortak Girişim Grubu kazandı.

İnşaat ve Sanayi İşverenleri Sendikası'nda (İNTES) dört dönem başkanlık yapan Şükrü Koçoğlu'nun başında bulunduğu Koçoğlu İnşaat, imzaladığı sözleşme ile havalimanının 9 yıl 10 ay 10 günlük işletim süresine sahip olmuştu.

Dönemin AK Parti Mersin Milletvekili Kürşad Tüzmen, havalimanının "2013'teki Akdeniz Oyunları'na yetiştirilmeye çalışılacağını" söylüyordu. 

Projeyi ilk üstlenen şirket iflas etti 

Temeli 28 Mayıs 2013'te atılan havalimanı için verilen ilk vaat, 36 ayda, yani Mart 2016'da tamamlanması yönündeydi. 

Ancak Koçoğlu İnşaat'ın yatırım maliyetini karşılayamaması, bir süre sonra gelen iflas haberi ile birlikte işler pek de planladığı gibi gitmedi. 

İnşaat 2014'ün temmuz ayında yarım bırakıldığında ancak yüzde 20'si tamamlanmış ve o güne kadar sadece altyapıya 60 milyon euro harcanmıştı. 
 

Çukurova Havalimanı arşiv
28 Mayıs 2013'teki temel atma törenine dönemin Ulaştırma Denizcilik ve Haberleşme Bakanı Binali Yıldırım, Ekonomi Bakanı Zafer Çağlayan ve Kültür ve Turizm Bakanı Ömer Çelik de katılmıştı/ Fotoğraf: AA


Mali sıkıntıları çözmek için kredi arayışına başlayan Koçoğlu İnşaat, ikisi özel, ikisi kamu olmak üzere dört bankalık bir konsorsiyumla 236 milyon euroluk ön anlaşma imzaladı. Ancak iki özel banka kredi vermekten vazgeçince Koçoğlu için zor günler başladı. 

2014'te Ankara 11'nci Asliye Ticaret Mahkemesi'ne iflas erteleme talebinde bulunan şirketle ilgili mahkemeye sunulan bilançolarda, şirketin borca batık olduğu belirtildi. 

Devlet Hava Meydanları İşletmesi'nin (DHMİ) 31 Ağustos 2015'te sözleşmeyi feshettiği Koçoğlu'na 2016'da kayyum atandı. 

Beş ayda üç ihale tarihi 

Sözleşme feshedildikten sonra yatırım maliyeti, revizyona gidilerek küçültüldü. Altyapısı ve üstyapısı için ayrı ayrı iki ihale açıldı. 

Proje için ikinci ihale, Altyapı Tesisleri Yapım İşi için 15 Ocak 2016 için planlandı ancak 29 Ocak 2016'ya ertelendi. 

İhale tarihi "teknik değerlendirme çalışmalarının devam etmesi nedeniyle" üçüncü kez değişti ve 16 Mayıs 2016 olarak belirlendi. 

O dönem yapılan açıklamada havalimanının yapım maliyetinin 750 milyon lira olması tahmin ediliyordu.

İhaleden 10 ay sonra ikinci kez temel atıldı 

Aradan yaklaşık yedi ay geçtikten sonra dönemin Kalkınma Bakanı Lütfi Elvan, Aralık 2016'da yeni bir açıklama yaptı ve ihaleyle ilgili Kamu İhale Kurumu'na itirazların olduğunu duyurdu. 

"İhaleyi alan firma yeniden belirlendi" diyen Elvan, Bakanlık'ın bir hafta içerisinde ihaleyi hangi firmanın kazandığını ilan edeceğini açıkladı.
 

Çukurova Havalimanı arşiv
İkinci temel atma törenine de dönemin Avrupa Birliği Bakanı Ömer Çelik, Kalkınma Bakanı Lütfi Elvan ve Ulaştırma Denizcilik ve Haberleşme Bakanı Ahmet Arslan da katılmıştı/ Fotoğraf: AA


Elvan, bu açıklamasından yaklaşık 20 gün sonra bir açıklama daha yaptı ve ihale sürecinin tamamlandığını, kazananın Hazaryol ve Budakyol Ortak Girişim Grubu olduğunu, Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı ile sözleşme imzaladığını duyurdu. Hazaryol- Budakyol Ortak Girişimi 224 milyon 874 bin lira teklif vermişti. 

