Suudi ekonomisinin petrol gelirlerine dayalı bir rantiye ekonomisinden çeşitlendirmeye dayalı bir ekonomiye geçiş için yeniden yapılandırılmasına ilişkin belirgin ekonomik değişimler yapılıyor.

Bu amaçla, bölgesel ve küresel rekabet gücünü pekiştirmek için uzun vadeli stratejiler ve programlar benimsendi.

Ayrıca özelleştirme politikası genişletilerek kamu ve özel sektör arasındaki roller yeniden dağıtılmaya başlandı.

147 devlet sektörü dört yılı aşkın bir süre incelenip değerlendirildikten sonra özelleştirmeye hazır 16 kuruluş olduğuna ulaşıldı.

Sağlık, eğitim, barınma, belediyeler, hac ve umre, iletişim, bilgi teknolojileri, her türlü ulaşım, enerji, sanayi, madenler ve sosyal kalkınma gibi bireyleri öncelikli olarak etkileyen sektörler bunların başında gelmekte.

Nisan 2021'de Suudi Arabistan'da özelleştirme sistemi yürürlüğe girdi. Ekonomik terimi, bu terimin tüm biçimlerinin taşıdığı gibi toplumda ve iletişim platformlarında, meclislerde ve televizyon programlarında tartışma ve kafa karışıklığı yaratmadı.

Özelleştirme ya da özel sektöre atama son dönemde ses getirdi. Tartışma, özelleştirme sürecinin hedefleri ve çalışanlar sorunu ve çıkarlarının zarar görmemesini sağlama etrafında dönüyordu.

Ancak Suudi çevrelerinde özelleştirme tartışmaları yatışmaya başladı, özelleştirme planı ne olacak?

Farklı bir şekilde özelleştirme

Görünüşe göre program nispeten birçok karmaşık prosedür ve aşamadan geçiyor. Suudi meselelerinin takipçileri, özelleştirmenin hızının farklı bir şekilde hızlandığını görüyor.

Terim olarak özelleştirme kavramı, devlet idaresinin, devletin genel bütçesi üzerindeki yükünün azaltılması, özel sektörün rolünün genişletilmesi ve ekonomik sürecin önemli bir parçası haline getirilmesi amacıyla bazı faaliyetlerinden özel sektör lehine vazgeçmesini ifade etmekte.

Bununla birlikte, Ancak Suudi Arabistan'da, hükümetin doğrudan kendisine ait şirketler kurarak veya yatırım kolu olan ve kamu sektörünün özelleştirilmesi ve rehabilite edilmesi sürecinde çok önemli bir rol oynayan Kamu Yatırım Fonu aracılığıyla özelleştirme sürecine öncülük ettiğini görüyoruz.

Hükümetin açıkladığı son özelleştirme projesi, ülkedeki büyük spor kulüplerinin mülkiyetinin yüzde 75 oranında Suudi Kamu Yatırım Fonu'na devredilmesiydi.

Daha önce Sağlık Bakanlığı, teknoloji transferi, yerlileştirme, geliştirme ve eğitimde olduğu gibi kendisine bağlı hastanelerini işletmek, tıbbi hizmetlerle ilgili tüm faaliyetlerde çalışmak, ulusal işgücünü işletmek, rehabilitasyon, araştırma ve geliştirme için imkanlar ve tesisler hazırlamak üzere ulusal bir holding şirketi kurulduğunu duyurdu.

Hükümet bu amaçla, tamamen devlete ait "Eğitim Geliştirme" holding şirketini kurdu. Şirket, eğitim hizmetlerinin, eğitim ulaşımının, binalarının ve eğitim teknolojilerinin geliştirilmesinde Milli Eğitim Bakanlığı'nın desteklenmesinde stratejik rol oynamakta.

Fon tarafından son iki yılda açıklanan ve ülkede yıllık 40 milyar dolardan az olmamak üzere yatırım yapmayı amaçlayan sayısız özelleştirme projesi arasında gayrimenkulden lüks gemi seyahatlerine kadar çeşitli sektörlerde faaliyet gösteren şirketler kurmak da yer alıyor.  

Bu bağlamda yerel ve uluslararası ortaklıklar kurarak modern üretim tesislerinin geliştirilmesi yoluyla ilaçların üretimi, depolanması ve tedariki ile ilgilenen ilaç endüstrileri için "Livera" şirketinin ve bunun yanında "Riyad Airlines" şirketini kurduğunu duyurdu.

Söz konusu şirket, bu alanda liderlik için en son dijital teknolojileri sağlamanın yanı sıra, havacılık alanında benimsenen en iyi uluslararası güvenlik ve sürdürülebilirlik uygulamalarını hayata geçirmeyi amaçlıyor.

