ABD Temsilciler Meclisi’nden onay alan yeni savunma bütçesi tasarısı, Peşmerge güçlerine yapılacak yardımları Bağdat’a uygulanan kısıtlamalardan muaf tutarken, Demokratik Suriye Güçleri’nin (DSG) Suriye’nin geleceğinin bir parçası olması gerektiğini kayda geçirdi.
ABD Kongresi'nin gündemindeki kapsamlı savunma ve dış politika yasa tasarısı, Irak ve Suriye'deki dengeleri etkileyecek kritik maddeler içeriyor. Tasarı, Irak güvenlik güçlerine sağlanacak fonlar için katı şartlar öne sürerken, Irak Kürdistan Bölgesi ve Rojava için güçlü garantiler sağlıyor.
ABD’nin yıllık savunma harcamalarını belirleyen tasarıda, Bağdat yönetiminin Amerikan yardımlarını kullanma biçimine "İran destekli milisler" gerekçesiyle kısıtlama getirilirken, Peşmerge güçleri bu kısıtlamaların dışında tutuldu.
Peşmerge bütçesine 'blokaj' engeli
Tasarı metnine göre, Washington'ın Irak'a yapacağı güvenlik yardımları için belirlediği yeni şart ve kısıtlamalar, Peşmerge güçlerine ayrılan bütçeyi kapsamıyor.
Peşmerge'nin "ulusal güvenlik ortağı" olarak tanımlandığı belgede, Irak içindeki siyasi anlaşmazlıkların Peşmerge bütçesinin gecikmesine veya bloke edilmesine neden olmaması gerektiği vurgulandı. Bu madde, federal kurumlara yaptırım uygulansa dahi Kürdistan Bölgesi’ne desteğin süreceğinin garantisi olarak yorumlandı.
ABD, Irak ordusuna yapacağı yardımları, Bağdat hükümetinin İran'a yakın silahlı gruplar üzerindeki kontrolüne endeksledi. Yardımların serbest bırakılması için Bağdat’ın, “Yasa dışı silahlı grupların faaliyetlerini kontrol altına alması, Başbakanın güvenlik birimleri üzerindeki otoritesini güçlendirilmesi, İnsan hakları ihlallerine veya Koalisyon güçlerine yönelik saldırılara karışan Heşdi Şabi unsurlarından hesap sorması şartları koşuldu.
Ayrıca tasarı, ABD başkanlarına Irak’ta askeri güç kullanma yetkisi veren 1991 ve 2002 tarihli tezkereleri (AUMF) yürürlükten kaldırıyor.
Tasarının Suriye ve Rojava ile ilgili bölümünde, IŞİD ile mücadelede ana ortak olarak tanımlanan DSG'ye desteğin süreceği belirtildi. ABD askerlerine, IŞİD'den kurtarılan bölgelerin istikrarı için yerel meclislerle çalışma yetkisi verildi.
Metinde dikkat çeken en önemli ifadelerden biri, Rojava’nın siyasi statüsüyle ilgili oldu. Tasarıda, "DSG, Suriye'nin gelecekteki herhangi bir siyasi çerçevesinin parçası olmalıdır" ifadesi yer aldı ve Kürtler dahil tüm bileşenlerin haklarını koruyan kapsayıcı bir Suriye hükümeti çağrısı yapıldı.
Tasarı, Rojava’daki cezaevlerinde tutulan binlerce IŞİD mensubunun durumuyla ilgili Pentagon’u her yıl rapor sunmakla yükümlü kıldı. ABD'li komutanların "patlamaya hazır bomba" olarak nitelendirdiği cezaevlerinin durumu, tutukluların iadesi ve uzun vadeli riskler bu raporlarda ele alınacak.
Şam ile ilişkiler ve Sezar Yasası sürprizi
Tasarı, Suriye hükümetine yönelik 2020 tarihli "Sezar Yasası" yaptırımlarını yürürlükten kaldırırken, normalleşmeyi şarta bağladı. Şam yönetiminin; "yabancı milisleri" devlet kurumlarından çıkarması ve Rojava yönetim ile Şam arasında Mart 2025'te imzalanan, siyasi-güvenlik koordinasyonunu içeren anlaşmaya sadık kalması istendi.
Süreç nasıl isleyecek?
Söz konusu tasarı, ABD Temsilciler Meclisi tarafından onaylandı.
Daha önce Senato’dan geçen versiyon ile bu metin arasında farklar bulunuyor. Yasalaşma süreci için her iki kanadın ortak bir komisyonda (Conference Committee) metni birleştirmesi, ardından her iki mecliste tekrar oylanarak ABD Başkanı'nın imzasına sunulması gerekiyor.
Rudaw