Tarihler Mart 2017'yi gösterdiğinde havalimanı için ikinci kez temel atıldı. 

29 Ekim 2018'e yetişecekti, olmadı 

Temel atma töreninde konuşan dönemin Ulaştırma Denizcilik ve Haberleşme Bakanı Ahmet Arslan, 3 bin 500 metre uzunluk ve 60 metre genişlikle dünyanın en büyük pistlerinden birini inşa edeceklerini söylediği Çukurova Havalimanı için yeni açılış tarihini de o gün verdi: 29 Ekim 2018. 

Çukurova Havalimanı'na 35 kilometre ve 45 dakika uzaklıktaki Adana Havalimanı'nın yeterli olmadığını söyleyen Arslan, terminaller için 250 bin metrekarelik bir alanın inşa edileceğini de sözlerine eklemişti.  

"Bizim 2019'a kadar bekleme lüksümüz ve sabrımız yok" diyen Arslan'ın açıklamasına göre 1 milyar liralık yatırımla tamamlanacak havalimanı 29 Ekim 2018'e de yetişmedi. 

Beşinci ihale, üçüncü temel atma 

Altyapı ihalesinin netleşmesi ve ikinci temel atma töreninden sonra sıra, üstyapı ihalesindeydi. 

Proje kapsamında ilan edilen beşinci ihale tarihi, Üstyapı Tesisleri Yapım İşi için 23 Mart 2018'de gerçekleşti. 

29 Mart 2018'de tamamlanan ihale, 899 milyon 25 bin lira teklif veren TAV- Tepe Akfen- Nehirsu İnşaat ortaklığına verildi.

Çukurova Havaalanı'nın üstyapı işleri temeli ise 10 Haziran 2018'de atıldı. 

"937 milyon 173 bin lira ödenecek" 

Dönemin Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Mehmet Cahit Turhan, Cumhuriyet Halk Partisi Mersin Milletvekili, eski Mersin Barosu Başkanı Avukat Alpay Antmen'in yazılı soru önergesine 29 Kasım 2018'de verdiği cevapta devam eden işlerin son bitim tarihinin 7 Kasım 2019 olarak belirlendiğini söyledi. 
 

mehmet turhan
Mehmet Cahit Turhan, 2018-2020 yılları arasında Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı yaptı/ Fotoğraf: AA


Turhan ayrıca, işlerin bitirilmesi için sözleşme bazında yaklaşık 937 milyon 173 bin lira ödeme yapılacağını belirtti. 

Mehmet Cahit Turhan'ın açıklamasına göre ihalesi "Çukurova Bölgesel Havalimanı Altyapı Tesisleri Yapımı" işi için Hazaryol ve Budakyol ana yüklenici iken Bayburt Grup alt yüklenici olarak çalışıyor.

"En geç 2020 sonuna tamamlanacak" 

Turhan, 10 Aralık 2018'de İYİ Parti Milletvekili Zeki Hakan Sıdalı'nın yazılı soru önergesine verdiği yanıtta havalimanının alt ve üst yapı işinin en geç 2020 sonunda tamamlanmasının planlandığını söylemişti. 

Turhan'dan sonra göreve gelen Adil Karaismailoğlu ise son olarak 1 Temmuz 2020'de  CHP Adana Milletvekili Dr. Müzeyyen Şevkin'in sorusuna verdiği yanıtta Çukurova Bölgesel Havalimanı Altyapı Tesisleri Yapımı" işinin yüzde 73'ünün tamamlandığını söylemişti. 

Eski DHMİ Genel Müdürü: Büyük bir ihtimalle bu proje feshe gidecek

2018 yılında havalimanı ile ilgili en ilginç gelişmelerden biri de DHMİ'nin eski Genel Müdürü Funda Ocak'ın yaptığı açıklama oldu. 

22 Aralık 2018'de TBMM Kamu İktisadi Teşebbüsleri Komsiyonu'na projeye ilişkin bilgi veren Ocak şunları söylemişti: 
 

Altyapının bitim tarihi Mart 2019 ve fiziki gerçekleşmesi şu an itibarıyla yüzde 40. Altyapıda yüzde 40'ta tıkandık. Üstyapı da 899 milyon TL'ye ihale edildi. Yer teslimi yapıldı. Mayıs ayından beri herhangi bir ivme kazanamadık. Büyük bir ihtimalle bu proje feshe gidecektir. 


