Araştırmacılar insanların doğaları gereği, daha önce sanılandan çok daha tekeşli olabileceğini söylüyor.

Cambridge Üniversitesi'nden antropolog Mark Dyble insanlardaki tekeşliliğin, primat kuzenlerimizden ziyade, mirketler ve kunduzlarda görülen tekeşli çiftleşmeye daha çok benzediğini belirtiyor.

Tekeşlilik veya aynı dönemde sadece bir eşle çiftleşmenin toplumun temel taşlarından biri olduğu yaygın biçimde öne sürülse de araştırmacılar insanların çok çeşitli çiftleşme normlarına sahip olduğunu göstermeye devam ediyor.

Dr. Dyble tarafından geliştirilen yeni bir ölçüt, insanlarda tekeşlilik uygulamasının diğer primatlardan çok daha fazla olduğunu gösteriyor. Bu ölçüt, çeşitli türlerin öz ve üvey kardeş oranlarına bakarak tekeşlilik oranlarını hesaplıyor.

Dr. Dyble, daha yüksek tekeşlilik oranlarına sahip türlerde öz kardeş görülme olasılığının artacağını savunuyor.

Araştırmacı bu mantığı kullanarak son yıllarda yapılan genetik çalışmalardan elde edilen kardeş verilerini, çeşitli türlerin bilinen çiftleşme stratejileriyle haritalandıran bir bilgisayar modeli geliştirdi ve bu türlerin tahmini tekeşlilik oranlarını hesapladı.

Dr. Dyble sıralama sistemini, İngiltere'nin en üst ligindeki futbol takımlarının puan tablosuna benzeterek "Tekeşliliğin bir Premier Ligi var ve  insanlar buna kolayca uyum sağlarken, diğer memelilerin büyük çoğunluğu çiftleşmeye çok daha serbest bir yaklaşım sergiliyor" diyor.

İnsanlardaki öz kardeşlerin sayısının, sosyal açıdan tekeşli memelilerde görülen aralıkla örtüşmesi, tekeşliliğin türümüzün baskın çiftleşme modeli olduğu görüşünü daha da güçlendiriyor.

Proceedings of the Royal Society B'de yayımlanan çalışmada Dr. Dyble, Avrupa'daki Bronz Çağı mezarlıklarından ve Anadolu'daki Neolitik kazı alanlarından elde edilen genetik verilere dayanarak insanların tekeşlilik oranını hesapladı. Çalışmada ayrıca Tanzanya'nın avcı-toplayıcı Hadza halkı ve Endonezya'nın pirinç çiftçileri Toracalar gibi 94 insan topluluğu hakkındaki kültürel bilgiler de hesaba katıldı.

Araştırmanın insanlarda öz kardeş oranının yüzde 66 olduğunu ortaya koyması, bizi çalışmada incelenen, sosyal açıdan tekeşli 11 tür arasında 7. sıraya yerleştiriyor. Dr. Dyble "İnsanların, ardışık tekeşlilikten istikrarlı çokeşliliğe uzanan çeşitli ilişki biçimleri, güçlü ebeveyn yatırımıyla öz ve üvey kardeşlerin bir arada bulunmasına uygun koşullar yaratıyor" ifadelerini kullanıyor.

Buna karşılık mirketlerde öz kardeş oranı yüzde 60'ken, kunduzlar yüzde 73'le tekeşlilikte bizi az farkla geçiyor.

Diğer primatlarsa listenin en altında yer alıyor; öz kardeş oranı dağ gorillerinde yüzde 6, şempanzelerde yüzde 4 ve çeşitli makak türlerinde yüzde 2 ila yüzde 1. Bu da epey serbest bir yaşam tarzına işaret ediyor.

Dr. Dyble "Şempanzeler ve goriller gibi, yaşayan en yakın akrabalarımızın çiftleşme modellerine bakarsak insan tekeşliliği muhtemelen çokeşli grup yaşamından evrimleşti ve bu da memeliler arasında pek alışılmadık bir geçiş" diyor.

Antropolog, çalışmanın "cinsel davranıştan ziyade üremedeki tekeşliliği ölçtüğünü" belirtiyor.

Dr. Dyble "Çoğu memelide çiftleşme ve üreme birbirine sıkı sıkıya bağlı" diyor. 

İnsanlardaysa doğum kontrol yöntemleri ve kültürel pratikler bu bağı koparıyor.

*İçerik orijinal haline bağlı kalınarak çevrilmiştir. Independent Türkçe'nin editöryal politikasını yansıtmayabilir.

independent.co.uk/news

Independent Türkçe için çeviren: Büşra Ağaç