Pfizer ve BioNTech pazartesi günü üçüncü aşamadaki klinik çalışmalarının ilk sonuçlarına göre, geliştirdikleri koronavirüs aşısının yüzde 90 etkili olduğunu açıkladı. Haber bütün dünyada heyecana sebep olurken yıl sonuna kadar piyasaya sürülebileceği belirtilen aşının önünde uzun bir yol bulunuyor.

New York Times'ın aktardığına göre bu aşamada aşı hakkında bilinmesi gereken 10 şey:

Bilim insanları ne buldu?

Pfizer ve BioNTech, aşının üçüncü faz klinik çalışmalarını temmuzda başlatmıştı. Araştırmacılar, katılımcıların yarısına aşı uygularken kontrol grubuna tuzlu su ver. Daha sonra da aşının koruma sağlayıp sağlamadığını anlamak için kişilerin hastalanmasını beklemeye koyulmuşlardı.

Açıklamalara göre, 44 bin katılımcı içinden şimdiye kadar 94 kişi virüsü kaptı. Bağımsız uzmanlardan oluşan bir kurul, bunlardan kaçının aşı olduğunu kaçının kontrol grubunda bulunduğunu inceledi ve aşının yüzde 90’ın üzerinde etkili olduğunu ortaya koydu.

Bu iyi bir sonuç mu?

ABD Gıda ve İlaç Dairesi (FDA), acil kullanım izni için aşı üreticilerine yüzde 50 başarı kotası koymuştu.

Söz konusu aşının ilk sonuçları doğruysa ve aşı piyasaya çıktığında da bu şekilde sonuçlar verirse, hayli koruyucu olabilir.

Düzenli kullanılan aşılara bakmak da sonuçların ne kadar iyi olduğunu anlayabilmek adına işe yarayabilir. En kötü istatistiğe sahip aşılardan biri olan grip aşısının etkili olma oranı yüzde 40 ila 60. Zira influenza virüsü her sene biçim değiştiriyor. Bunun yanında kızamık aşısının başarı oranı yüzde 97.

Aşı güvenli mi?

Araştırmacılar, büyük ölçekli çalışmadan önce, olası sorunları tespit etmek için özel olarak tasarlanmış küçük klinik deneyler yapmıştı. Şimdiye kadar aşının neden olduğu bir sorun bildirilmezken dört farklı versiyon deneyen bilim insanları, en az yan etkiye sahip olanı seçti.

Bununla birlikte, araştırmaya katılanlar iki yıl boyunca izlenecek.

İlk kim sahip olacak?

Pfizer’in CEO’su, yıl sonuna kadar yaklaşık 40 milyon doz arasında aşı üretileceğini bunun da yaklaşık 20 milyon insana yeteceğini söylemişti. Zira ilk aşıyı olduktan üç hafta sonra ilave aşı olmak gerekiyor.

Üretimde senede 1,3 milyar doza kadar çıkılabileceği ortaya konulmasına rağmen bu sayı, dünyanın aşı ihtiyacını karşılamaya yetmiyor. Söz konusu aşıları kimin alacağı da kesin olarak belli değil.  

Ne zaman ulaşılabilir olacak?

Pfizer, FDA’nın istediği iki aylık güvenlik verilerini topladıktan sonra muhtemelen kasımın üçüncü haftasında acil kullanım izni için başvuracağını belirtti.

