Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) başkanlığına Murat Uysal'ın yerine Naci Ağbal'ın atanması ve bunu takiben Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak'ın sosyal medyadan istifasını açıklaması ardından, ekonomi politikalarında değişim olacağı beklentisiyle dolar/TL tarihi zirvelerinden gerilemiş durumda.

İstifanın kabulüne ya da reddine ilişkin resmi bir açıklama bu sabah itibarıyla yapılmadı. Bir Hazine yetkilisi istifa paylaşımının Albayrak'a ait olduğunu dün teyit etti.

Bunun yanı sıra dünyanın en büyük ilaç şirketlerinden Pfizer'ın bir süredir üzerinde çalıştığı aşının,  elde edilen ilk verilere göre COVID-19'u önlemede yüzde 90'dan fazla etkili olduğunu açıklamasıyla dış piyasalarda da hareketlilik başladı. 

ABD'nin en büyük 30 şirketinin hisselerinin işlem gördüğü Dow Jones Endüstri endeksi ABD piyasalarının açılışında yüzde 5,53 artışla 29 bin 890 puandan işlem gördü.

500 büyük Amerikan şirketini kapsayan S&P 500 endeksindeki yükseliş yüzde 3,81'i buldu. Teknoloji hisselerinin ağırlıkta olduğu Nasdaq ise yüzde 1,222 yukarıda başladı.

Aşı haberinin ardından Brent petroldeki yükseliş yüzde 9,02 oldu.

Güne varil fiyatı 37 dolar seviyesinde başlayan Teksas merkezli üretilen ABD tipi WTI petrolü ise 40 doları geçti. Yükseliş, yüzde 8'i aştı. 

ABD Başkanı Donald Trump, Twitter hesabından yaptığı açıklamada “Piyasalarda büyük yükseliş var. Aşı yakında geliyor. Rapora göre yüzde doksan etkili. Harika haber” dedi. 
 

Yeni bakan bekleniyor

Piyasalarda ekonomi politikalarında nelerin değişeceğini, Albayrak'ın yerine gelebilecek yeni bakanı beklemeye devam ediyor. Öte yandan başta Cumhurbaşkanı Recep Tayip Erdoğan olmak üzere sürece siyasilerin yorumu ve yeni görevden alma/atamaların olup olmayacağı takip ediliyor.

Ağbal’dan ilk açıklama

Ağbal TCMB Başkanı olarak ilk açıklamasını ise bu sabah yaptı. Açıklamada, fiyat istikrarı için tüm araçların kararlılıkla kullanılacağına dikkat çekildi. Ağbal PPK'ya kadar mevcut durumun gözden geçirileceğini; oluşacak veri ve değerlendirmelerle gerekli politika kararları alınacağı vurgulandı.

Bankacılar bu hafta küresel gelişmelere rağmen piyasalarda lokal gelişmelerin ön planda kalmasını bekliyor. Ağbal'ın ilk mesajı piyasada "pozitif" olarak değelendirilirken 19 Kasım tarihli rutin PPK'nın önemi de artmış durumda.

Türk Lirası yüzde 5'in üzerinde değer kazandı

Dolar/TL TCMB'nin piyasaların beklentilerini karşılayamayan adımları ve ABD seçimleri kaynaklı küresel fiyatlamalarla cuma günü 8,58 ile rekor kırmış, euro/TL'de 10,19 seviyesine ulaşmıştı. 

Dolar/TL haftasonu tarihi zirveden 8 lira 36 kuruşa kadar geriledi. Düşüş, Albayrak'ın istifa paylaşımının hemen ardından gerçekleşti. TL'nin değer kazancı illikit piyasada yüzde 2'yi aştıktan sonra kur, 8 lira 40 kuruş etrafında denge buldu.

Sabah 09:30 sıralarında 8 lira 39 kuruştan işlem gören, gün içerisinde yüzde 5'in üzerinde kazanımla dolar karşısında 8 lira seviyesine çekilen TL, haftanın ilk işlem gününü 8,18 liradan kapattı. 

Sabat saatlerine euro karşısında 9 lira 97 kuruştan başlayan Türk Lirası, gün sonunda yüzde 4 değerlenmeyle gerileyerek 9 lira 70 kuruştan kapattı. Euro/TL, geçen hafta 10 lira seviyesini aşmıştı. 

TL'nin dolar karşısındaki son üç yıldaki değer kaybı yüzde 55 civarında. Bu verilere göre 22 gelişmekte olan para birimi değerlendirildiğinde TL açık ara en çok değer kaybeden para birimi konumunda. TL'nin bu yılki kaybı ise yüzde 30 seviyesinde.

Bankacılık hisselerindeki kazanç yüzde 7'ye yükseldi

Ekonomi politikalarında değişiklik tartışmaları ve Merkez Bankası’nın 19 Kasım’daki Para Politikası Kurulu toplantısında faiz artıracağı beklentisinin güçlenmesiyle Borsa İstanbul’da BIST Bankacılık endeksi yüzde 7, BIST 100 ise yüzde 3’ten fazla değerlendi. 