Fon ayrıca, Suudi Arabistan'da lüks turizm hizmetleri ve hava taşımacılığına yönelik artan talebi karşılamak için ticari helikopter işleten ilk yerel şirket olan Helicopters Company'nin kurulduğunu duyurdu.

Fon, Suudi Arabistan'da havacılık sektörünün gelişimine katkıda bulunmak amacıyla, kiralama, satış ve filo yönetimi hizmetlerine yoğunlaşan uçak kiralama şirketi AviLease'i kurdu.

Ülkenin uluslararası turist gemileri haritasında bir turizm destinasyonu olma çabalarını artırmak için "Suudi Cruise"u kurdu ve ayrıca güney, doğu ve batıda şehirleri geliştirmek için şirketler kurduğunu duyurdu.

Bunun yanında geniş ülke genelinde şehir merkezleri ve çok sayıda ve çeşitli destinasyonlar kurmayı ve geliştirmeyi amaçlayan "Saudi DownTown" şirketini de kurdu.

Bu şirketlerin kuruluşu, özel sektörün büyük özelleştirme projelerinin bulunmadığı, sektörün yeni ekonomik ortamda devletin yeni formülasyona ve rekabete katılımı için gerçekten kapasiteye sahip olup olmadığı konusunda birçok soruyu gündeme getirdiği bir zamana denk geliyor.

Özel sektör faaliyeti

Ekonomi uzmanları, Suudi Arabistan'da kamu ve özel sektör arasındaki ilişkiyi büyük ölçüde "bağımlı" olarak nitelendirdi.

Özel sektör, gerçekleştirdiği faaliyetlerinde kamu sektöründeki ekonomik faaliyet seviyelerine bağlı, bu da bu sektörün mevcut haliyle öncü olmaya uygun olmadığı anlamına gelir.

Özelleştirme programı belgesi "Uygulama Planı 2020"ye göre, özel sektörün karşı karşıya olduğu zorluklar var.

Bu zorluklar arasında sektör için gerekli deneyim, bilgi ve becerilerin çok düşük olduğu ve deneyim ve bilgilerin çoğunun tamamen teknik ve operasyonel nitelikte olması yer alıyor.

Bunun nedeni, devletin yıllardır bu sektörlerde ana hizmet sağlayıcı olması ve bu durumun özel sektörün büyümesi için yeterli alanı vermemesi olarak görülüyor.

Belgede ayrıca, özelleştirme için uygun şirket sayısı az olsa bile, hizmet sunumunu üstlenmek için yeterli teknik ve mali kapasiteye sahip az sayıda yerel şirketin bulunduğu belirtilmiş ki bu da programda bir zorluk teşkil etmekte.

Ekonomi yazarı Fadl el-Buaynin, "özel sektörün imkanı meselesinin özelleştirme dosyasında önemli bir konu olduğunu ve bu dosyada iki ana eksen olduğunu, birincisinin mevcut bazı devlet sektörlerinin özelleştirilmesi, ikincisinin, yeni ekonomik kalkınma projelerinin özel sektör felsefesine göre, baştan özel sektörün gereksinimlerine uygun olarak oluşturulup, tamamlanarak halka arza hazır hale getirilecek şekilde uygulanması olduğunu" belirtti.

Bu nedenle hükümet, bunlara para harcasa bile, uygulamadan sorumlu ve bazı geliştirme projelerini yönetecek şirketlerin kurulmasını benimsiyor.
 

Fotoğraflarla dünyadan haberler

Hepsini göster 30

Fotoğraflarla dünyadan haberler

• 1/30

  24 Haziran 2025 - Birleşik Krallık'ın (BK) başkenti Londra'nın merkezindeki Trafalgar Meydanı'nda, İsrail’le iş yapan şirketlere karşı doğrudan eylemler düzenleyen Palestine Action adlı grubun, hükümet tarafından yasaklı örgüt ilan edilmesi yönündeki girişimi protesto edildi. BK İçişleri Bakanı Yvette Cooper, 23 Haziran 2025'te, aktivistlerinin geçen hafta BK'nin en büyük hava üssüne izinsiz girmesinin ardından, Palestine Action adlı kampanya grubunu yasaklayacağını duyurmuştu. Cooper, 20 Haziran'da BK'nin güneyindeki RAF Brize Norton'da iki uçağa yapılan vandalizmin "utanç verici" ve grubun "kabul edilemez suçlara karıştığı uzun bir geçmişi" olduğunu söyledi. Eylemciler, grubun yasaklı örgütler listesine alınmasının protesto hakkının ihlali anlamına geleceğini savunarak, "Palestine Action, bizi gururlandır; bir Elbit fabrikasını daha kapat" ve "İnsanlar işgal altındayken direniş meşrudur" sloganları attı. (Henry Nicholls/AFP)

