Avrupa'da insan kaynaklı orman yangınları ve cezası

Türkiye'de orman yangınları artık sadece Akdeniz ve Ege'de değil Afyon, Eskişehir, Bursa, Sakarya, Karabük gibi iç bölgelerde de görülüyor.

Küresel ısınmanın kendini daha çok hissettirdiği, sıcaklıkların rekor düzeye ulaştığı bir dönemdeyiz.

Bu nedenle orman yangınları çok daha kolay çıkar hale geldi.

Orman yangınları konusunda insanımızın duyarlı ve eğitimli olmadığı söyleniyor.

"Batılı ülkelerde insanlar orman yangınlarına duyarlı ve eğitimli, ama Türkler çok geri" şeklinde bir algı var.

Bu doğru bilinen yanlış, diğer ülkelerdeki oranlardan habersiz bazı çevrelerin bilinci kapalı batı hayranlığından kaynaklanıyor.

Peki, Türkiye ve batılı ülkelerde, orman yangınlarına neden olanlara verilen hapis ve para cezaları nedir?

Türkiye

Orman yangınlarının yüzde 90'ı insan kaynaklıdır.

Taksirle orman yangınına yol açanlara 2 yıldan 7 yıla kadar hapis cezası verilir.

Ancak failin yangının söndürülmesine ve etkilerinin azaltılmasına yönelik çabaları veya meydana gelen zararın küçüklüğü göz önünde bulundurularak, ceza yarısına kadar indirilir.

Kasten orman yakanlara 10 yıldan az olmamak üzere hapis ve 10 bin güne kadar adlî para cezası verilir.

Orman yangınına neden olmasa bile, aşağıdaki fiilleri işleyenler hakkında 1 yıldan 3 yıla kadar hapis ve adli para cezasına hükmolunur:

1. Ormanlarda izin verilen ve ocak yeri olarak belirlenen alanlar dışında ateş yakmak veya izin verilen yerlerde yakılan ateşi söndürmeden mahalli terk etmek.
2. Ormanlara sönmemiş sigara veya yangına dolaylı olarak yol açabilecek madde atmak,
3. Ormanlara 4 kilometre mesafede veya köy hudutları içinde anız veya benzeri bitki örtüsü yakmak.

Fransa

Orman yangınlarının yüzde 90'ı insan kaynaklıdır.

Arabada hareket halindeyken sigara izmariti atarak orman yangınına yol açanlara 1 yıla kadar hapis ve 15 bin euro para cezası veriliyor.

İhmal halinde orman yangınına neden olanlara 2 yıla kadar hapis, 30 bin euro para cezası veriliyor.

Kasıtlı ihmalle orman yangını çıkaranlara 3 yıla kadar hapis, 45 bin euro para cezası veriliyor.

Orman yangınını bilinçli çıkardığı tespit edilenlere 10 yıla kadar hapis, 150 bin euro para cezası veriliyor.

Çıkardığı orman yangınında insan ölümüne yol açanlara ise ömür boyu hapis cezası veriliyor.

İspanya

Orman yangınlarının yüzde 90'ı insan kaynaklıdır.

Bu ülkedeki orman yangınlarının yüzde 55'inin kasıtlı çıkarıldığı belirlenmiştir.

İhmalle yol açılan orman yangını önemli bir zarar yaratmazsa en az 6 ay en fazla 1 yıl hapis cezası veriliyor.

Kasıtlı ihmalle orman yangınına yol açanlara en az 1 yıl en fazla 3 yıl hapis cezası veriliyor.

Kasıtlı ihmalle çıkarılan orman yangını insan hayatını tehlikeye atarsa en az 10 yıl en fazla 20 yıl hapis cezası veriliyor.

Para cezaları ise 1000 euro ile 1 milyon euro arasında değişiyor.

İtalya

Orman yangınlarının yüzde 90'dan fazlası insan kaynaklıdır.

İhmal, tedbirsizlik ve kusur gibi nedenlerle orman yangınlarına yol açanlara en az 1 yıl en fazla 4 yıl hapis cezası veriliyor.

Kasıtla ve bilinçli ihmalle orman yangını çıkaranlara en az 5 yıl en fazla 10 yıl hapis cezası veriliyor.

Portekiz

Orman yangınlarının yüzde 98'inin nedeni 2002'de insan kaynaklıyken bu rakam günümüzde yüzde 80 ila 90 arasında değişmektedir.

