İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu'nun, önceden uyarmadan İran’a yakında bir saldırı düzenleme olasılığına karşı iç cephenin, savunma sistemlerinin ve hava kuvvetlerinin hazır olup olmadığını görüşmek üzere bir dizi bakan, güvenlik görevlisi ve askeri personelle bir dizi kapalı ve gizli güvenlik toplantısı ve istişareleri gerçekleştirdiğinin ifşa edilmesi, güvenlikçileri, siyasetçileri ve analistleri telaşlandırdı.
Zira ABD Başkanı Donald Trump'ın böyle bir eylemden kaçınma taleplerine rağmen bu fikrin İsrail’in baş gündem maddesi olduğunu gösterdi.
İsrail araştırmalarının ortaya koyduğuna göre, saldırının bu sefer İran karşılığını veya “kâbusunu” gerçeğe dönüştürmesi bekleniyor.
Bu sefer İsrail, her biri en az 700 kilogram patlayıcı taşıyan, geniş bir alanı yerle bir edebilecek ve ayrıca sakinlerinin hayatını tehlikeye atabilecek binlerce füzenin saldırısına uğrayacaktır.
fazla oku
Bu bölüm, konuyla ilgili referans noktalarını içerir. (Related Nodes field)
Bu araştırmalar sıkı bir gizlilik altında yürütüldü, ancak bunlara dahil olan kaynaklar araştırmaların son derece tehlikeli senaryolara dair öngörüleri yansıttığını söyledi.
Toplantılara katılanların, görüşmelerin kaydedilmesi ve ayrıntıların sızdırılması korkusuyla cep telefonlarını sokmaları yasaklandı.
Çeşitli bakanlıkların ve güvenlik kurumlarının da katıldığı toplantılarda, düzenlenmesi halinde İran'ın saldırıya vereceği karşılık ile ilgili çeşitli senaryolara hazırlanma yollarının tartışıldığı ortaya çıktı.
Bu sızıntı, Stratejik İşler Bakanı Ron Dermer ve Mossad Direktörü David Barnea'nın Washington'da bulunduğu bir zamana denk geldi.
İki isim, Trump yönetimine, İran ile netleşmeye başlayan anlaşmanın İsrail'in taleplerini karşılamadığı ve Tahran'ın nükleer üretime geri dönmemesini sağlamadığı mesajını iletmek için Washington’da bulunuyorlardı.
Bilgi sahibi kaynaklara göre, İranlılar ile İsrail'in beklentilerine aykırı bir nükleer anlaşmaya varılırsa, İsrail'in bunu kabul etmek zorunda olmadığını ve bunun bir saldırı düzenlemesini engellemeyeceğini açıkladılar.
Medyada Netanyahu hükümetine karşı geniş çaplı bir kampanya yürüten İsrailli siyasi işler analisti Ben Caspit, bu araştırmalar ile ilgili olarak, İsrail'in İran'a saldırması durumunda, bunun bilinmeyen bir süre devam edecek bir savaşın patlak vermesine, ardından ilk günlerde ekonomik tesislerin tamamen durmasına, sonra da olağanüstü hal altında faaliyete geri dönmelerine yol açacağı yorumunda bulundu.
Tahminlere göre böyle bir durumda sayısı 10 bini aşan tüm genel barınaklar derhal açılmalı, sakinlerin tahliye edileceği yerlerin hazırlanması, hastanelerin genişletilmesi ve İç Cephe Komutanlığı’nın özel olarak hazırlanması dahil olmak üzere çeşitli ihtiyaçlar için altyapı hazırlanmalı.
Çılgın bir adım
İsrail’in araştırmaları, sızıntının arkasında tam olarak kimin olduğu, sızıntının gerçekten hazır ve hazırlıklı olmak için mi yoksa bir yandan Tahran'a, diğer yandan Washington'a İsrail’in koşullarını yerine getiren ve İran'ın nükleer bir devlet olmasını engelleyen bir anlaşmaya varmaları için bir baskı aracı mı olduğu konusunda, politikacıların ve güvenlik görevlilerinin kafasını karıştırdı.
Washington'a varmadan önce Dermer ve Barnea, Roma'da ABD Özel Temsilcisi Steve Witkoff ile görüştüler. Ulusal güvenlik analisti Ronen Bergman, çeşitli kaynaklardan, üçlünün İsrail'in anlaşmayı reddetmesi ve İran'a saldırı hazırlıkları da dahil olmak üzere konuyu her yönden görüştüğünü aktardı.
Bergman'a göre, ister doğrudan saldırılar, ister gizli saldırılar ve hatta örtülü tehditler yoluyla olsun, İsrail'in İran'a yönelik herhangi bir doğrudan saldırısı, Washington ile Tahran arasında netleştirilen anlaşmayı bozacaktır.
Bergman, herhangi bir denetim ve denge mekanizmasından yoksun olan Netanyahu hükümetinin atacağı çılgın bir adım konusunda uyardı.
Zira bilhassa mevcut İsrail kabinesi, ilk kez, İsrail'in savaş alanı haritasının sağlam bir analizini sunacak veya İran'a olası bir saldırı ile ilişkili riskleri doğru bir şekilde nasıl haritalandıracağını gösterecek askeri veya güvenlik geçmişine sahip birisini içermiyor.