• 2/30

  23 Haziran 2025 - Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, İran Dışişleri Bakanı Abbas Erakçi'yi Moskova'da kabul etti. İki isim, İsrail ve ABD'nin İran'a yönelik saldırılarına ilişkin görüşme gerçekleştirdi. Putin ve Erakçi, Kremlin'deki ikili görüşmenin ardından ortak basın toplantısı düzenledi. Putin, görüşmede Erakçi'ye Rusya'nın İran halkına yardım etmeye çalıştığını bildirdi. İsrail ve ABD'nin saldırılarını kınayan Putin, "İran'a yönelik saldırılar, hiçbir gerekçesi olmayan sebepsiz bir saldırganlık" diye konuştu. Görüşmenin basına açık kısmında konuşan Putin, Rusya'yla İran’ın güvenilir ilişkilere sahip olduğuna işaret ederek, "İran halkına yardım etmek için çaba gösteriyoruz" ifadesini kullandı. Rusya’nın Ortadoğu’da yaşanan gelişmelere yönelik yaklaşımının bilindiğini anlatan Putin, "Rusya Dışişleri Bakanlığı, yaklaşımımızı açıkça ifade ederken Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi'nde aldığımız pozisyonu biliyorsunuz" diye konuştu. (Alexander Kazakov/AFP)

• 3/30

  22 Haziran 2025 - Ducati Lenovo Takımı'nın İspanyol sürücüsü Marc Marquez, takım arkadaşı İtalyan Francesco Bagnaia'nın önünde ve bu ikiliyi BK8 Gresini Racing'in yıldızı, Marquez'in kardeşi Alex Marquez takip ediyor. İtalya'nın Mugello pistinde düzenlenen MotoGP İtalya Grand Prix'sini şampiyonanın lideri Marc Marquez kazanırken, Alex Marquez ikinci ve Fabio Di Giannantonio üçüncü oldu. Bu sonuçla Marc Marquez sürücüler şampiyonasında puanını 270'e çıkardı. Onu 240 puanla Alex Marquez ve 160 puanla Bagnaia takip ediyor. (Tiziana Fabi/AFP)

• 4/30

  21 Haziran 2025 - Roma'da düzenlenen "Stop Rearm Europe" (Avrupa'nın Yeniden Silahlanmasına Son) yürüyüşüne katılan göstericiler, Kolezyum'un önünden geçiyor. Avrupa Birliği'nin 800 milyar euroluk savunma planına karşı harekete geçen Stop Rearm Europe, silahlara daha fazla para harcanmaması çağrısı yapıyor. Bugün savaş ve soykırım karşıtı protestocılar, 300'den fazla ağ, sosyal örgüt, sendika, ulusal ve yerel siyasi oluşumun desteğiyle Roma'da düzenlenen eyleme katıldı. (Andrew Medichini/AP)

• 5/30

  20 Haziran 2025 - Çin'in Jinshan bölgesindeki yeni Legoland Şanghay Resort'ta insanlar lunapark trenine biniyor. Şanghay'da yer alan dünyanın en büyük Legoland'i, bugün halkın denemesi için faaliyetlerine başladı. Aynı zamanda Çin'deki ilk Legoland olan tesis, Ninjago, Lego Friends ve Monkie Kid gibi temalara sahip 8 bölüm içeriyor. En ilgi çekici ziyaret yerleri arasında, Şanghay sahilinin ve Lujiazui finans bölgesinin gökdelenlerinin renkli plastik tuğlalardan inşa edilen minyatür kopyalarının olması bekleniyor. Legoland Şanghay Resort, 5 Temmuz'da resmen açılacak. (Hector RETAMAL / AFP)

• 6/30

  19 Haziran 2025 - Tel Aviv yakınlarında İsrail acil servis ekipleri, İran'ın füze saldırısı yaptığı bölgede çalışıyor. Yetkililer, İran'ın "onlarca" füze saldırısı sırasında İsrail'in güneyindeki bir hastanenin vurulduğunu, Tel Aviv bölgesindeki acil servis ekiplerinin de başka bir saldırı olduğunu bildirdiğini söyledi. İran, İsrail'in saldırıları sonrası başlayan çatışmanın yedinci gününde üç farklı bölgeyi vurdu. Tahran'ın füze saldırısında bir hastane de zarar gördü. İran, Berşeba'da bulunan Soroka Hastanesi'ni hedef almadığını savunuyor. Tel Aviv yakınlarındaki Holon ve Ramat Gan da isabet aldı. Tahran, hastane yakınındaki bir İsrail ordu üssünün hedef alındığını, hastanenin şok dalgasından etkilendiğini iddia etti. İsrail yönetimiyse saldırıda hastanenin doğrudan hedef seçildiğini öne sürdü. (Gil Cohen-Magen/AFP)

