Tahran Bağdat ile stratejik diyalog arıyor

İran’ın Irak ile stratejik anlaşma imzalama niyetini ilan ettiği bir süreçte, Irak Meclisi Tarım ve Su Komitesi, İran’ın Irak’a akan Sirvan ve Küçük Zap nehirlerinin suyunu kestiğini açıkladı

İran Dışişleri Bakanı Zarif, Irak Başbakanı Kazımi ile / Fotoğraf: AFP

İran, Irak ile stratejik anlaşma imzalama niyetini duyurdu. İran Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Sad Hatipzade, dün düzenlediği basın toplantısında "Irak bizim için özel bir yere sahip" diyerek, Dışişleri Bakanı Muhammed Cevad Zarif'in Irak'a gerçekleştirdiği son ziyarette "iki ülke arasındaki stratejik belge konusunu" görüştüğünü, belge tamamlandığı zaman kamuoyuyla paylaşacaklarını söyledi. Hatipzade, Irak Dışişleri Bakanı Fuad Hüseyin'in Zarif ile görüşmesinde, Tahran ve Bağdat arasında stratejik görüşmelerin en yakın zamanda düzenlenmesini ümit ettiğini söylediğini belirtti.

İran tarafından yapılan bu açıklama, Irak Başbakanı Mustafa el-Kazimi'nin Amerikan medyası ve Amerikan yönetiminin yanı sıra Cumhuriyetçi ve Demokrat partiler tarafından da büyük ilgiyle karşılanan başarılı ABD ziyareti dönüşünde geldi. Açıklamanın aynı zamanda Ürdün'ün başkenti Amman'da bu hafta veya önümüzdeki hafta düzenlenmesi beklenen Mısır-Irak-Ürdün üçlü toplantının arifesinde geldiğine dikkat çekilmeli. Ürdün'deki toplantıda üç ülke arasındaki tüm önemli konuların ele alınması bekleniyor. Bu konuların başında ise bazı medya kuruluşlarının "Yeni Şam (Şam El-Cedid) Projesi" olarak isimlendirdiği proje geliyor. Kazimi ise Washington Post gazetesine verdiği demeçte bu girişimi "Yeni Doğu (El-Meşrık El-Cedid)" olarak adlandırmıştı.

Kazimi'nin ajandasında ayrıca, ertelenen Suudi Arabistan ziyaretinin en kısa sürede gerçekleştirilmesi ve Irak ile Körfez ülkeleri arasında elektrik hattının kurulması meselesi bulunuyor.

İran'ın Irak ile stratejik anlaşma imzalama niyetini ilan ettiği bir süreçte, Irak Meclisi Tarım ve Su Komitesi, İran'ın Irak'a akan Sirvan ve Küçük Zap nehirlerinin suyunu kestiğini açıkladı. Komite Başkanı Selam eş-Şammari, yaptığı yazılı açıklamada, "İran'ın iki nehrin suyunu kesmesi Irak'a büyük zarar verecek. Bu durum, hükümetin hızlı bir şekilde harekete geçmesini ve ilgili kurumlar üzerinden Irak'ın İran'dan gelen nehirlerin suları üzerindeki hakkını güvence altına almasını gerektiriyor" ifadelerini kullandı.

Kaynağı İran'da bulunan Sirvan ve Küçük Zap nehirleri Irak Kürt Bölgesel Yönetimi'nin (IKBY) Süleymaniye kenti üzerinden Irak'a giriyor. IKBY hükümeti geçen hafta İran'ın 3 yıldır ağustos ayının ortasında iki nehirden gelen suyu kestiğini duyurmuştu. IKBY bu durumun bölgedeki çiftçilere büyük zararlar verdiğini kaydetmişti.

Irak Su Kaynakları Bakanlığı Sözcüsü Avni Ziyab, açıklamasında, "İki nehrin sularının kesilmesi Süleymaniye kentindeki Darbandikhan ve Dukan barajlarının su stoklarını ve aynı şekilde iki nehrin havzasındaki tarımı ve vatandaşları büyük ölçüde etkiledi" ifadesini kullandı.

Kazimi'nin ABD yönetimi ile görüşmelerini ve Yeni Şam Projesi veya Yeni Doğu'yu Şarku'l Avsat'a değerlendiren güvenlik uzmanı Dr. Hüseyin Allavi, "Kazimi ABD ziyaretinde 3 önemli meseleyi halletti:

Birincisi, ABD'li askeri danışmanların ülkeden çekilmesi ve üç yıl içinde Irak dışında yeniden konuşlandırması konusunda yapılan anlaşma ile ulusal egemenliğe vurgu yapıldı.

İkincisi, ABD'li şirketlerle yapılan 8 milyar dolarlık anlaşmalar sayesinde ABD-Irak ilişkileri, güvenlik ve askeri boyuttan ekonomi ve yatırım boyutuna geçti.

Üçüncü olarak, ABD-Irak ilişkilerinin yeniden tanımlanmasıyla birlikte, Irak bağımsız bir pusulaya ve dış politikada açık bir yola yönünü çevirmek için kendini ABD-İran çatışmasından ayrı tuttu.

İlk kez Irak'ın ABD ile ilişkisinden çekinmeyen bir siyasi liderimiz oldu. Önceki liderler bu stratejik konuda çekingen davranıyorlardı" değerlendirmesinde bulundu.

Allavi, İran'ın Irak ile stratejik diyalog görüşmelerine başlama niyetiyle ilgili olarak, "Kazimi İran'a gerçekleştirdiği son ziyaretinde iki ülke ilişkilerinin diğer kapılardan değil, yalnızca Irak hükümeti kapısı üzerinden yürütülmesini talep etti. İran'ın bu niyeti iki ülke ilişkilerine yansıyacak" dedi.

Allavi, Yeni Şam Projesi veya Yeni Doğu hakkında ise, "Irak, bölgede ekonomi, güvenlik ve siyasi konularda kendisine denk alternatif bir eksen inşa etmek için Ürdün ve Mısır'a yöneliyor. Bu yeni bir fikir. Bu eksen, Irak, Ürdün ve Mısır arasındaki siyasi ve ekonomik işbirliğine dayanıyor. Aktif bir eksen. Şu an altyapıyla ilgili birçok sorunu çözmek için siyasi-ekonomik bir eksene ihtiyacımız var" ifadelerini kullandı.

Uluslararası Medya Profesörü Fadıl el-Bedrani, Şarku'l Avsat'a verdiği demeçte, "Yeni Şam Projesi veya Yeni Doğu, 2019'da Mısır, Ürdün ve Irak arasında ortaya konulan üçlü bir ittifak. Ancak ertelenmişti. İran, Irak'ı, kendisinin de yer aldığı Rusya ve Çin ittifakına dahil etmek istiyor. Irak-Mısır-Ürdün üçlü ittifakı ise ABD ve Arap dünyasının Irak'ı İran'dan uzaklaştırma çabası kapsamında ortaya çıktı" dedi.

 

*İçerik orijinal haline bağlı kalınarak çevrilmiştir. Independent Türkçe’nin editöryal politikasını yansıtmayabilir.

Independent Türkçe için çeviren: Şarku'l Avsat

DAHA FAZLA HABER OKU