Fotoğraflarla dünyadan haberler
Fotoğraflarla dünyadan haberler
-
1/30
2 Haziran 2025 - Güney Kore'de Demokrat Parti'nin başkan adayı Lee Jae-myung, son mitinginde kurşun geçirmez cam arkasında konuşma yaptı. Eski Devlet Başkanı Yoon Suk Yeol'ün görevden azledilmesinin ardından yeni devlet başkanını belirleyecek 3 Haziran'daki başkanlık seçimi için erken oy verme süreci geçen hafta başlamıştı. 51 milyonu aşkın nüfusa sahip Güney Kore'deki 44 milyondan fazla kayıtlı seçmen, gelecek 5 yıl boyunca devlet başkanlığı görevini sürdürecek kişiyi belirleyecek. 2022'deki seçimde Yoon'a yüzde 0,7 oranla kıl payı kaybeden Lee'nin bu seçimden galip çıkması ihtimalinin yüksek olduğu öngörülüyor. The Economist'in gerçekleştirdiği ankete göre Lee, yüzde 47'yle lider konumunda (Anthony Wallace/AFP) -
2/30
1 Haziran 2025 - McLaren, Formula 1 İspanya Grand Prix'sini ilk iki sırada bitirmeyi böyle kutladı. Sezonun 9. yarışını Avustralyalı pilot Oscar Piastri kazandı. Barselona'daki 4,65 kilometrelik Barselona-Katalonya Pisti'nde yapılan yarış, 66 tur üzerinden düzenlendi. 2025 sezonundaki 5. zaferine imza atan Piastri, yarışı 1 saat 32 dakika 57,375 saniyelik süresiyle ilk sırada tamamladı. Piastri'nin Britanyalı takım arkadaşı Lando Norris, Piastri'nin 2,471 saniye gerisinde ikinci, Ferrari'nin Monakolu pilotu Charles Leclerc ise liderin 10,455 saniye arkasında üçüncü oldu. Red Bull'un son şampiyon pilotu Max Verstappen, Mercedes pilotu George Russell'la çarpışmasının ardından 10 saniyelik zaman cezası alarak 10. sıraya geriledi. (Joan Monfort/AP) -
3/30
31 Mayıs 2025 - Paris Saint Germain futbolcuları, UEFA Şampiyonlar Ligi kupasını kaldırarak kutlama yapıyor. PSG ve Inter, Şampiyonlar Ligi'nin finali için Almanya'nın Münih kentindeki Allianz Arena'da karşı karşıya geldi. Karşılaşmadan 5-0 galip çıkan PSG, ilk kez Avrupa'nın en büyük futbol kupasının sahibi oldu. PSG taraftarları galibiyetin ardından kutlamalar için Paris sokaklarına akın etti. (Marco Bertorello/AFP) -
4/30
30 Mayıs 2025 - Fransa'nın güneydoğusundaki Marsilya'da yer alan bir binanın cephesinde, sokak sanatçısı Banksy'nin yeni eseri görülüyor. Ünlü sokak sanatçısının Instagram hesabında paylaşarak duyurduğu yeni eseri, sokaktaki direğin gölgesini bir deniz fenerine dönüştürüyor ve üstünde "Bende gördüğün şey olmak istiyorum" yazıyor. Kimliği bilinmeyen Banksy, kariyerine Birleşik Krallık'ın Bristol kentinde binalara sprey boyayla resim yaparak başlamıştı. Dünya çapında üne kavuşan sanatçının eserleri müzayedelerde milyonlarca dolara satılıyor. (Viken Kantarcı/AFP) -
5/30
29 Mayıs 2025 - Yerinden edilmiş Filistinliler Gazze Şeridi'nin merkezindeki bir yardım dağıtım merkezinden dönerken, bir çocuk ABD destekli özel bir yardım grubu olan Gazze İnsani Yardım Vakfı'nın (GHF) yardım malzemeleriyle dolu kutuyu taşıyor. GHF, bölgedeki uzun süredir devam eden BM liderliğindeki sistemi atlayarak yardım dağıtımı yapıyor. İki aylık abluka sonrasında yardımların nihayet gelmeye başladığı Gazze'de, İsrail'le Filistinli Hamas hareketi arasında 18 ay süren yıkıcı savaşın ardından insani durum vahim. Gıda güvenliği uzmanları, her 5 kişiden birinin açlık tehlikesiyle karşı karşıya olduğunu söylüyor (Eyad Baba/AFP) -
6/30
28 Mayıs 2025 - Almanya Cumhurbaşkanı Frank-Walter Steinmeier, Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenski'yi Berlin'deki Bellevue Sarayı'nda karşıladı. Zelenski'nin Almanya ziyareti, ABD Başkanı Donald Trump'ın savaşı sona erdirme baskısı altında Ukraynalı ve Rus yetkililerin bu ay yüz yüze müzakereler için bir araya gelmesinin ardından gerçekleşti. Almanya Başbakanı Friedrich Merz, Almanya ve Ukrayna'nın uzun menzilli füzelerin endüstriyel üretimini ortaklaşa geliştirmeyi hedeflediğini belirtirken, Ukrayna'yı istilası nedeniyle Rusya'ya yönelik baskıyı arttırma sözü verdi. Merz, hükümetinin Ukrayna ve Almanya'da üretilebilecek füzelere herhangi bir menzil sınırlaması getirmeyeceğini söyledi. (Christian Mang/Reuters) -