• 7/30

  18 Haziran 2025 - İran'la İsrail arasındaki savaş, 6. gününde de devam ediyor. İsrail ordusu, İran’dan İsrail topraklarına doğru füze atışları gerçekleştirildiğini bildirdi. İsrail ordusu tarafından yapılan yazılı açıklamada, hava savunma sistemlerinin devreye girdiği kaydedildi. Halkın en kısa sürede sığınaklara geçmesi ve ikinci bir duyuruya kadar bu alanları terk etmemesi istendi. Bunun ardından İsrail’de bir çok noktada sirenler çaldı. (Atta Kenare/AFP)

• 8/30

  17 Haziran 2025 - Endonezya'nın Doğu Nusa Tenggara bölgesindeki Lewotobi Laki‑Laki yanardağı güçlü bir patlama gerçekleştirdi. Kül ve toz sütunu yaklaşık 11 km'ye kadar yükseldi. Yetkililer alarm seviyesini en yükseğe çıkardı, tehlike bölgesini krater çevresinde 8 kilometreye kadar genişletti. Uçuşlara "kırmızı" hava trafiği uyarısı verildi, bölge halkı ve turistler maskeyle korunmaya çağırıldı. Lewotobi Laki-laki'nin son patlaması mayıs ayında gerçekleşmiş ve yetkililer o zaman da seviyeyi en şiddetli seviyeye çıkarmıştı. Endonezya, çok sayıda tektonik plakanın üzerinde yüksek sismik aktivitenin görüldüğü "Pasifik Ateş Çemberi" üzerinde yer alıyor. (AFP)

• 9/30

  16 Haziran 2025 - Fransa'nın kuzeyindeki Gravelines sahilinde göçmenler, Manş Denizi'ni geçmek için kaçakçıların teknesine binmek üzere suda yürüyor. Güneş yeni doğuyordu ancak Gravelines sahilinde düzinelerce göçmen, neredeyse aynı sayıda polis memurunun gözetiminde sahil boyunca yürüyordu. Bazıları İngiltere'ye giden bota binmeyi başardı, geride hayal kırıklığına uğramış, bitkin insanlar kaldı. Birleşik Krallık'ın geçen hafta açıkladığı rakamlara göre bu yıl adaya varma amacıyla Manş Denizi'ni 16 binden fazla kişi geçti. İçişleri Bakanlığı sözcüsü, "Hepimiz, hayatları tehdit eden ve sınır güvenliğimizi zedeleyen tehlikeli küçük tekne geçişlerini sona erdirmek istiyoruz." diye konuştu (Sameer Al-Doumy/AFP)

• 10/30

  15 Haziran 2025 - İsrail'le İran arasındaki füze savaşında üçüncü gün yaşanırken geceden bu yana karşılıklı saldırılar sürüyor. İran’ın başkenti Tahran’daki Emniyet Müdürlüğü binası, İsrail istihbarat servisi Mossad’a ait saldırı drone'larıyla vuruldu. Saldırıda hafif hasar meydana gelirken, çok sayıda polis memuru yaralandı. Öte yandan Tahran'ın merkezinde, bakanlıkların yer aldığı caddede şiddetli bir patlama yaşandı. Dışişleri Bakanlığı'na çok yakın bir noktada meydana gelen patlama sonrası büyük yıkım meydana geldi. İranlı kaynaklar, İsrail Hava Kuvvetleri'nin Tahran'a yönelik saldırılarına paralel olarak, "Mossad ajanlarının" Tahran'ın çeşitli yerlerine önceden yerleştirilmiş bombaları uzaktan patlattığını ileri sürdü. İran medyası, 3 gün içinde gerçekleştirilen saldırılarda can kaybının 128'e yükseldiği bildirdi. (Atta Kenare/AFP)

• 11/30

  14 Haziran 2025 - 12 Haziran'dan beri internet ve sabit telefon hatlarının kesik olduğu Gazze'de Filistinliler internet sinyali yakalamak için telefonlarını havaya kaldırıyor. BM Genel Sekreter Sözcü Yardımcısı Stephanie Tremblay cuma günü düzenlediği basın toplantısında İsrail ordusunun Gazzelilere sosyal medyadan seslenerek belirli alanlardan uzaklaşma çağrısı yaptığını hatırlatmış ve "Gazze'deki çoğu kişinin bu duyuruya erişmesinin bir yolu yok" demişti. Tremblay, BM'nin bölgedeki ortaklarının, bu kabloları tamir etmek istediğini ancak nisan ayından yana bu konudaki 20'den fazla talebin İsrail tarafından reddedildiğini vurgulamıştı. (Omar Al-Qattaa/AFP)

