Kovid-19 salgını sırasında sağlıkta “yapay zeka”, özellikle bilgisayarlı tomografi (BT) ile birlikte, sıkça gündeme geldi. Bundan sonra her alanda olduğu gibi sağlıkta ve görüntülemede yapay zeka kavramı ile daha çok karşılaşacağız. 

International Society of Magnetic Resonance in Medicine (ISMRM) Türkiye Şubesi Başkanı Prof. Dr. A. Muhteşem Ağıldere, Independent Türkçe'ye sağlıkta görüntülemede yapay zeka teknolojisi hakkında açıklamalarda bulundu.
 

ISMRM Türkiye Şubesi Başkanı Prof. Dr. A. Muhteşem Ağıldere

Sağlıkta görüntüleme deyince çok geniş bir kavramın karşımıza çıktığını söyleyen Prof. Dr. Ağıldere, “Yalnızca radyolojide kullandığımız BT, MR, ultrason (US), röntgen ve anjiyografi ile elde ettiğimiz görüntüleri anlamıyoruz. Bunun dışında hücrenin görüntülenmesinden değişik endoskopik görüntüleme teknikleri, ameliyatlar sırasında, özellikle robotik cerrahide kullanılan görüntülemeler gibi birçok teknik bu kavramın içerisine girmiş bulunuyor” dedi.

Yapay zeka, makine öğrenmesi, derin öğrenme gibi tekniklerin hızla ilerlemesiyle günlük yaşamımızda her geçen gün daha yer aldığını dile getiren Ağıldere, sözlerini şöyle sürdürdü:
 

Yapay zeka daha şimdiden tepeden tırnağa diyebileceğimiz beyin, akciğer, meme, karaciğer, sindirim sistemi, göz, böbrekler ve daha birçok sistemde hastalıkların tanısında, çok sayıdaki görüntünün organize edilmesinde ve işlenmesinde yardımcı oluyor.

"Yapay zekanın kanser hastalarında, tümör yükünün belirlenmesinde önemli yeri olacak"

Yapay zekanın, aşırı bilgi yükünün arındırılmasında en üst düzeyde yardımcı olması ve değerlendiriciler arasında yorum farklarının en aza indirilmesinde yardımcı olacağını kaydeden Ağıldere, “Bu platformlardan önemli bir beklenti de hastanın takibi, tedavi yanıtının değerlendirilmesi... Özellikle kanser hastalarında tümör yükünün belirlenmesinde önemli yeri olacak” diye konuştu.

Bu uygulamanın, daha önceki tetkikler ile karşılaştırma şeklinde olacağını aktaran Prof. Ağıldere, örnek olarak, akciğer kanseri olan kemoterapi, radyoterapi ve cerrahi gibi tedavilerden bir veya birkaçını alan hastanın, tedaviye verdiği cevabın değerlendirilmesinde, takibinde bu tip platformların yardımcı olacağını söyledi. 
 

Fotoğraf: ​​​​​​​Independent Türkçe

Ağıldere, “Mesela, akciğer nodüllerinde bu takiplerini ayrıntılı olarak yapabiliyoruz. Tabii bütün bu alanlarda hukuki düzenlemeler zaman içerisinde belirleyici olacak. Bu işe geniş bir pencereden bakarsak yapay zekanın yapacağı kadar kolay bir iş olmayacak gibi. Öte yandan insan beyninin milyarlarca yıllık doğal bir AR-GE ürünü olduğunu unutmamamız gerekiyor” diye konuştu. 

"Düşük radyasyonla daha kaliteli görüntüler eldilmesine destek sağlamasını bekliyoruz"

Yapay zeka ile fazla sayıdaki görüntünün daha kısa sürede değerlendirilmesinin önemini vurgulayan Ağıldere, şunları söyledi:

Bu yöntem, rapor yapılandırılmasında, eski tetkikler ile karşılaştırmada, ilerideki takip yöntemlerinin ortaya konmasında yardımcı olacak.

Kanserli hastalarda tümör yükünün daha objektif bir şekilde belirlenmesi, tedavi önerilmesi gibi konularda yol gösterici olması, kalitenin arttırılmasında radyoloğun önemli bir yardımcısı olacak.

Prof. Ağıldere, aynı zamanda yapay zekanın görüntü kalitesini artırma yönünde de katkılarda bulunmasını beklediklerini ifade etti.

"Bugün radyolojik tetkiklerin başta Bilgisayarlı Tomografi (BT) olmak üzere bir bölümünde iyonize radyasyon kullanılıyor" diyen Ağıldere, sözlerine şunları ekledi:

Tabii radyasyon dozlarının düşürülmesi amacı ile kullanılan pek çok yöntem var. Radyasyon dozlarının düşürülmesi beraberinde görüntü kalite sorununu da getiriyor. Görüntünün çözünürlüğü ve kontrast, düşük radyasyon dozlarında sorun olabiliyor.

İşte bu görüntü çözünürlüğünün, görüntü kalitesinin arttırılmasında yine yapay zekanın bize ileride yardımcı olacak. Hastalara daha düşük radyasyon vererek daha kaliteli görüntüler elde edilmesi konusunda destek sağlamasını bekliyoruz.
 

Fotoğraf: AA

"Yazılımlardaki gelişme ile hastaların daha kısa sürede daha etkin tedavi edilmesi sağlanacak"

Radyolojide gelişmelerin önümüzdeki süreçte daha çok yeni yazılımlar üzerinden ve hibrit denilen birleştirilmiş yöntemler üzerinden olmasını beklediğini kaydeden Ağıldere, şöyle konuştu:
 

Yeni cihazların karşımıza çıkması yerine daha çok birleştirilmiş görüntüleme yöntemleri (hibrit) ve tedavi yöntemlerinin karşımıza çıktığını görüyoruz.

Özellikle radyasyon onkolojisinde radyoterapilerin gerek planlanmasında gerek uygulanmasında gerek onkoloji hastalarının takibinde bugün radyolojide kullandığımız cihazların nükleer tıpta kullandığımız cihazların hibrit modellerinin daha fazla hayata girmesini bekliyoruz.

Prof. Dr. Ağıldere, değişik yapay zeka yöntemlerinin kullanılarak, özellikle network tekniklerinin gelişimini de göz önüne alarak hem görüntülerin daha kaliteli elde edilmesi hem görüntülerin değerlendirmesi ve raporların hazırlanmasında yeni yazılımların hem de yapay zeka uygulamalarının katkıları ile önemli gelişmeler olmasını beklediklerini belirtti.

Görüntülemede yapay zekanın kullanılmasına dair Prof. Dr. Ağıldere, son olarak şunları söyledi: 

'Bunlar hastalarımıza ne getirecek?' dersek, daha kısa sürede MR tetkiklerini yapabileceğiz. Bu, özellikle kapalı yer korkusu (klostrofobi) olan hastalar için kısa sürede tetkik demek.

Daha yüksek manyetik alan MR kullanımı ile daha ayrıntılı görüntüler elde edebilecek ve daha çok hastalığı teşhis edebileceğiz. Daha az doz ile daha nitelikli tomografiler çekebileceğiz.

Görüntüleme ve tedavi cihazlarının birlikte kullanılması, özellikle radyoterapi alanında hastaların daha etkin tedavi alabilmesini sağlayacak.

Yazılımlardaki gelişme ile radyoloji rapor kalitesi artacak, rapor süreleri kısalacak ve hastaların daha kısa sürede daha etkin tedavi edilmesi sağlanacak.