Funda Ocak, bu açıklamadan 52 gün sonra emekliliğini isteyerek, 34 yıl çalıştığı kurumdan ayrıldı. 
 

funda ocak.jpg
DHMİ'nin eski Genel Müdürü Funda Ocak


"En geç Nisan 2019'da hazır" 

Lütfi Elvan, Mersin-Tarsus Organize Sanayi Bölgesi'ndeki programda 27 Aralık 2018'de yaptığı açıklamada yüklenici firmanın 10-15 gün içerisinde yoğun şekilde çalışmalara başlayacağını söyleyerek şöyle konuşmuştu: 
 

İnşallah hedefimiz mart sonuna bitiremezsek bile nisan ayında Çukurova Bölgesel Havalimanı'nın alt yapısını bitireceğiz ve oraya uçağı indireceğiz. Bunun sözünü ben buradan veriyorum. 

Yok efendim Çukurova Bölgesel Havalimanı'nın üzerine toprak örtülüyormuş, Adana Havalimanı genişletiliyormuş, Çukurova Havalimanı yapılmayacakmış. Geçin bunları. Bugüne kadar size hangi sözü verip de tutmadım. Her sözümün arkasındayım, verdiğim sözleri tutmaya devam edeceğim.


"Mart 2019'da ilk uçak piste iner" 

İnşaatın hızlandığını yineleyen bir diğer isim de Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Nuri Ersoy'du. 

3 Mart 2019'da Mersin'e yaptığı ziyarette konuşan Ersoy, Çukurova Havaalanı'nın alt yapısının tamamlandığını "Alt yapıyla ilgili bir sıkıntı kalmadı" diyerek açıklamış ve "İnşallah bu ay ilk uçağı piste indirip, hızlı bir şekilde turizm için önemli olan ana kapılardan biri de Mersin'e açılmış olacak" ifadelerini kullanmıştı. 

"Uçakların havalanması 2022'yi bulur" 

Mersin Ticaret ve Sanayi Odası (MTSO) Yönetim Kurulu Başkanı Ayhan Kızıltan, Çukurova Havalimanı bölgesine yaptığı ziyaretin ardından 28 Mayıs 2019'da yaptığı açıklamada, toplam yatırımının beşte birinin tamamlandığını söyleyerek "altyapının o günün konjonktürle bir yıla tamamlanacağı ve uçakların havalanmaya başlamasının yaklaşık 3 yılı bulacağı bilgisini aldıklarını belirtmişti. 
 

2-xFIS (1).jpg
Çukurova Havalimanı şantiyesi/ Fotoğraf: MTSO


"Maalesef bölgedeki taban suyu ciddi bir sıkıntı. Temel dökülüyor ama alttan su çıkıyor ve onu bertaraf etmek biraz zaman alıyor. Bu nedenle de çalışmalar uzayabiliyor" açıklamasını yapan Kızıltan sözlerine şu ifadeleri de eklemişti: 
 

Havacılık kurallarına göre Adana Şakirpaşa Havalimanı'nın büyütülebilmesi gibi bir durum söz konusu değil. Bir süre sonra çalışamayacak duruma gelecek. Bu nedenle Adana da bölgenin gelişimine katkı sunması adına bu yatırıma sıcak bakıyor.


8 milyon metrekarelik alan üzerine inşa edildi 

Mersin Sanayicileri ve İş Adamaları Derneği Başkanı Hasan Engin, 8 Temmuz'da Havalimanı'nın inşaatı biten pistinde bir basın açıklaması yaptı. 

Havaalanının 8 milyon metrekare üzerinde inşa edileceğini hatırlatan Hasan Engin, 3 bin 500 metre uzunluğundaki pistlerden birinin tamamlandığını ve bir deneme uçuşunun gerçekleştiğini söylemişti. 

İstanbul Havalimanı 76,5 milyon, Atatürk Havalimanı ise 11 milyon metrekare alana inşa edilmişti.

Hem 2020 hem 2021 hedefi: Altyapı işleri tamamlanacak

Çukurova Havalimanı'nın tamamlanması, hem 2020 hem de 2021 yılı Cumhurbaşkanlığı Yıllık Programı'nda Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı'nın hedefleri arasında yer aldı. 