• 12/30

  13 Haziran 2025 - İran'ın başkenti Tahran'ın kuzeyindeki bir apartmanda meydana gelen patlamanın ardından bir itfaiyeci meslektaşlarına sesleniyor. İsrail gece saatlerinde başladığı saldırılarında İran'nın başkentinin yanı sıra Tebriz, Loristan ve Kirmanşah gibi bölgeleri hedef aldı. ABD-İran nükleer müzakerelerinin pazar günü gerçekleşmesi beklenen 6. turu öncesinde yapılan hava saldırılarında İran'ın Natanz nükleer tesisi de vuruldu. İsrail'in "Yükselen Aslan" adını verdiği operasyonda Genelkurmay Başkanı Tümgeneral Muhammed Bakıri ve Devrim Muhafızları Genel Komutanı Tümgeneral Hüseyin Selami gibi isimlerin yanı sıra ülkenin nükleer çalışmalarda önde gelen 6 bilim insanının da öldüğü aktarıldı. İran medyasına göre saldırılarda 78 kişi hayatını kaybetti. (Vahid Salemi/AP)

• 13/30

  12 Haziran 2025 - Merkezi Endüstriyel Güvenlik Gücü'nün (CISF) X hesabında paylaşılan bu fotoğraf, Ahmedabad havalimanı yakınlarındaki bir yerleşim bölgesine düşen AN Air India uçağının arka kısmını gösteriyor. Havacılık yetkilileri, havayolu şirketinin "trajik kaza" diye nitelendirdiği olayda, Londra'ya giden Air India 171 numaralı yolcu uçağının Hindistan'ın batısındaki Ahmedabad kentinde 242 yolcuyla birlikte düştüğünü açıkladı. Yolcuların 169’u Hindistan, 53’ü Britanya, yedisi Porkekiz, biriyse Kanada vatandaşıydı. Ahmedabad Polis Komiseri G.S. Malik, faciada 204 kişinin öldüğünü, 41 kişinin yaralandığını söyledi (AFP/Merkezi Endüstriyel Güvenlik Gücü)

• 14/30

  11 Haziran 2025 - Gazze'deki Nuseyrat mülteci kampında Filistinli bir çocuk yemek sırasında. UNICEF'in küresel sözcüsü James Elder, Gazze'de kıtlığın çok kadar yakın olduğunu ve kıtlık başladığında yardımların ulaşması için çok geç olacağını, bunun sonucunda kitlesel ölümlerin yaşanacağı uyarısında bulundu. Filistin topraklarında yaşananları "korkunç" diye niteleyen Elder, bu kadar çok çocuğun öldürülmesinin artık şoke edici olmaktan çıktığını söylerken, "Artık trajedi içinde yaşamaktan öteye geçtik. Biz de bu trajedinin suç ortağıyız" dedi. Birleşmiş Milletler, İsrail'in 11 haftadır sürdürdüğü abluka nedeniyle Gazze'nin 2,3 milyonluk nüfusunun çoğunun kıtlık riski altında olduğunu ve akut yetersiz beslenme sorunu yaşayan küçük çocukların oranının neredeyse üç katına çıktığını açıkladı. (Eyad Baba/AFP)

• 15/30

  10 Haziran 2025 - Avusturya'nın güneydoğusundaki Graz kentinde, okulda meydana gelen silahlı saldırıda en az 10 kişinin hayatını kaybettiği okulun yakınındaki geçici anma yerine mumlar bırakıldı. Avusturya Başbakanı Christian Stocker, eski bir öğrencinin gerçekleştirdiği silahlı saldırının ardından üç günlük ulusal yas ilan etti. Graz Belediye Başkanı Elke Kahr, saldırganın da öldüğünü açıkladı. Polis, saldırganın 21 yaşında olduğunu, iki silahla saldırıyı gerçekleştirdiğini ve sonrasında okulun tuvaletinde intihar ettiğini bildirdi. (Georg Hochmuth/AFP)

• 16/30

  9 Haziran 2025 - İsrail güçlerinin Gazze'ye giden yardım gemisi Madleen'i durdurmasının ardından Aşdod Limanı'nda toplanan protestocular Filistin bayrağı ve pankartlarla eylem yaptı. İsveçli aktivist Greta Thunberg'ün de içinde bulunduğu, Gazze Şeridi'ne yönelik deniz ablukasını kırmaya çalışan yardım gemisi Madleen bugün İsrail tarafından alıkondu. Filistin yanlısı Özgürlük Filosu Koalisyonu tarafından işletilen gemi, Gazze'ye yardım götürerek bölgedeki insani kriz hakkında uluslararası farkındalığı artırmayı amaçlıyordu. İsrail Dışişleri Bakanlığı'ndan yapılan açıklamada İsrail ordusunun gemiyi alıkoyduğu ve aktivistlerin ülkelerine gönderileceği söylendi. Yolcuların iyi durumda olduğu belirtilirken gemi için "ünlülerin özçekim yatı" ifadeleri kullanıldı. (Maya Levin/AFP)