Fotoğraflarla dünyadan haberler

Hepsini göster 30

Fotoğraflarla dünyadan haberler

• 1/30

  4 Aralık 2020 – Avusturya'nın bazı bölgelerinde toplu Kovid-19 test uygulaması başlatılırken, başkent Viyana'da ordu mensupları test merkezleri önünde uzun kuyruklar oluşturdu / Fotoğraf: AFP

• 2/30

  3 Aralık 2020 – Singapur'da tematik bir akvaryumda kurulan restoranda misafirler, yemeklerini sosyal mesafeye uygun alanlarda yiyor / Fotoğraf: AFP

• 3/30

  2 Aralık 2020 - Kovid-19 önlemleri kapsamında restoran ve barların kapatıldığı Fransa'nın başkenti Paris'te, bazı restoranlar müşterilerine dışarıda hizmet vermeye devam ediyor / Fotoğraf: Reuters

• 4/30

  1 Aralık 2020 - Pakistan'ın başkenti İslamabad'da Hıristiyanlar kentteki Noel etkinliklerine katılıyor / Fotoğraf: AFP

• 5/30

  30 Kasım 2020 - Hindistan'da hükümetin yeni tarım yasalarını protesto eden çiftçiler, başkent Yeni Delhi sınırındaki eylemlerini sürdürüyor / Fotoğraf: AP

• 6/30

  28 Kasım 2020 - İran'ın başkenti Tahran'da Besic teşkilatı öğrencileri, Dışişleri Bakanlığı önünde nükleer fizikçi Muhsin Fahrizade'nin öldürülmesini Donald Trump'ın ve Joe Biden'ın fotoğraflarını yakarak protesto etti / Fotoğraf: AFP

• 7/30

  27 Kasım 2020 - Arjantin'in başkenti Buenos Aires'teki Devlet Başkanlığı Sarayı önünde toplanan yüzlerce kişi, hayatını kaybeden efsane futbolcu Diego Maradona'nın tabutunu selamlamak için saatlerce sıra bekledi / Fotoğraf: AFP

• 8/30

  26 Kasım 2020 - Arjantin'in başkenti Buenos Aires'te, sevenleri 60 yaşında hayatını kaybeden futbol efsanesi Diego Maradona'nın Devlet Başkanlığı Binası'na yerleştirilen tabutunu selamlıyor / Fotoğraf: Reuters

• 9/30

  25 Kasım 2020 - Ukrayna'nın başkenti Kiev'de Kadına Yönelik Şiddetle Mücadele Günü dolayısıyla Devlet Başkanlığı önünde gösteri düzenleyen Femen üyesi bir kadın polis tarafından gözaltına aldı / Fotoğraf: AFP

• 10/30

  24 Kasım 2020 - Batı Şeria'daki Ürdün Vadisi'nde Yahudi yerleşimlerini protesto eden Filistinlilerle İsrail askerleri arasında arbede yaşandı / Fotoğraf: Reuters

• 11/30

  23 Kasım 2020 - Belarus'un başkenti Minsk'te emekliler, göstericilere yönelik polis şiddetini protesto etti / Fotoğraf: AFP

• 12/30

  20 Kasım 2020 - Kovid-19 vaka sayısındaki artışa rağmen Hindu festivallerinin sürdüğü Hindistan'da, halk Chhath Puja bayramında Assam eyaletindeki Brahmaputra Nehri'nde dua ediyor / Fotoğraf: AP

• 13/30

  19 Kasım 2020 - İsrail işgali altındaki Batı Şeria'nın Nablus kentinde, amatör sanatçı Nidal Asmar yeşil zeytinlerle küçük figürler hazırladı / Fotoğraf: Reuters

• 14/30

  18 Kasım 2020 – Almanya'nın başkenti Berlin'deki Brandenburg Kapısı yakınında, hükümetin Kovid-19 önlemlerini protesto eden gruba polis göz yaşartıcı gazla müdahale etti / Fotoğraf: Reuters

• 15/30

  17 Kasım 2020 – Yunanistan'ın başkenti Atina'da, 1973'te cuntaya karşı öğrenci ayaklanmasının yıldönümünde Komünist Parti ve PAME sendikasının düzenlediği gösterilere polis müdahale etti / Fotoğraf: AP

• 16/30

  16 Kasım 2020 - 79 yaşında hayatını kaybeden Suriye Dışişleri Bakanı Velid Muallim'in cenaze törenine çok sayıda Suriyeli yetkili katıldı / Fotoğraf: AFP