2019'da yayımlanan "2020 Yılı Cumhurbaşkanlığı Yıllık Programı"nda "Çukurova Havalimanının devam eden altyapı işlerinde yüzde 65 fiziki gerçekleşme seviyesine ulaşılacaktır" hedefi koyuldu. 

Bu hedef "2021 Yılı Cumhurbaşkanlığı Yıllık Programı"nda, "Çukurova Havalimanının altyapı işleri tamamlanacaktır" şeklinde yer aldı. 

2021 Yılı Cumhurbaşkanlığı Yıllık Programı'nda ayrıca Çukurova Havalimanı üstyapı tesislerinin Kamu Özel İşbirliği kapsamında ihalesine çıkılarak yer teslimi yapılacağı belirtildi. 
 

Çukurova Havalimanı hürriyet
Çukurova Havalimanı kuşbakışı görüntüsü/ Fotoğraf: Hürriyet


Altıncı ve yedinci ihale tarihi 

Devlet Hava Meydanları İşletmesi Genel Müdürlüğü'nün Resmi Gazete'nin 24 Aralık 2019 tarihli sayısında yayımlanan ilanında Çukurova Havalimanı üstyapı tesislerinin yapımı, iç ve dış hatlar terminali ile mütemmimlerinin işletilmesi için ihalenin "kapalı teklif alma usulü" ile 4 Şubat 2020'de yapılacağı duyuruldu. 

Böylelikle projede altıncı ihale tarihi ilan edilmiş oldu. Ancak bu tarihe planlanan ihale de gerçekleşmedi. Çünkü 16 Mart 2020'ye erteleme kararı alındı. 

30 milyon yolcu hedefi 12 milyona düşürüldü 

DHMİ, yalnızca tarihi değil sözleşmede de değişiklik yaptı. Buna göre yıllık yolcu sayısı 30 milyondan 12 milyona düşürüldü. 

"En az 150 bin metrekare büyüklüğünde iç-dış hatlar terminal binası (VIP ve CIP dahil)" ifadesi, "100 bin metrekare büyüklüğünde" şeklinde değiştirildi. Ayrıca "10 milyon yolcuya ulaşılmasını müteakip en az 50 bin metrekare büyüklüğünde ilave terminal binası yapımı" ifadesi eklendi. 

Limak-Kalyon-Cengiz ihale dışı kaldı 

16 Mart'taki ihalede, Limak-Kalyon-Cengiz İnşaat ortak girişimi, şartlı teklif vermesi nedeniyle ihale dışı bırakıldı.

Günbeton İnşaat ve Tic. A.Ş. - Terminal Yapı Ticaret A.Ş. Ortak Girişimi ile yapılan pazarlık neticesinde 100 milyon euro kira bedeli karşılığında ihale sonuçlandırıldı. 
Çukurova Havalimanı'nın toplam yatırım tutarının 250 milyon euroya ulaşmasının beklendiği söylendi. 

Ulaştırma Bakanı değişti 

Bu ihaleden 12 gün sonra Adil Karaismailoğlu, 28 Mart 2020 tarihli Cumhurbaşkanlığı kararnamesi ile  Mehmet Cahit Ruhan'ın yerine Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı görevine getirildi.
 

adil-karaismailoglu-aa-editor-masasi.jpg
Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Adil Karaismailoğlu/ Fotoğraf: AA


Nisan ayına gelindiğinde ise DHMİ Yönetim Kurulu'nun "ortaya çıkan güvensizlik" gerekçesiyle ihaleyi iptal kararı Bakan Karaismailoğlu tarafından onaylandı. 

Sekizinci ve dokuzuncu ihale tarihi 

23 Eylül'de Resmi Gazete'de yayımlanan kararla, iptal edilen ihalenin 26 Ekim'de gerçekleşeceği duyuruldu. 

Ancak ihaleye iki gün kala yapılan açıklamayla tarih, 20 Kasım'a ertelendi ve dokuzuncu kez bir ihale tarihi belirlenmiş oldu. 

Üç ilin toplam nüfusu 4,5 milyon, toplam turist sayısı 3 milyon

Mersin'in Tarsus ilçesinde yer alan havalimanı için yıllık planlanan yolcu sayısı 12 milyon. 