7/30
27 Mayıs 2025 - Alexander Zverev, Paris'te düzenlenen Fransa Açık'ta bugün oynadığı maç sırasında raketini havaya fırlatıyor. Alman sporcu, tenis turnuvasının üçüncü gününde ABD'li Learner Tien'e karşı oynadığı tek erkekler maçında rakibini 3-0 yenerek ikinci tura yükseldi. İkilinin şubattaki bir önceki karşılaşmasında 19 yaşındaki Tien, 1997 doğumlu Zverev'i mağlup etmişti. Bugün düzenlenen maçlarda tek kadınlarda ABD'li tenisçi Coco Gauff da Avustralyalı rakibi Olivia Gadecki'yi 2-0 yenerek ikinci tura çıktı. 25 Mayıs'ta başlayan turnuva 8 Haziran'da sona erecek. Julien de Rosa/AFP) -
8/30
26 Mayıs 2025 - İsrailli sağcı aktivistler, Kudüs Günü için düzenlenen ve İsrail ordusunun 1967'deki Arap-İsrail savaşı sırasında şehrin doğu bölgesini ele geçirmesinin anıldığı bayrak yürüyüşü sırasında Kudüs'ün Eski Şehir bölgesinde iki Filistinli okul çocuğuna bağırıyor. Her yıl, çoğu dindar Yahudilerden oluşan binlerce İsrailli milliyetçi, Kudüs'te ve ilhak edilen Eski Şehir'de, Filistinlilerin çoğunlukta olduğu mahalleler de dahil, İsrail bayrakları sallayarak, dans ederek ve bazen de kışkırtıcı sloganlar atarak yürüyor. İsrail polisi, kentte çok sayıda barikat kurdu ve Filistinlilerin bölgeye girişini engelledi. Polis, Eski Şehir'de aşırı sağcı gruplara bazı noktalarda göz yaşartıcı gazla müdahale etti. (John Wessels/AFP) -
9/30
25 Mayıs 2025 - Formula 1 Monako Grand Prix'sini, McLaren'ın Britanyalı pilotu Lando Norris kazandı. Ferrari'nin Monakolu yıldızı Charles Leclerc ise ikincilikle yetindi. Monako'da podyumu tamamlayansa McLaren'ın 24 yaşındaki sürücüsü Oscar Piastri oldu. Pilotlar şampiyonasında Piastri birinci, Norris ikinci, Verstappen ise üçüncü sırada. Formula 1, haftaya İspanya Grand Prix'siyle devam edecek. (Stephanie Lecocq/Reuters) -
10/30
24 Mayıs 2025 -Kiev'deki itfaiyeciler, Rusya'nın Ukrayna'ya yönelik drone saldırısında hasar gören bir apartmanı inceliyor. Ukrayna hava kuvvetleri, Rusya'nın gece boyunca sadece başkent Kiev'e 250 drone ve 14 balistik füze fırlattığını açıkladı. 2022'de başlayan savaş boyunca kente yönelik en büyük hava saldırılarından birinde ikisi çocuk 15 kişinin yaralandığı bildirildi. Saldırının başlamasından birkaç saat önce, İstanbul'da kararlaştırılan esir takası kapsamında Rusya ve Ukrayna karşılıklı olarak 390 kişiyi serbest bırakmıştı. (Thomas Peter/Reuters) -
11/30
23 Mayıs 2025 - Güney Afrika'nın Johannesburg kenti yakınlarındaki bir madenden kurtarılan işçiler otobüsten dışarı bakıyor. Sibanye-Stillwater altın madeninde yaşanan kazanın ardından yaklaşık 260 maden işçisi yeraltına hapsoldu. Şirketin son açıklamalarına göre 79 işçi kurtarıldı ve geri kalanların da kısa süre içinde yeryüzüne çıkarılması bekleniyor. Yetkililer ölü veya yaralı olmadığını da ifade ediyor. (Siphiwe Sibeko/Reuters) -
12/30
22 Mayıs 2025 - Avustralya'nın Yeni Güney Galler Eyaleti Polis Teşkilatı, Taree kentinde selde mahsur kalan yurttaşları kurtardı. Şiddetli yağışların neden olduğu selde üç kişinin yaşamını yitirdiği, bir kişininse hâlâ kayıp olduğu açıklandı. NSW Eyalet Başbakanı Chris Minns, bölgede etkili olan fırtınanın da kuzey kıyılarıyla Hunter bölgesinin bazı noktalarında hasara sebep olduğunu söyledi. Minns, bölgedeki nehir ve göllerdeki su seviyelerinin 1920’li yıllardan bu yana görülmemiş derecede yükseldiğini belirtti. Başbakan, "Pek çok insan, yaşadıkları yerde bu seviyede bir su baskını ya da sele şahit olmamıştı" diye konuştu.(Yeni Güney Galler Polis Teşkilatı/AFP) -
13/30