• 17/30

  14 Kasım 2020 - Hindistan ve Pakistan arasındaki karşılıklı top saldırılarında, sınırdaki Keşmir bölgesinde en az 13 kişi hayatını kaybetti, çok sayıda ev yıkıldı / Fotoğraf: AFP

• 18/30

  13 Kasım 2020 - Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Novo Ogaryovo bölgesinde düzenlenen "Yeni bir Dönem için Güçlü Fikirler" toplantısına telekonferans yoluyla katıldı / Fotoğraf: AFP

• 19/30

  11 Kasım 2020 - I. Dünya Savaşı'nda İtilaf devletleriyle Almanya arasında sağlanan ateşkesin yıl dönümünde Britanya'da düzenlenen törene Prens Charles ve eşi Cornwall Düşesi Camilla da katıldı / Fotoğraf: Reuters

• 20/30

  10 Kasım 2020 - Hong Kong'da sinemaseverler kentteki ilk sosyal mesafeli açık hava sinemasında film seyrediyor / Fotoğraf: AFP

• 21/30

  9 Kasım 2020 – Bolivya'da geçen seneki darbenin ardından ülkesinden ayrılmak zorunda kalan eski Devlet Başkanı Evo Morales, Bolivya'ya dönüşünde coşkulu kalabalıklar tarafından karşılandı / Fotoğraf: AP

• 22/30

  8 Ekim 2020 - Dünyanın en çok koronavirüs vakası görülen 2. ülkesi Hindistan'da, Divali Bayramı öncesinde halk Ahmedabad kentinde alışveriş için pazarlara akın etti / Fotoğraf: AP

• 23/30

  29 Ekim 2020 – Arjantin'in başkenti Buenos Aires'de yüzlerce kişi, kendilerini kaldıkları işgal evlerinden zorla çıkaran polisle çatıştı / Fotoğraf: AFP

• 24/30

  7 Kasım 2020 – Rusya Federasyonu Komünist Partisi Genel Başkanı Gennadiy Zyuganov, Bolşevik Devrimi'nin 103. yıldönümünde Moskova'daki Vladimir Lenin Mozolesi'ne çiçek bıraktı / Fotoğraf: Reuters

• 25/30

  6 Kasım 2020 - Avusturya'nın başkenti Viyana'da Müslümanlar, 2 Kasım'daki terör saldırısında hayatını kaybeden 4 kişi için namaz kıldı / Fotoğraf: Reuters

• 26/30

  5 Kasım 2020 - ABD'nin Portland kentinde başkanlık seçimlerinde verilen tüm oyların sayılması talebiyle gösteri düzenlendi / Fotoğraf: AFP

• 27/30

  4 Kasım 2020 - ABD'de başkanlık seçimleri sonrası oy sayımı sürerken Oregon eyaletinin Portland kentinde protestocular düzenledikleri gösteride ABD bayrağı yaktı / Fotoğraf: AFP

• 28/30

  3 Kasım 2020 - Hindistan'ın başkenti Yeni Delhi'de sağcı Hindu partisi Hindu Sena üyeleri, ABD Başkanı Donald Trump'ın seçimleri kazanması için dua ediyor / Fotoğraf: Reuters

• 29/30

  2 Kasım - Britanya'da hükümetin koronavirüs önlemleri kapsamında açıkladığı tecrit öncesinde halk süpermarketlere akın etti / Fotoğraf: Reuters

• 30/30

  31 Ekim 2020 - Çin'in başkenti Pekin'de bir çocuk, eğlence parkında düzenlenen Cadılar Bayramı gösterisini izliyor / Fotoğraf: Reuters

Daha sonra da aşının güvenliğinin, etkisinin ve üretilme kapasitesinin dışarıdan bir danışma komitesiyle değerlendirilmesi gerekiyor.

Her şey planlandığı gibi giderse 2021’de seri üretime geçileceği ifade ediliyor.