Nüfusunun toplamı 4,5 milyonu geçen üç ilden en fazla turist alan şehirler Mersin ve Adana. Kültür ve Turizm Bakanlığı'nın verilerine göre her iki şehirde de yaklaşık 1,2 milyon yerli ve yabancı turist gecelerken, bu sayı Osmaniye için 45 bin 602 kişi. 

Adana'da 1937 yılında inşa edilen Şakirpaşa Havalimanı'nın son beş yıldaki hem iç hem dış hatlardaki yolcu sayısı şöyle:
 

TARİH YOLCU SAYISI
2019 5 milyon 57 bin 788
2018 5 milyon 630 bin 674
2017 5 milyon 610 bin 176
2016 5 milyon 585 bin 702
2015 5 milyon 309 bin 706 


TMMOB Adana: Tarım arazisi üzerine yapılıyor; TMMOB Mersin: Başka seçenek yok

Havalimanına yönelik yaklaşık yedi yıldır devam eden iki önemli eleştiri var. 

Bunlardan ilki yeni bir havalimanının maliyetine katlanmak yerine Adana Havalimanı'nın genişletilmesi. Diğeri ise Çukurova Havalimanı'nın tarım arazisi üzerine inşa ediliyor olması. 

Havalimanının bulunduğu yer ile ilgili olarak 2010 yılında  TMMOB Mersin İl Koordinasyon Kurulu ve Adana İl Koordinasyon Kurulu farklı görüşler yayımladı.
 

bayburt-cukurova-havalimani.jpg
Projenin alt yüklenicilerinden Bayburt Group'a ait Çukurova Havalimanı arşiv fotoğrafı


Adana İl Koordinasyon Kurulu, 27 Temmuz 2010'da yaptığı basın açıklamasında, havalimanı için seçilen Mersin-Kargılı bölgesinde DSİ sulama tesislerinin ve sulama ve drenaj kanallarının olduğunu, zeminin tarımsal açıdan zengin sulu mutlak tarım arazisi olarak nitelendiğini hatırlattı. 

Çukurova‘nın, Nil deltasından sonra dünyadaki en geniş ve verimli bölge olduğunu hatırlatan Adana İl Koordinasyon Kurulu, 7 bin 900 dekar alanın havaalanı yapımı için tarımsal faaliyet dışına çıkarılacağını belirtti. 

5 Ekim 2010'da bir basın açıklaması yapan TMMOB Mersin İl Koordinasyon Kurulu ise  Çukurova Bölgesi'nde havaalanı kurulabilecek tarım dışı alanlar bulunmadığını söyledi. 

Kargılı havalimanı bölgesinde sulak alan bulunmadığını iddia eden TMMOB Mersin İl Koordinasyon Kurulu "Havaalanlarının dağlık veya yamaç araziler üzerinde kurulması mümkün değildir. Seçilen bölgenin sulama sahası içindeki tarım alanları üzerinde kurulması Çukurova'ya özel bir durum olmayıp havaalanları kurulabilecek arazi yapısının düz olması gerektiği ile ilgilidir" ifadelerine yer vermişti. 

"Adana'daki havalimanı genişletilemez" 

Şakirpaşa Havalimanı'nın uluslararası uçuşlar için kapasitesinin ve pistinin yetersiz olduğunu belirten Mersin TMMOB, "Pist uzunluğu güneybatı yönünde uzatılsa dahi, havaalanının enine genişleme olanağı bulunmamaktadır.  Bu nedenle ikinci pist yapılması, uluslararası hizmet verecek ölçekte apron ve yeni terminal binası yapılması olanaklı değildir. Pistin uçuş konisi zaman içinde yapılaşmaya açılmış ve bölgede yaşayan nüfus ve uçaklar için tehlike oluşturmaktadır" değerlendirmesinde bulunmuştu. 
 

adana-havalimani.jpg
Adana Şakirpaşa Havalimanı, 1937'de hizmete açılmıştı


Havaalanını isteyen MHP'li vekil, tarım arazisi üzerine yapılmasını eleştirmişti 

Tarım arazileriyle ilgili endişeyi MHP Milletvekili Baki Şimşek de TBMM gündemine getiren isimler arasındaydı. 