İhmal sonucu orman yangınına yol açanlara 1 ila 3 yıl arası hapis cezası verilir.

Orman yangınında kusurlu olduğu tespit edilenlere 2 ila 10 yıl arası hapis cezası verilir.

Rusya

Dünyanın en çok ormanlık alana sahip birinci ülkesi Rusya'da orman yangınlarının yüzde 90'ı insan kaynaklıdır.

Orman alanlarında yangına yol açacak faaliyetlerde bulunanlara 8 yıla kadar hapis cezası öngörülüyor. 

Kasıtlı ihmalle orman yangınına neden olanlara ise on yıla kadar hapis cezası öngörülüyor.

Ormana sigara izmariti atarak yangına yol açanlara 60 bin ruble para cezası ve 4 yıla kadar hapis cezası verilir. 

Ayrıca, mahkemenin karar vermesi halinde suçludan yangının yol açtığı zararları karşılaması da istenebilir.

Kanada

Dünyanın en çok ormanlık alana sahip ikinci ülkesi olan Kanada'da, orman yangıları yaklaşık yüzde 60 ila 80 arasında değişen oranlarda insan kaynaklıdır.

Orman yangın ihbarında bulunmamanın para cezası 363 dolardan başlıyor.

İzinsiz kamp ateşi ve mangal yakmanın para cezası 1.150 dolara kadar çıkabiliyor.

İhmal sonucu orman yangının yol açanlara 100 bin ila 1 milyon dolar arasında para cezası ve 3 yıla kadar hapis cezası veriliyor.

Brezilya

Dünyanın en çok ormanlık alana sahip üçüncü ülkesi olan Brezilya'da orman yangınlarının yüzde 99'u insan kaynaklıdır.

İhmal ve dikkatsizlik sonucu çıkan orman yangınına neden olanlara daha önce verilen en az 2 en fazla 4 yıl olan hapis cezaları son düzenlemeyle en az 3 en fazla 6 yıla yükseltildi.

Kasıtlı yangın olarak orman yangını çıkaranlara verilen hapis cezası ise en az 6 yıl ve en fazla 9 yıldan en az 12 yıl en fazla 18 yıla yükseltildi.

Amerika Birleşik Devletleri

Dünyanın en çok ormanlık alana sahip dördüncü ülkesi konumundaki ABD'de orman yangınlarının yüzde 85'i insan kaynaklıdır.

Her eyalette orman yangınlara neden olanlara verilen cezalar değişkenlik göstermektedir.

Bu nedenle cezaların benzerlik gösterdiği eyaletlerden ortalama örnekler verelim.

Kamp ateşinin söndürülmemesi ve izmarit atılması sonucu çıkan orman yangınına yol açanlara en az 6 ay hapis ve para cezası verilir.

Ayrıca yangın söndürme masrafları alınır. 

Söz konusu masraflar çok çok ağır olabiliyor.

Örneğin 2017'de, 15 yaşındaki bir genç, Mount Hood Ulusal Ormanı'nda bulunan Eagle Creek Kanyonu'nda arkadaşlarıyla eğlenirken havai fişek attı.

Bu, 48 bin dönümlük alana yayılan Eagle Creek Yangınını başlattı.

Yangınla mücadelenin faturası 40 milyon dolar oldu.

Mahkeme ise gencin 36,6 milyon dolar tazminat ödemesine hükmetti.

İhmal sonucu çıkan orman yangınlarında yaralı ya da ölü varsa sorumlulara 2 ila 10 yıl arası değişen hapis cezaları verilir.

Sıraladığım ülkelerdeki insan kaynaklı yangınların oranlarını gördünüz.

Türkiye'den ne farkı var?

"İnsanımız cahil, eğitimsiz, duyarsız olduğu için orman yangınına yol açıyor" diyenlerin, hayran olup melül melül baktığı Fransızlar, İtalyanlar, İspanyollar, Portekizliler, Kanadalılar, Amerikalılar, Ruslar farklı mıymış?

Sorumsuz insan her ülkede fazlasıyla vardır.

*Bu içerik serbest gazeteci veya konuk yazarlar tarafından hazırlanmıştır. Bu içerikte yer alan görüş ve ifadeler yazara aittir ve Independent Türkçe'nin editöryal politikasını yansıtmayabilir.