• 17/30

  7 Haziran 2025 - Ukrayna'nın Harkiv kentinde Rusya'nın drone saldırısı sonucu binalar hasar gördü. Rusya'nın gece ve sabah saatlerinde Ukrayna'ya düzenlediği saldırılarda üç kişinin hayatını kaybettiği, 21 kişinin de yaralandığı bildirildi. Rus yetkililer de Ukrayna'nın Moskova'ya düzenlediği drone saldırısı sonucu iki kişinin yaralandığını açıkladı. İstanbul'da yapılan son barış müzakeresinde taraflar daha fazla esir takası yapma üzerinde anlaşmıştı. Öte yandan Kremlin'den bugün yapılan açıklamada Kiev'in takası süresiz olarak ertelediği öne sürüldü. Ukrayna ise bu iddiayı yalanlayarak Moskova'ya "kirli oyunlar oynamayı" bırakma çağrısı yaptı. (Vitalii Hnidyi/Reuters)

• 18/30

  6 Haziran 2025 - Gazze'nin Deir el-Balah bölgesindeki Filistinliler, İsrail bombardımanı sonucu yıkılan bir caminin yıkıntıları yanında bayram namazını kılıyor. Dünya çapındaki Müslümanlar bugün Kurban Bayramı'nı kutlarken, Gazze'de yıkılmış camilerin yanında kılanan namazlar kameralara yansıdı. İsrail ordusunun, Kurban Bayramı'nın ilk gününde Gazze Şeridi'ne düzenlediği saldırılarda 19 Filistinli hayatını kaybetti. Han Yunus'un Batn es-Semin, Kizan en-Neccar, Satr el-Garbi, Ketibe bölgelerinin yanı sıra Refah kentinin doğusundaki bölgelere de yoğun topçu saldırıları düzenlendiği bildirildi. (Abdel Kareem Hana/AP)

• 19/30

  5 Haziran 2025 - Filipinler'in başkenti Manila'daki Pasig Nehri'ndeki kirlilik, Dünya Çevre Günü'nde drone görüntülerine yansıdı. 1973'ten beri 5 Haziran'ı Dünya Çevre Günü olarak kutlayan Birleşmiş Milletler, bu yıl plastik kirliliğine odaklanmaya karar verdi. BM Çevre Programı'na göre dünya çapında her yıl en az 400 milyon ton plastik üretiliyor ve bunların yüzde 10'undan azı geri dönüştürülüyor. Plastikler ve onların parçalanmasıyla oluşan mikroplastikler doğayı, insan ve hayvan sağlığını tehdit ediyor. Bir kişinin yılda en az 50 binden fazla plastik parçacığı tükettiği tahmin ediliyor. (Eloisa Lopez/Reuters)

• 20/30

  4 Haziran 2025 - Mısır'da Kurban Bayramı öncesinde Giza'nın kuzeydoğu banliyölerindeki Burkaş deve pazarında çocuklar develerin yanında. Ülkenin dört bir yanından gelen Mısırlılar, kurbanlık deve almak için pazara akın ediyor. Yaklaşık 25 dönümlük alana kurulu pazar, 1995’ten bu yana hem Mısır’ın tek deve pazarı hem de Arap dünyası ve Ortadoğu’nun en büyüğü olma özelliğini taşıyor. Develer hacmine göre fiyatlandırılırken, fiyatlar 30 bin ila 180 bin Mısır lirası (yaklaşık 23 bin TL ila 141 bin TL). Develerin ortalama ağırlıklarınınsa 300 kilogram civarında olduğu belirtiliyor. (Khaled Desouki/AFP)

• 21/30

  4 Haziran 2025 - Brezilya Milli Takımı antrenörü Carlo Ancelotti, Sao Paulo'da takımı 2026 FIFA Dünya Kupası elemelerine hazırlıyor. Brezilya, 5 Haziran'da Ekvador'la maça çıkacak. 65 yaşındaki tecrübeli teknik direktör, Real Madrid'le üçer Şampiyonlar Ligi, UEFA Süper Kupa ve ikişer FIFA Kulüpler Dünya Kupası, LaLiga, İspanya Kral Kupası ile İspanya Süper Kupa sevinci yaşadı. Brezilya Futbol Federasyonu Başkanı Ednaldo Rodrigues, İtalyan çalıştırıcının takımın başına getirildiği duyurulurken, "Ancelotti'yi Brezilya’nın başına getirmek, yalnızca stratejik bir hamle değil. Bu adımla, podyumun en üst basamağını geri almaya kararlı olduğumuzu tüm dünyaya ilan etmek istiyoruz. O, futbol tarihinin en büyük teknik direktörlerinden biri ve artık gezegenin en iyi milli takımına liderlik edecek. Onunla birlikte Brezilya futbolu için yeni ve görkemli bir dönemi başlatacağız" diye konuşmuştu. (Nelson Almeida/AFP)