BIST 100 endeksi günü yüzde 3,32 yükselişke bin 231 puandan tamamladı. 

Borsa’da işlem gören bankalardan hisse değeri en fazla artan yüzde 7,54 ile İş Bankası oldu. Cuma gününü 5 lira 44 kuruştan kapatan İşbank’ın hisse başı değeri 5 lira 85 kuruş.

İş Bankası’nı sırayla yüzde 7,37 artışla Akbank, yüzde 7,15 yükselişle Garanti BBVA ve yüzde 6 artışla Yapı Kredi Bankası izledi. 

Vakıfbak hisseleri yüzde 5,25, Albaraka Türk yüzde 4,14, Türkiye Kalkınma ve Sinai Bankası yüzde 5,85 yukarıda. 

Ağbal, banka genel müdürleri ile toplantı yaptı

Ağbal görevi Uysal'dan devralmasının ardından cumartesi günü TCMB'nin mevcut yöneticileri ile gerçekleştirdiği istişareler ardından dün de banka genel müdürülerinin de yer aldığı sektör temsilcileriyle görüşme yaptı. Sektör yetkilisinden alınan bilgiye göre görüşmelerde makroekonomik gelişmeler hakkında görüş alışverişinde bulunuldu. Ağbal banka genel müdürlerinden beklentilerini ve yapılması gerekenlere ilişkin görüşlerini aldı.

TL'de Merkez Bankası'nın piyasa beklentilerini karşılamayan ekim ayı faiz kararından beri neredeyse her gün değer kaybı ve negatif ayrışma yaşanıyordu. Bankacılar TL'deki değer kaybı ve ayrışmayı; düşük faiz, yüksek enflasyon ve azalan rezervlere karşın devam eden dış finansman ihtiyaçları başta olmak üzere Türkiye'ye özgü risklere bağlıyorlardı. ABD seçimleri, jeopoolitik gelişmeler ve küresel piyasalar da sürece etkili ediyordu.

Reuters'da haftasonu yayımlanan bir haberde TCMB'de beklenmedik ve hızlı bir şekilde yaşanan başkanlık değişiminin TL'deki değer kaybı ve son dönemde bir çok adım atılmasına karşın bunlardan sonuç alınamaması neticesinde gerçekleştirildiğine dikkat çekildi.

Bir bankanın Hazine masası yetkilisi, "Albayrak'ın istifasının kabul edilip edilmediği henüz net değil. AK Parti'den bir çok yetkilinin istifanın kabul edilmemesi yönünde bir talebi de bulunuyor. Kabinede değişiklik olma ihtimalini gündemde. Bu kapsamda Erdoğan'ın ilk söylemi önemli. AK Parti'nin piyasa tarafından bilinen ve geçmiş adımlarıyla takdir edilen kredibilite sağlayacak belki de en güçlü isminin TCMB'ye başkan olarak atanması çok önemli bir gelişme" dedi ve ekledi:

"Son dönemde düşük faiz politikası, TCMB'nin rezerv kayıpları, faiz politikasına ilişkin endişeler artık sürdürülemeyece bir noktaya gelmişti. Bir politika değişimi gerekiyor ve bekleniyordu ya da TL çok daha fazla değer kayıpları yaşanacak ve belki de siyasete yansıyacak bir süreç başlayacaktı. Politika değişimi net olmasa da bu haftasonu siyasi değişim yaşandı"

Aynı Hazine yetkilisi, dün banka müdürleriyle gerçekleştirilen toplantıda Ağbal'ın ekonomideki gelişmeleri dinlemiş olması önce piyasanın görüşlerini alacağı ardından istişarelerle birlikte ilk adımlarını atacağını gösterdiğini söyledi. Nitekim Ağbal'ın bugünkü açıklaması da bunu teyit etti.

Albayrak, görevinden istifa etmeden önceki son açıklamasında döviz kurunda beklentinin çok üstünde bir dalgalanma yaşanmadığını, dolara müdahalenin de henüz düşünülmediğini söylemişti. Albayrak dövizi faiz üzerinden baskılamanın mümkün olduğunu ancak faizi yükseltmenin tercih edilmediğini de belirtmişti.

Ancak Reuters'da haftasonu yayımlanan bir haberde Albayrak'ın görüşlerinin aksine TL'ye yansıyan değer kayıplarının ekonomide yaşanan bir çok olumlu gidişin önüne geçer bir durum oluşturduğuna dikkat çekiliyor. Yetkililer siyaseten de anketlerde ekonomideki uygulamaların sonuçlarının oy destek anlamında kendini göstermeye başladığını da vurguluyor.

 

Reuters, Independent Türkçe