21 Mayıs 2025 - ABD Başkanı Donald Trump'ın oğlu Eric Trump, Vietnam'ın Hung Yen eyaletinde Trump International, Hung Yen tatil köyü ve golf sahası projesinin temel atma töreninde konuşma yaptı. Eric Trump, Vietnam'da babası ABD Başkanı Donald Trump'ın emlak grubu tarafından inşa edilecek 1,5 milyar dolarlık lüks tatil yeri ve golf sahasının temel atma törenine katıldı. Vietnam hükümetinin, Trump Organization ve bir ortağının Güneydoğu Asya ülkesinde golf sahaları, oteller ve emlak projelerine 1,5 milyar dolar yatırım yapma planını onayladığı cuma günü duyurulmuştu. Toplam 990 hektar arazi üzerinde planlanan projede golf sahaları, tatil yerleri, oteller ve modern konut projesinden oluşan kompleks yer alacak. İnşaatın bu çeyrekte başlaması ve 2029'un ikinci çeyreğine kadar sürmesi bekleniyor. Onay, sanayi merkezi olan Güneydoğu Asya ülkesinin yüzde 46'lık ABD ithalat vergisinden kaçınmaya çalıştığı, Vietnam'la ABD arasındaki ticaret müzakereleri sürerken geldi. (AFP) -
14/30
20 Mayıs 2025 - İsrailli sınır polisi, Batı Şeria'da Nablus'un güneyinde yer alan Askar mülteci kampına düzenlenen baskında Filistinli protestoculara göz yaşartıcı gaz ateşlemeye hazırlanıyor. Gazze'deki Filistin hükümetinin Medya Ofisi, İsrail'in Gazze Şeridi'ne düzenlediği şiddetli saldırılara dair açıklama yaptı. Açıklamada, "İşgalci İsrail ordusunun Gazze Şeridi'nde savunmasız sivillere karşı sürdürdüğü kanlı katliamları en güçlü şekilde kınıyoruz." ifadeleri kullanıldı. İsrail ordusunun Gazze Şeridi'ne 7 Ekim 2023'ten bu yana düzenlediği saldırılarda hayatını kaybedenlerin sayısı son 24 saatte 87 artarak 53 bin 573'e yükseldi. (Jaafar Ashtiyeh/AFP) -
15/30
19 Mayıs 2025 - ABD'li ünlü yönetmen Spike Lee, ABD'li aktör ve şarkıcı Asap Rocky'yle Cannes Film Festivali'nde Highest 2 Lowest filminin tanıtımında. Akira Kurosawa'nın Yüksek ve Alçak (Tengoku to jigoku) filminden uyarlanan yapımda usta aktör Denzel Washington ve ünlü rapçi Ice Spice gibi isimler de yer alıyor. 7. gününü geride bırakan festival, 24 Mayıs'ta sona erecek. (Sameer Al-Doumy/AFP) -
16/30
18 Mayıs 2025 - Yeni Papa XIV. Leo, bugün yapılan yemin töreniyle resmen göreve başladı. Papa seçilmesinden 10 gün sonra yapılan törenin öncesinde üstü açık arabasıyla Aziz Petrus Meydanı'nı dolduran kalabalığı selamlayan XIV. Leo, parmağına "balıkçının yüzüğü"nün takılmasının ardından resmen göreve başladı. Özellikle Amerikan Katoliklerinin büyük ilgi gösterdiği tarihi günde, dünyanın dört bir yanından yaklaşık 100 bin kişi Leo'nun yemin töreni için Vatikan'a akın etti. Yeni Papa'nın ilk ayini için çok sayıda siyasetçi de Vatikan'a geldi. ABD Başkan Yardımcısı J.D. Vance, Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenski ve Almanya Başbakanı Friedrich Merz, tören için Vatikan'a gelen isimler arasında yer aldı. (Filippo Monteforte/AFP) -
17/30
17 Mayıs 2025 - Londra'daki protestocular, Nakba'nın 77. yıldönümünü nedeniyle düzenledikleri gösteride "Özgür Filistin" çağrısıyla Filistin bayrakları sallayarak yürüyor. Arapçada "felaket" anlamına gelen Nakba, 1948'de İsrail devletinin kuruluşu sırasında yaklaşık 750 bin Filistinlinin evlerinden ve köylerinden şiddet kullanılarak sürülmesini ifade ediyor. 15 Mayıs'ta anılan Nakba Günü'nde bu yıl da dünyanın çeşitli yerlerinde yürüyüşler düzenlendi. (Henry Nicholls/ AFP) -
18/30
16 Mayıs 2025 - Arnavutluk Başbakanı Edi Rama, başkent Tiran'da bugün düzenlenen Avrupa Siyasi Topluluğu Zirvesi'nde İtalya Başbakanı Giorgia Meloni'yi diz çökerek karşılıyor. Bu yıl Arnavutluk'un ev sahipliğinde 6.'sı düzenlenen zirvede 47 ülkenin devlet başkanları güvenlik, savunma ve demokratik standartları görüşecek. AB dışından liderlerin de yer aldığı toplantıya Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan da katıldı. Rusya-Ukrayan savaşının zirvenin ana gündem maddesi olması beklenirken, iki ülke arasındaki barış görüşmeleri İstanbul'da devam ediyor. (Vlasov Sulaj/AP) -
19/30