• 22/30

  2 Haziran 2025 - Güney Kore'de Demokrat Parti'nin başkan adayı Lee Jae-myung, son mitinginde kurşun geçirmez cam arkasında konuşma yaptı. Eski Devlet Başkanı Yoon Suk Yeol'ün görevden azledilmesinin ardından yeni devlet başkanını belirleyecek 3 Haziran'daki başkanlık seçimi için erken oy verme süreci geçen hafta başlamıştı. 51 milyonu aşkın nüfusa sahip Güney Kore'deki 44 milyondan fazla kayıtlı seçmen, gelecek 5 yıl boyunca devlet başkanlığı görevini sürdürecek kişiyi belirleyecek. 2022'deki seçimde Yoon'a yüzde 0,7 oranla kıl payı kaybeden Lee'nin bu seçimden galip çıkması ihtimalinin yüksek olduğu öngörülüyor. The Economist'in gerçekleştirdiği ankete göre Lee, yüzde 47'yle lider konumunda (Anthony Wallace/AFP)

• 23/30

  1 Haziran 2025 - McLaren, Formula 1 İspanya Grand Prix'sini ilk iki sırada bitirmeyi böyle kutladı. Sezonun 9. yarışını Avustralyalı pilot Oscar Piastri kazandı. Barselona'daki 4,65 kilometrelik Barselona-Katalonya Pisti'nde yapılan yarış, 66 tur üzerinden düzenlendi. 2025 sezonundaki 5. zaferine imza atan Piastri, yarışı 1 saat 32 dakika 57,375 saniyelik süresiyle ilk sırada tamamladı. Piastri'nin Britanyalı takım arkadaşı Lando Norris, Piastri'nin 2,471 saniye gerisinde ikinci, Ferrari'nin Monakolu pilotu Charles Leclerc ise liderin 10,455 saniye arkasında üçüncü oldu. Red Bull'un son şampiyon pilotu Max Verstappen, Mercedes pilotu George Russell'la çarpışmasının ardından 10 saniyelik zaman cezası alarak 10. sıraya geriledi. (Joan Monfort/AP)

• 24/30

  31 Mayıs 2025 - Paris Saint Germain futbolcuları, UEFA Şampiyonlar Ligi kupasını kaldırarak kutlama yapıyor. PSG ve Inter, Şampiyonlar Ligi'nin finali için Almanya'nın Münih kentindeki Allianz Arena'da karşı karşıya geldi. Karşılaşmadan 5-0 galip çıkan PSG, ilk kez Avrupa'nın en büyük futbol kupasının sahibi oldu. PSG taraftarları galibiyetin ardından kutlamalar için Paris sokaklarına akın etti. (Marco Bertorello/AFP)

• 25/30

  30 Mayıs 2025 - Fransa'nın güneydoğusundaki Marsilya'da yer alan bir binanın cephesinde, sokak sanatçısı Banksy'nin yeni eseri görülüyor. Ünlü sokak sanatçısının Instagram hesabında paylaşarak duyurduğu yeni eseri, sokaktaki direğin gölgesini bir deniz fenerine dönüştürüyor ve üstünde "Bende gördüğün şey olmak istiyorum" yazıyor. Kimliği bilinmeyen Banksy, kariyerine Birleşik Krallık'ın Bristol kentinde binalara sprey boyayla resim yaparak başlamıştı. Dünya çapında üne kavuşan sanatçının eserleri müzayedelerde milyonlarca dolara satılıyor. (Viken Kantarcı/AFP)

• 26/30

  29 Mayıs 2025 - Yerinden edilmiş Filistinliler Gazze Şeridi'nin merkezindeki bir yardım dağıtım merkezinden dönerken, bir çocuk ABD destekli özel bir yardım grubu olan Gazze İnsani Yardım Vakfı'nın (GHF) yardım malzemeleriyle dolu kutuyu taşıyor. GHF, bölgedeki uzun süredir devam eden BM liderliğindeki sistemi atlayarak yardım dağıtımı yapıyor. İki aylık abluka sonrasında yardımların nihayet gelmeye başladığı Gazze'de, İsrail'le Filistinli Hamas hareketi arasında 18 ay süren yıkıcı savaşın ardından insani durum vahim. Gıda güvenliği uzmanları, her 5 kişiden birinin açlık tehlikesiyle karşı karşıya olduğunu söylüyor (Eyad Baba/AFP)

• 27/30

  28 Mayıs 2025 - Almanya Cumhurbaşkanı Frank-Walter Steinmeier, Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenski'yi Berlin'deki Bellevue Sarayı'nda karşıladı. Zelenski'nin Almanya ziyareti, ABD Başkanı Donald Trump'ın savaşı sona erdirme baskısı altında Ukraynalı ve Rus yetkililerin bu ay yüz yüze müzakereler için bir araya gelmesinin ardından gerçekleşti. Almanya Başbakanı Friedrich Merz, Almanya ve Ukrayna'nın uzun menzilli füzelerin endüstriyel üretimini ortaklaşa geliştirmeyi hedeflediğini belirtirken, Ukrayna'yı istilası nedeniyle Rusya'ya yönelik baskıyı arttırma sözü verdi. Merz, hükümetinin Ukrayna ve Almanya'da üretilebilecek füzelere herhangi bir menzil sınırlaması getirmeyeceğini söyledi. (Christian Mang/Reuters)