2016'dan bu yana söz aldığı TBMM oturumlarında 2 milyon nüfuslu Mersin'in bir havalimanına sahip olması gerektiğini ve projenin nihayete ermesini "sabırla" beklediklerini açıklayan Şimşek,  15 Haziran 2017'de gerçekleşen 26'ncı dönem ikinci yasama yılı 107'nci birleşim toplantısında "Mersin Tarsus'ta bütün uyarılarımıza rağmen birinci sınıf 10 bin dönüm tarım arazisi üzerine Çukurova Havaalanı inşaatı başlatılmıştır" demişti. 

14 Şubat 2018'de gerçekleşen toplantıda ise Çukurova Havalimanı'nın "tarım arazilerinin göbeğine" yapıldığını savunarak "Öncelikle, eğer devletin elinde hazine arazisi yoksa, yatırım yapılacak olan arsanın gerekirse satın alınarak daha doğru bir bölgeye bu yatırımların yapılması gerekmektedir" demişti. 
 

baki şimşek.jpg
MHP Milletvekili Baki Şimşek/ Fotoğraf: AA


"‘Size fazla para ödendi' denilip çiftçiden 3'er bin lira isteniyor" 

3 Ekim 2018'de yapılan 27'nci dönem birleşiminde ise "Çukurova Havaalanı'yla ilgili yaklaşık yedi yıl önce kamulaştırma yapılmış, Çukurova'nın göbeğinde yaklaşık 4 bin dönüm tarım arazisi Devlet Hava Meydanları tarafından istimlak edilmiştir" diyen Baki Şimşek, vatandaşlara dönüm başında yaklaşık 20 bin lira ödendiğini, daha sonradan Devlet Hava Meydanları'nın bilirkişi raporlarına itiraz ettiğini söyledi: 
 

Aradan yedi yıl geçtikten sonra, "Sizlere fazla para ödenmiş." diyerek çiftçilerden dönüm başına 3 bin lira para istenmektedir. Çiftçiler bu paranın bir kısmıyla çocuklarına düğün yapmışlar, ev almışlar, araba almışlar veya borçlarını ödemişlerdir. Yedi yıl sonra hiçbir çiftçinin bu parayı ödeyecek durumu yoktur. Bugün bölgede tarım arazisinin dönümü 30 bin lira civarındadır.

Çiftçiler şunu istiyor: "Madem bizim arazilerimize ödediğiniz parayı geri istiyorsunuz, siz bizim tarlamızı geri verin, toprağımızı geri verin, biz sizin paranızı geri verelim" diyorlar. 

Devletin bu yanlıştan dönmesini… Çünkü gübrenin çuvalı 50 liradan 100 liraya çıkmıştır, zirai ilaç fiyatları 2 katına çıkmıştır, çiftçilerin bu parayı ödeyecek durumu yoktur.


"Bir an önce bitirilmesini istiyoruz" 

Şimşek, 20 Kasım 2018'deki açıklamasında "Türkiye'de 2 milyon nüfuslu bir kentte havaalanı yok. Yani "Hava yolu halkın yolu." diyoruz. Türkiye'de hava yoluna ciddi yatırımlar yapıldı ama Mersin maalesef bunu sadece uzaktan izliyor. Yani havaalanıyla ilgili yer seçimi de zaten yanlış ama artık başladı, biz bir an önce bitirilmesini istiyoruz" demişti. 

"Havalimanı ne zaman açılacak?" sorusu Cumhuriyet Halk Partisi Mersin Milletvekili Ali Mahir Başarır'dan da geldi. 

Başarır, 16 Mayıs 2019'da TBMM'de yaptığı açıklamada "Dönemin Ulaştırma Bakanı, İstanbul Büyükşehir Belediye Başkan Adayı Binali Yıldırım'ın 2016 yılında açılacağını vadettiği, ancak adeta iktidar için seçim yatırımı hâline gelen ve hâlâ hizmete girmeyen Çukurova Havaalanı Mersin ve Adana bölgesinde vatandaşlarımız için çok önemlidir. Mersin halkı, seyahat özgürlüğü kısıtlandığı gibi, cenazesini bile nakledemez hâle gelmiştir. Şunu soruyorum: Bu havaalanı ne zaman açılacak? Açılmayacaksa bir sonraki dönemdeki seçimlerin seçim yatırımı olarak açıklanmaya devam mı edilecek?" ifadelerini kullanmıştı. 