15 Mayıs 2025 - Filistinliler, İsrail ordusunun önceki gün Tammun'a düzenlediği baskında öldürülen Saher Nabil Bsharat'ın Batı Şeria'da düzenlenen cenaze töreninde yürüyor. İsrail askerleri 15 Mayıs'ta Batı Şeria'da, Tubas'ın güneyinde terör saldırıları planlamak için kullanıldığından şüphelenilen binaları hedef aldığını açıkladığı bir baskında 5 Filistinliyi öldürdü. İsrail'in Gazze Şeridi'ne saldırı başlattığı 7 Ekim 2023'ten bu yana Batı Şeria ve Doğu Kudüs'te de Filistinlilere yönelik gözaltı, baskın ve saldırılarda artış yaşanıyor. (Zain Jaafar/AFP) -
20/30
14 Mayıs 2025 - Hindistan Kongre Partisi'nden eylemciler, Hindistan-Pakistan gerginliğine müdahale ettiğini öne sürdükleri ABD Başkanı Donald Trump'ın resmini yaktı. Hindistan'ın, 22 Nisan'da Pahalgam bölgesinde 26 kişinin öldürüldüğü saldırıya misilleme gerekçesiyle 6 Mayıs'ta Pakistan toprakları ve Pakistan'ın kontrolündeki Azad Keşmir bölgesine füze saldırıları düzenlemesiyle taraflar arasında çatışmalar başlamıştı. Nükleer silahlara sahip iki ülke, 10 Mayıs'ta ABD'nin arabuluculuğunda ateşkes ilan etmişti. Dibyangshu Sarkar/AFP) -
21/30
13 Mayıs 2025 - ABD'li aktör Robert De Niro, Cannes Film Festivali'nde. 2025 Cannes Film Festivali bu yıl yalnızca sinemanın değil, jeopolitik tartışmaların da merkezi olacak. Trump’ın yabancı yapımlara getirmeyi planladığı gümrük tarifeleri Hollywood’u tedirgin ederken, festivalin dikkat çeken filmleri arasında Die, My Love, Fenike Planı (The Phoenician Scheme) ve Eddington var. Fransız aktris Juliette Binoche başkanlığındaki Altın Palmiye jürisinde Halle Berry ve “Succession” dizisinden Jeremy Strong gibi isimler de yer alıyor. 22 film arasından ödüller 24 Mayıs’ta açıklanacak. (Valery Hache/AFP) -
22/30
12 Mayıs 2025 - Dünyanın en büyük Budist anıtı ve UNESCO Dünya Mirası Listesi'nde yer alan Borobudur Tapınağı önünde düzenlenen Waisak (veya Vesak) kutlamalarında bir Budist rahip ve Müslümanlar fener yakıyor. Budistler için en kutsal gün olan Vesak, Buda Siddhartha Gautama'nın doğumunun, aydınlanmasının ve ölümünün anıldığı gün. Geleneksel olarak tüm bunların eski Hint ay takvimindeki Vesakha ayının dolunay gününde gerçekleştiğine inanılıyor. (Yasuyoshi Chiba/AFP) -
23/30
11 Mayıs 2025 - 2025 Eurovision Şarkı Yarışması maskotu "Lumo" Basel'de düzenlenen açılış töreninde Basel Belediye Binası'nın yanındaki turkuaz halı üzerinde yürüyor. Resmi geçit töreni sırasında bir protestocu, bariyerleri aşarak İsrail bayrağının karşısına geçip Filistin bayrağı açtı. Protestocuya polis tarafından müdahale edilirken, bir başka göstericinin ise, "Soykırım şarkı yarışmasına hoş geldiniz" yazan bir pankart tuttuğu görüldü. (Fabrice Coffrini/AFP) -
24/30
10 Mayıs 2025 - Pakistan'ın Multan kentindeki insanlar barış işareti yaparak Pakistan ve Hindistan arasında sağlanan ateşkesi kutluyor. ABD Başkanı Donald Trump, iki ülke arasında günlerdir devam eden saldırıların ardından hemen yürürlüğe girecek tam bir ateşkes üzerinde anlaşma sağlandığını bugün duyurdu. Trump, iki ülkeyi de gösterdikleri sağduyudan dolayı tebrik etti. Daha sonra Pakistan ve Hindistan'dan yetkililer de ateşkesi duyurdu. Hindistan'ın "terörist altyapıyı" hedef aldığını söyleyerek çarşamba günü başlattığı saldırılarda, iki ülke de sınır ötesi saldırılar gerçekleştirmiş, birbirlerinin hava sahasına drone ve füzeler fırlatmıştı. Komşu ülkeler arasında artan gerilim, nükleer savaş endişeleri de yaratmıştı. (Shahid Saeed Mirza/AFP) -
25/30
9 Mayıs 2025 - Rusya'nın başkenti Moskova'da düzenlenen Zafer Günü askeri geçit töreni sırasında Rus askerler Kızıl Meydan'da yürüyor. Rusya, Sovyetler Birliği'nin II. Dünya Savaşı'nda Nazi Almanyası'na karşı kazandığı zaferin 80. yıldönümünü bugün törenlerle kutladı. Rus hükümet üyeleri, milletvekilleri, dini liderler ve gazilerin de yer aldığı törene, Çin, Belarus ve Azerbaycan gibi ülkelerin askeri birlikleri de katıldı. Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, 9 Mayıs 1945 zaferini işaret ederek "Galiplerin mirasçıları olarak, 9 Mayıs bayramını kendi bayramımız olarak ülkemiz için, bütün millet için, her aile için, her birimiz için en önemli bayram olarak kutluyoruz" dedi. Rus liderin Zafer Günü vesilesiyle başkentte verdiği resepsiyona 20'den fazla devlet başkanının katıldığı bildirildi. (Kirill Kudryavtsev/AFP) -