Testte yapılacak neler kaldı?

Testlerin, 164 Kovid-19 vakasına ulaşılıncaya kadar devam etmesi, bu noktadan itibaren de çalışmaların tamamlanıp sonuçların analiz edilmeye başlandığı aşamaya geçilmesi planlanıyor.

İlk sonuçlar aşının etkili olduğu konusunda ikna edici kanıtlar sunuyor ancak bunlar kesin sonuçlar değil. Zira klinik deneyler kesin sonuç vermek için tasarlanmıyor. Aşının ne kadar etkili olabileceğiyse milyonlarca insan aşı olduktan sonra belirlenebiliyor. Ancak uzmanlar, ilk verilerden yola çıkarak aşının epey yüksek bir etki oranı olacağını söylüyor.

Yaşlılarda işe yarıyor mu?

İlk sonuçlar yaşlıların aşıyla hastalıktan korunup korunmadığı hakkında bir şey göstermese de denemelerde 65 yaşın üstündekilerin olduğu düşünülürse en nihayetinde bu bilgilerin ortaya çıkacağı düşünülüyor.

Önceki klinik çalışmalar, diğer katılımcılara göre yaşlıların, aşıyla Kovid-19’a karşı daha zayıf bağışıklık tepkisi gösterdiğini ortaya koyarken bu kadar güçlü erken sonuçlara göre yaşlıların da güçlü korunma sağlamalarının muhtemel olduğu belirtiliyor.

Çocuklarda denendi mi?

Pfizer ve BioNTech’in yürüttüğü çalışmalar en başta 18 yaş ve üstü kişileri içerirken eylülde bu sınır 16 yaşa düşmüştü.

Geçen aysa uzmanlar 12 yaşındaki çocuklar üzerinde de çalışmaya başladıklarını duyurdular.

Pfizer, Operation Warp Speed’in parçası mı?

ABD yönetimi, Kovid-19 aşısı çalışmaları yapan şirketlere fon sağlama projesi olan Operation Warp Speed kapsamında, Pfizer’le temmuzda 1,95 milyar dolarlık (yaklaşık 16 milyar TL) anlaşma yaptı. Sözleşmede, Pfizer'in 100 milyon doz aşıyı ABD yönetimine teslim edene kadar ücreti almayacağı belirtiliyor.

Pfizer, kendisi gibi aşı çalışmaları yapan Moderna ve AstraZeneca’nın da aksine federal finansmanı kabul etmemişti.

Aşı araştırmalarının başındaki isim ve aynı zamanda şirketin başkan yardımcısı olan Kahtrin Jansen, pazar yaptığı bir röportajda “Hiçbir zaman Warp Speed’in bir parçası olmadık. ABD hükümetinden ya da başka hiçbir kişiden para almadık” ifadelerini kullanmıştı.

Pazartesiyse Pfizer’ın sözcüsü, şirketin Operation Warp Speed’ın potansiyel koronavirüs aşısı tedarikçisi olduğunu söyleyerek olayı açıklığa kavuşturmuştu.

Bu haber diğer aşılar için ne ifade ediyor?

Dünya genelinde son aşama denemelerinde olan 10 başka aşı daha var. Pfizer ve BioNTech’in bu sonuçları, diğer aşılar için de hayli cesaretlendirici oldu.

Yale Üniversitesi’nden Akiko Iwasaki, “Haber, diğer aşıların da etkili olacağı umudunu veriyor” dedi.

Pfizer ve BioNTech aşısında, kendi hücrelerimizin viral protein yapması için RNA adlı genetik molekülü kullanıyor.

Moderna’nın geliştirdiği ve üçüncü faz klinik çalışmalarını yaptığı aşı da bu tekniği kullanıyor. Bununla birlikte Çin, İngiltere, Hindistan, Singapur, Güney Kore ve Tayland’da da RNA kullanılan aşı denemeleri gerçekleştiriliyor.

Independent Türkçe, New York Times