Britanyalı nörobilimcilerin yeni keşfi: İnsan beynindeki dil yetisinin kökeni en az 25 milyon yıllık

Başkalarının söylediklerini anlamlandırmamıza aracılık eden beyin yollarının kökeninin düşünülenden daha eski bir ortak atadan gelmiş olabileceği belirtildi

Bu keşfin daha fazla çalışmaya ilham vereceği belirtildi (AFP)

Bilim insanları, insan beynindeki dil yetisiyle ilişkili bağlantılara dair en eski kökeni keşfederek, bu özelliğin evrimsel kökenini tahmin edilenden en az 20 milyon yıl daha eskiye uzandığını gösterdi.

Şimdiye dek bu alandaki çoğu araştırmacı konuşmayı sağlayan beyin yollarının öncüllerinin yaklaşık 5 milyon yıl önce, insan ve şempanze türlerinin ortak atasıyla ortaya çıktığını düşünüyordu.

Newcastle Üniversitesi’nin haberine göre, sinirbilimciler açısından yakın türleri kıyaslayarak elde ettikleri bulgular, evrim tarihine ışık tutan fosillerle benzer bir değer taşıyor. Çünkü kemiklerin aksine beynin yumuşak dokusu fosilleşemiyor.

Bu nedenle bilim insanlarının ortak atalardaki beyinlerle ilgili sonuçlara ulaşmak için yaşayan primatların beyin taramalarının insanınkiyle kıyaslanması gibi dolaylı araştırmalara başvurması gerekiyor.

Araştırmaya öncülük eden Newcastle Üniversitesi, Tıp Bilimleri Fakültesi’nden profesör Chris Petkov şunları söyledi:

Bu uzun süredir var olmayan bir atanın yeni bir fosilini bulmak gibi. Aynı zamanda henüz keşfedilmemiş daha eski bir kökenin olabileceği ihtimali de heyecan verici.

Hakemli bilim dergisi Nature Neuroscience’da yayımlanan makalede, Avrupalı ve ABD’li araştırmacılardan oluşan uluslararası ekip bir beyin görüntüleme çalışması gerçekleştirerek insanların, kuyruksuz maymunların (ape) ve maymunların beyinlerindeki işitmeden sorumlu bölgeyi ve sinir yollarını analiz etti.

 

 

Ekip, insan beyninde işitme bölgesiyle, konuşma ve lisanın anlaşılması gibi daha karmaşık işlevlerinden sorumlu frontal lob arasındaki bir sinir yoluna (arcuate fasciculus) odaklandı.

Araştırmaya göre, sözlü konuşma ve dil insana özgü olsa da insan ve diğer primatların bu işitme yolunda benzerlikler keşfedildi. Bu işitmeyi kavrama ve sözlü iletişimin evrimsel kökeninin diğer primatlarla ortak kökene dayanıyor olabileceğine işaret ediyor.

Petkov şöyle açıkladı:

Bunu öngördük ancak insanın dil yetisi yolunun insan dışı primatların işitme sisteminde evrimsel kökene sahip olup olmadığından emin olamayız. Kabul etmeliyim ki, insan dışı primatların işitme sisteminde benzer bir yolun göz önünde olup da fark edilmediğini görmek bizi şaşkına çevirdi.

Araştırmacılar, diğer primatlarda bulunan benzer yolağı “evrimsel prototip” olarak isimlendiriyor.

Yeni araştırma aynı zamanda insanın dil yetisi yolundaki gerçekleşen kayda değer dönüşüme de ışık tutuyor. Diğer primatlarda bu yol beynin iki yarıküresinde görece eşit yer tutuyor. Ancak insana özgü önemli farklılıklardan birisi, sol yarıküredeki yol güçlenirken sağ yarıküredeki yolun evrimsel prototipten uzaklaşarak beynin işitmeyle ilişkili olmayan bölgelerine katılmış olması.

Ekip dünya çapındaki bilimsel camiaya açık şekilde paylaşılan beyin taramalarını kullanırken, aynı zamanda elde edilen yeni beyin taramaları da dünyadaki diğer araştırmalara katkı sağlaması için paylaşıldı.

Öte yandan araştırmacılar insanın dil yetisi yolunun işitsel öncülünün daha da eski olabileceğini de öngörüyor ve çalışmalarının insana en uzak hayvanlarda bulunan en eski evrimsel kökeni yani bir sonraki beyin “fosili” için yapılacak nörobiyoloji araştırmalarının önünü açmasını umuyor.

Yeni makalenin kıdemli yazarı ve Newcastle Üniversitesi’nde uzman nörolog profesör Timothy Griffiths çalışmaları hakkında şu yorumları yaptı:

Bu keşif, insan işitsel algısının ve dil yetisinin model hayvanlarda, insan ve kuyruksuz maymunlarda mümkün olmayan hangi boyutlarıyla araştırılabileceğinin anlaşılması açısından muazzam bir potansiyel taşıyor. Bu çalışma aynı zamanda nöroloji hastalarını da içeren hazırlık aşamasındaki yeni araştırmalara da şimdiden ilham verdi.

 

Independent Türkçe, Newcastle Üniversitesi

Independent Türkçe için çeviren: Umut Can Yıldız

DAHA FAZLA HABER OKU