26/30
8 Mayıs 2025 - Yeni seçilen Papa XIV. Leo, Vatikan'daki Aziz Petrus Bazilikası'nın balkonunda. Sistine Şapeli'nin bacasından çıkan beyaz duman, iki gün boyunca içeride bulunan 133 kardinalin dünyadaki 1,4 milyar Roma Katoliğine liderlik edecek yeni bir papa seçtiğinin sinyalini verdi. Yeni papa, 69 yaşındaki ABD'li kardinal Robert Prevost oldu. Yeni papa olarak duyurulan Papa Prevost "Barış sizinle olsun" sözleriyle başladığı konuşmasında uzun yıllar görev yaptığı Peru'ya özel selam gönderdi. ABD Başkanı Donald Trump, yeni Amerikalı Papa Robert Prevost'u "Ne büyük bir heyecan ve Ülkemiz için ne büyük bir onur. Papa 14. Leo ile tanışmayı dört gözle bekliyorum" ifadeleriyle tebrik etti. (Alessandra Tarantino/AP) -
27/30
7 Mayıs 2025 - Hindistan'ın Pakistan'a düzenlediği saldırılar Pakistan'ın Haydarabad kentinde protesto edildi. Eylemde, Hindistan Başbakanı Narendra Modi'nin fotoğrafını yapıştırıldığı kukla yakıldı. İki ülke arasındaki gerilimin tırmandığına dikkat çekilen eylemde Hindistan’ın gerçekleştirdiği saldırılar kınandı. Hindistan'ın "Sindoor operasyonu" adını verdiği saldırılarda en az 26 kişinin hayatını kaybettiği ve 46 kişinin yaralandığı açıklanmıştı. Pakistan ordusu, Hindistan tarafının saldırısı sırasında 5 savaş uçağı düşürdüğünü açıklarken, Yeni Delhi yönetimi ise bunu teyit etmedi. Modi saldırı için "Gurur günü" derken, Pakistan hükümeti orduya saldırıya yanıt verme yetkisi verdi. (Yasir Rajput/AFP) -
28/30
6 Mayıs 2025 - Yemen'in Husilerin elindeki başkenti Sana'ya İsrail'in düzenlediği hava saldırısının ardından ufukta dumanlar yükseliyor. Husi medyası ve İsrail ordusu, İran destekli isyancıların füze saldırısına misilleme olarak İsrail hava saldırılarının Yemen'in ana havalimanını ve Sana bölgesindeki elektrik santrallerini vurduğunu açıkladı. İsrail saldırısı sonrasında can kaybı ve yaralı konusunda henüz bilgi verilmedi. Havalimanın yanı sıra Sana kenti yakınlarındaki bazı elektrik santrallilerinin ve bir çimento fabrikasının hedef alındığı aktarıldı. İsrail basını ise saldırılarda Sana ve çevresinde 10 noktanın hedef alındığını yazdı. İsrail Ordu Sözcüsü Avichay Adraee, bir süre önce X hesabından yaptığı açıklamada, havalimanının kırmızı alan içine alındığı bir harita paylaşmıştı. Açıklamasında "Sana Uluslararası Havalimanı bölgesinde bulunan herkes için acil uyarı" diyen Adraee, alan ve çevresinin derhal boşaltılmasını istemişti. (Muhammed Huwais/AFP) -
29/30
5 Mayıs 2025 - Britanya kraliyet ailesinden Prens William ve Prenses Catherine, çocukları George, Louis ve Charlotte, Buckingham Sarayı'ndan uçak gösterisini izledi. Birleşik Krallık'ta 4 gün sürecek Avrupa Zafer Günü kutlamaları, kraliyet ailesinin de hazır bulunduğu askeri geçit töreniyle başladı. 8 Mayıs 1945'te müttefik güçlerin elde ettiği zafer ve II. Dünya Savaşı'nın sona ermesinin yıl dönümü nedeniyle düzenlenen kutlamalar çerçevesinde geçit töreni gerçekleştirildi. Avrupa Zafer Günü'nün 80. yıl dönümü vesilesiyle açık mektup yayımlayan Başbakanı Keir Starmer, silahlı kuvvetler mensuplarının fedakarlıklarını övdü ve bunların asla geri ödenemeyecek bir borç olduğunu belirtti. (Henry Nicholls/AFP) -
30/30
4 Mayıs 2025 - Red Bull Racing'in Hollandalı pilotu Max Verstappen ve McLaren'in Avustralyalı sürücüsü Oscar Piastri, Miami Uluslararası Yarış Pisti'nde düzenlenen Formula 1 Miami Grand Prix'sinde. Piastri, ABD'de zafere ulaşarak üst üste üçüncü galibiyetini elde etti ve takım arkadaşı Lando Norris'le farkı 16'ya çıkardı. Son 4 yılın şampiyonu Verstappen ise 6 yarışın sonunda 99 puanla üçüncü sırada. Formula 1'de sonraki yarış 18 Mayıs'ta İtalya'da. (Chandan Khanna/AFP)
Netanyahu ne istiyor?
