ABD Başkanı Donald Trump, İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu'yu ikna ederek Gazze'de ateşkesi sağladı ancak anlaşmanın diğer evrelerine geçilmesi için Tel Aviv üzerindeki baskıyı sürdürmesi gerekecek. 

Kimliğinin paylaşılmaması şartıyla Reuters'a konuşan ABD'li bir üst düzey yetkili, Trump'ın önemli konularda İsrail'i güçlü şekilde destekleyerek Netanyahu üzerinde nüfuz kazandığını savunuyor. 

Trump ilk döneminde Kudüs'i İsrail'in başkenti, işgal altındaki Golan Tepeleri'ni de İsrail toprağı olarak tanımıştı. Kaynak, Cumhuriyetçi liderin yaklaşımına dair şunları söylüyor: 

Başkan Trump, ortayolcu bir tavır takınarak İsrail'le ilişki kurmadı. O aslında yüzde 100 İsrail'in yanında duruyor. Diğer yandan bu sayede İsrail yönetimini doğru yöne götürebildi.

1990'larda Netanyahu yöntemiyle çalışan İsrailli kamuoyu araştırmacısı Mitchell Barak da Trump yönetimde olduğu sürece İsrail liderinin "uyum sağlamak" dışında bir seçeneği kalmadığını belirtiyor. 

Washington merkezli düşünce kuruluşu Stratejik ve Uluslararası Çalışmalar Merkezi'nden Jon Alterman, gelecek yıl düzenlenecek seçimlere hazırlanan Netanyahu'nun siyasi kariyerinin Trump'ın elinde olduğunu savunuyor: 

Trump'ın en büyük avantajı, İsrail'de Netanyahu'dan çok daha popüler olması. Netanyahu'nun siyasi geleceğini destekleyebilir ya da sabote edebilir.

Netanyahu'nun radikal sağcı koalisyonundan Maliye Bakanı Bezalel Smotrich ve Ulusal Güvenlik bakanı Itamar Ben-Gvir, Trump'ın 20 maddelik anlaşmasının kabul edilmesini eleştirmişti. Ben-Gvir, iktidardan çekilme tehdidi de savurmuştu. 

Hamas, anlaşma kapsamında dün 20 İsrailli esiri serbest bırakmış, Tel Aviv de bunun karşılığında 1968 Filistinli mahkumu salıvermişti. Mahkumlardan 1718'i, Ekim 2023'ten bu yana Gazze'de alıkonan Filistinlilerden oluşuyor. İsrail ordusu ayrıca Gazze'de daha önce belirlenen hatta da geri çekilmişti.

Trump'ın cuma günü devreye giren 20 maddelik barış planı kapsamında Hamas'ın silah bırakması ve Gazze'nin geleceğinde söz sahibi olmaması öngörülüyor. Ancak Filistinli örgütün bunları kabul ettiğine dair somut bir açıklama yapılmadı. Bunların karşılığında İsrail ordusunun bölgeden tamamen çekilmesi isteniyor. 

Plan kapsamında Gazze Şeridi'nin yönetiminin Filistinlilerin yer alacağı bir teknokratlar komitesine geçici olarak devredilmesi planlanıyor. Trump'ın başkanlık edeceği ve eski Birleşik Krallık Başbakanı Tony Blair'in de yer alacağı "Barış Kurulu" da bu komitenin faaliyetlerini denetleyecek. Ayrıca bölgeye uluslararası bir polis gücünün konuşlandırılması da öngörülüyor. 

Ortadoğu uzmanı Alterman, süreçte birçok terslik yaşanabileceğine dikkat çekerek, "Bu kadar çok konunun çözümünün ertelendiği bir uluslararası anlaşma hatırlamıyorum" diyor. 

Independent Türkçe, Reuters, AA

Derleyen: Yasin Sofuoğlu