"Bereketli topraklar, havalimanı için kamulaştırıldı" 

Konuyla ilgili en sert eleştirilerden biri, CHP Adana Milletvekili Burhanettin Bulut'tan geldi. 

26 Ekim'deki ihalenin 20 Kasım'a ertelenmesinden sonra, 27 Ekim 2020'de TBMM'de gerçekleşen toplantıda konuşan Burhanettin Bulut söze, "Burada, kürsülerde, mesaj gönderenler, tarım topraklarına ilişkin olumlu mesaj verenler, yöneticiler, 2011 yılında Adana'nın, Çukurova'nın, bereketli toprakları Yenice'de bir havalimanı projesi başlatmış, bu havalimanı projesinde 8 milyon metrekare kamulaştırılmış, ilk kötü kokular oradan gelmiş" diyerek başladı. 
 

Burhanettin Bulut
CHP Adana Milletvekili Burhanettin Bulut/ Fotoğraf: AA


Bölgede proje ilan edilmeden arsalarda hareketliliğin başladığını söyleyen Bulut, "Tarım arazileri köylülerden dönemin etkin iş adamları tarafından satın alınmış, arkasına kamulaştırılmış. Burada yolsuzluk başlamış" diye konuştu ve ekledi: 
 

Buradaki yolsuzluk, o tarım topraklarını ele geçirmeyle durmamış, ihaleye başlamış, ilk ihale 2011 yılında 350 milyon euroyla yapılmış. Ancak o gün planlamada şöyle ifade edilmiş: "30 milyon yolculu bir havalimanı yapıyoruz. Bölge havalimanı değil, bölgesel havalimanı olacak tüm bölge buraya hitap edecek.


"Yedi yıl boyunca zemin bitmedi çünkü su bastı" 

Adana'daki havalimanının 40 kilometre uzakta olduğunu ve kapanmayacağının söylendiğini hatırlatan Bulut, şöyle devam etti: 

O dönemin yine AK Parti Danışmanı, "Adana havalimanını kim kapatıyor diyorsa o bir istismarcıdır" diye ifade etmiş. Ancak ne olmuş? Doğa bu inşaata izin vermemiş, yedi yıl boyunca zemini bitmemiş çünkü su basmış. 

O kadar bereketli topraklar ki o alanın betona tahammülü yok ve sonuçta yedi yıl sonra oraya bir yapay göl yaparak bu sorunu çözmüşler. Ancak oraya müteahhit dayanmamış. Üç defa temel atılmış, 7 defa Bakan değiştirmiş son olarak da bu yılın mart ayında ihaleye açılmış, ihaleyi 100 milyon euro bedelle bir şirket almış. Ancak o ihalede ikinci bir şirket, -sarayın beş müteahhitinin içerisinde olan şirket- ihaleyi alamayınca o ihale iptal edilmiş. 

İhalenin iptal edilmesinin hemen akabinde Bakan görevden alındı. Bu projede yedi yıl içerisinde yedinci Bakan değişikliği. Bu projenin 2020 yılının ekim ayında yeni bir ihalesi açıldı. Bu ihalede yine ilgili firmalar başvurusunu yaptı. Ancak geçtiğimiz hafta bu ihale de iptal edildi, kasım ayında yapılacağı ifade edildi. Kasım ayındaki ihalede bakın ne değişiklikler yapılmış? Birincisi, yolcu sayısı 30 milyondan 12 milyona düşürüldü. Kapalı alan 160 bin metrekareden 50 bin metrekareye düşürüldü.


"Yer altı su seviyesi yüksek, birinci sınıf tarım toprağı yok oluyor" 

Aynı oturumda Baki Şimşek'in "CHP herhâlde Çukurova Havaalanı'na karşı" eleştirisine CHP Adana Milletvekili ve Jeoloji Mühendisi Müzeyyen Şevkin,  "Çukurova Havalimanı'nın Şakirpaşa Havalimanı varken oraya yapılmasının bir mantığı yok. Birinci sınıf tarım toprağını yok ediyorsunuz. Yer altı su seviyesi yüksek. Birinci sınıf tarım toprağını yok ediyorsunuz" şeklinde yanıt verdi. 

 

© The Independentturkish

DAHA FAZLA HABER OKU