Ulusal güvenlik analisti Ronen Bergman'a göre, “Trump yönetimi İran ile müzakere etmeye çalışırken, Netanyahu Tahran'ın temel uranyum zenginleştirme tesislerine saldırarak görüşmeleri rayından çıkarmakla tehdit ediyor.”
Netanyahu, İran'ın şu anda kırılgan bir durumda olduğu ve bunun da kendisine yönelik saldırıyı kolaylaştıracağı düşüncesini öne çıkarmaya çalışıyor.
Ancak Trump, görüşmeler başarısız olursa askeri bir operasyon ile tehdit ederek, Tahran'ın şu anki zayıflığının uranyum zenginleştirme programını sona erdirecek müzakereler için önemli bir an olduğuna inanıyor.
Bergman, Trump'ın, Netanyahu'nun İran'a yönelik herhangi bir saldırıyı haklı çıkarmasını zorlaştıracak sürekli bir müzakere ortamı yaratmaya çalıştığını düşünüyor ve ekliyor:
ABD'nin bakış açısından, asıl mesele, Trump'ın Netanyahu'ya görüşmelerinde saldırıya karşı olduğunu söylemesine rağmen İsrail'in İran'a saldırı hazırlıklarını sürdürmesidir.
Bergman, “Trump yönetimi içinde İsrail'e karşı büyüyen bir öfke var, çünkü İran'a saldırı hazırlığında olmak bile bölgedeki gerginliği artırıyor ve müzakerelere zarar veriyor” diye sözlerini sürdürdü.
Tarihi bir fırsat
Eski İsrail askeri istihbarat şefi Tamir Hayman da, Washington ile Tahran arasındaki müzakerelerin bir atılım gerçekleştirmek olmasına rağmen İran'a karşı bir savaşa dair belirtilerin arttığını söyledi.
İsrail için mevcut aşamadaki anlaşma, anlaşmazlıkları çözmek yerine ertelediği için çok sorunlu bir senaryo. Hayman, Ortadoğu'da geçici olanın kalıcı hale geldiğini belirterek, “İran açısından bu harika bir şey çünkü Avrupa ülkelerini, Tahran'ın önceki anlaşmayı ihlal etmesi nedeniyle kendilerine verilen yetkiyi 18 Ekim'e kadar kullanmamaya ikna ederse, tehlike bölgesinin dışında kalacaktır ve böylece hem bir askeri saldırının önüne geçmiş hem de etkili bir anlaşmayı engellemiş olacaktır” dedi.
Hayman, İsrail'in askeri bir saldırının yanı sıra sahip olduğu seçenekleri şu şekilde özetledi:
- Kontrol altına alma: İran rejimini devirmek için ekonomik bir çaba sarf etmek yani ne bir askeri saldırı düzenlemek ne de bir anlaşma yapmak ki bu Trump'ın da geçmişte desteklediği bir yaklaşım. Bu görüşe göre, Tahran'a yönelik ekonomik baskı yasaldır çünkü Tahran'ın nihayetinde rejimin çöküşüne yol açacak aktif bir nükleer programı var.
- Sınırlı bir İsrail saldırısı: Saldırıdan amaç, nükleer projenin en önemli aşamasını ciddi şekilde hasara uğratarak, yani parçalanabilir malzeme üretimini dondurarak İran'ın nükleer bomba üretme kapasitesini birkaç yıl geciktirmektir. Bu aşama son derece karmaşıktır ve dış saldırılara karşı hassastır, ancak bir reaktörden farklı olarak, yüzlerce ve binlerce mikro santrifüjün bulunduğu devasa alanlarda yeraltında gerçekleştirilebilir.
- İran'ın iki ana zenginleştirme tesisi bulunuyor: Kum yakınlarındaki Fordow ve Natanz. Ek olarak, başka küçük deneme sahaları da bulunuyor. Bu iki tesisin yok edilmesi, parçalanabilir malzeme üretimini engelleyecektir. Teknik ve operasyonel komplikasyonlara rağmen, sınırlı bir İsrail saldırısı onları yok edebilir veya uzun bir süreliğine etkisiz hale getirebilir.
Buradaki sorun, bu iki tesisin bomba üretim zincirindeki rollerini neredeyse tamamlamış olmaları, zira altıdan fazla nükleer bomba için yeterli miktarda yüksek oranda zenginleştirilmiş uranyum zaten üretilmiş durumda.
- Büyük ölçekli bir İsrail saldırısı: Büyük ölçekli bir saldırının amacı, İran ordusunun güç ve kapasitesini yok etmenin yanı sıra İsrail'e yönelik bilinen tüm nükleer tehditleri yok etmek ve böylece ilk saldırıyı takip edebilecek savaşa daha hazırlıklı olmaktır. Yani, zenginleştirme alanlarını hedef alacak saldırının yanı sıra, uranyum madenleri, uranyumu gaza dönüştürme tesisleri, zenginleştirme tesisleri, araştırma ve deney laboratuvarları ve hatta projeyle ilişkili diğer askeri endüstriyel tesisler de dahil olmak üzere nükleer silah üretimiyle ilişkili tüm tesisleri kapsayacak biçimde düzinelerce ek hedefe saldırı düzenlemektir.
Hayman'ın sunduğu seçenekler göz önüne alındığında, uranyum zenginleştirme İran'ın merkezi nükleer projesidir ve bağımsız bir İsrail saldırısı iyi bir seçenek, ancak Tahran'ı yeni bir nükleer strateji benimsemeye ve nükleer silah geliştirmeye doğru ilerlemeye itebileceği için tercih edilmiyor.
İran'ın mevcut stratejisinin amacı, güçlü bir konumda iken caydırıcılık elde etmek olabilir ve ülkenin nükleer eşiğe ulaşması caydırıcılık sağlayacaktır, fakat, bu İsrail'i caydırmak için yeterli olmazsa ve yine de saldırırsa, Hayman'a göre bu, İran’ın anlayışını revize etmesine yol açacaktır ve bu da Tel Aviv'in çıkarına olmayacaktır.
Seçici olmayan bir karşılığın riskleri
İsrail kaynakları, Trump'ın şu anda kendine özel bir anlaşma sağlama konusunda İran'ın zenginleştirilmiş uranyuma sahip olmasına izin verecek kadar hevesli olmasından korkuyor.
Öte yandan, güvenlik ve askeri uzmanlar, İsrail İran'a Amerikan izni, koordinasyonu veya yardımı olmadan saldırsa bile, Washington'un onu takip edecek İran saldırısına karşı İsrail'i koruyacağına inanıyor.
Ancak, çeşitli kaynaklar İsrail'in tek başına İran'a saldırı düzenleyemeyeceği konusunda uyarıyor.
Sadece bu değil, eğer Tahran karşılık vermeye karar verirse, Netanyahu hükümeti onu püskürtmek için sadece ABD'ye değil, bölgede geniş bir koalisyona ihtiyaç duyacaktır.
Saldırıya gelince, İsraillilere göre İran buna karşılık verebilecek kapasitededir. Veriler, 2024'teki karşılıklı saldırı turunun ardından İranlıların yaklaşık 2 bin balistik füzeye ve kat kat daha fazla sayıda insansız hava aracı ve seyir füzesine sahip olduğunu gösteriyor.
Bu, İsrail'in “gerçeğe dönüşen bir kâbus” olarak tanımladığı karşılık verme senaryosunda hedeflerde seçici olunmayacağı anlamına geliyor, yani yalnızca askeri ve stratejik bölgeler değil, aynı zamanda meskun mahaller de hedef alınacak.
Elbette, İsrail'in böyle bir karşılığı engellemek için yeterli sayıda Arrow füzesine ve benzer füzelere sahip olup olmadığı veya Amerikan THAAD sisteminin yeterli olup olmayacağı belirsiz.
Bu raporlar ve veriler ışığında, İsrail içinde İran'a karşı bir saldırı düzenleme konusunda anlaşmazlık sürüyor, nedeni de saldırının yalnızca sakinlerin hayatı ve altyapı için oluşturabileceği tehlike değil, aynı zamanda yol açacağı ekonomik yıkım.
İsrailli istatistik merkezlerinden alınan resmi veriler, Gazze savaşının tek başına İsrail'e günlük 1,2 milyon dolara mal olduğunu gösteriyor. Yemen'den atılan her balistik füzeye tek bir Arrow füzesiyle karşılık vermenin maliyeti ise 3,5 milyon dolara ulaşıyor.
Bu veriler göz önüne alındığında, ekonomistler ve güvenlik uzmanları, İsrail'in İran'a saldırması durumunda gerçek bir çöküş riski olduğu konusunda uyarıyorlar, zira bu durumda patlak verecek çatışmadan önümüzdeki yıllar içinde çıkmak zor olacaktır.
İsrail Genelkurmay Başkanı'nın eski danışmanı (emekli) General Ram Aminach'a göre, geçen yıl tek bir gecede gerçekleştirilen İran füze saldırısına karşı savunmanın maliyeti yaklaşık 2 milyar dolara ulaştı.
*Bu makalede yer alan fikirler yazara aittir ve Independent Türkçe'nin editöryal politikasını yansıtmayabilir.
Bu makale Independent Türkçe için Independent Arabia gazetesinden çevrilmiştir.