• 28/30

  27 Mayıs 2025 - Alexander Zverev, Paris'te düzenlenen Fransa Açık'ta bugün oynadığı maç sırasında raketini havaya fırlatıyor. Alman sporcu, tenis turnuvasının üçüncü gününde ABD'li Learner Tien'e karşı oynadığı tek erkekler maçında rakibini 3-0 yenerek ikinci tura yükseldi. İkilinin şubattaki bir önceki karşılaşmasında 19 yaşındaki Tien, 1997 doğumlu Zverev'i mağlup etmişti. Bugün düzenlenen maçlarda tek kadınlarda ABD'li tenisçi Coco Gauff da Avustralyalı rakibi Olivia Gadecki'yi 2-0 yenerek ikinci tura çıktı. 25 Mayıs'ta başlayan turnuva 8 Haziran'da sona erecek. Julien de Rosa/AFP)

• 29/30

  26 Mayıs 2025 - İsrailli sağcı aktivistler, Kudüs Günü için düzenlenen ve İsrail ordusunun 1967'deki Arap-İsrail savaşı sırasında şehrin doğu bölgesini ele geçirmesinin anıldığı bayrak yürüyüşü sırasında Kudüs'ün Eski Şehir bölgesinde iki Filistinli okul çocuğuna bağırıyor. Her yıl, çoğu dindar Yahudilerden oluşan binlerce İsrailli milliyetçi, Kudüs'te ve ilhak edilen Eski Şehir'de, Filistinlilerin çoğunlukta olduğu mahalleler de dahil, İsrail bayrakları sallayarak, dans ederek ve bazen de kışkırtıcı sloganlar atarak yürüyor. İsrail polisi, kentte çok sayıda barikat kurdu ve Filistinlilerin bölgeye girişini engelledi. Polis, Eski Şehir'de aşırı sağcı gruplara bazı noktalarda göz yaşartıcı gazla müdahale etti. (John Wessels/AFP)

• 30/30

  25 Mayıs 2025 - Formula 1 Monako Grand Prix'sini, McLaren'ın Britanyalı pilotu Lando Norris kazandı. Ferrari'nin Monakolu yıldızı Charles Leclerc ise ikincilikle yetindi. Monako'da podyumu tamamlayansa McLaren'ın 24 yaşındaki sürücüsü Oscar Piastri oldu. Pilotlar şampiyonasında Piastri birinci, Norris ikinci, Verstappen ise üçüncü sırada. Formula 1, haftaya İspanya Grand Prix'siyle devam edecek. (Stephanie Lecocq/Reuters)

Ayrıca, şirketlerin kurulması, hükümetin kapsamlı özelleştirme vizyonu için önemli ve tamamlayıcı bir önlem olan, hükümetten bağımsız mali ve idari bağımsızlık ve yasal statü sürecini kolaylaştırıyor.

Mali müşavir Muhammed el-Amr, "Suudi Arabistan'ın özelleştirme planını uygulamada esnekliğinin iyi bir idari planın avantajlarından biri olduğu" değerlendirmesinde bulundu. Müşavir kendi bakış açısından, engellerin ve tehlikelerin sürekli ölçümü ve kaynakların ve sermayenin optimum kullanımı ile öncelikler hiyerarşisini dikkate alır.

Müşavir, konuyla ilgili açıklamasında, "Değişimin başlangıçta büyük sermaye pompalaması gerektirdiğine ve aynı zamanda insan ve idari kadrolara ihtiyaç duyduğuna ve bu iki destekçinin, gelişimsel olarak kalabalık büyüme dönemlerinde doğal olarak nadir olduğuna" işaret etti.

Amr, yerel ve uluslararası sermaye piyasalarının ve özel sektörün yeniyi özümseme konusunda belirli bir kapasiteye ve enerjiye sahip olduğunu likidite seviyeleri, yatırımcıların iştahı ve risk miktarının, özelleştirme genişleme deneyinin başarı seviyesini yükselten veya sınırlayan değişkenler olduğunu sözlerine ekledi.

Sektöre devlet desteği

Nisan 2023'te Ulusal Özelleştirme Merkezi web sitesinde açıklanan 200 projeye bakıldığında, bunların çoğunun özel sektörün iyi bilinen rolü olan hedeflenen sektörlerden bazılarının binalarının inşası, desteklenmesi, işletilmesi ve bakımı gibi rollerden yoksun olmadığı görülüyor.

Ekonomi yazarı İbrahim el-Akili, konuyla ilgili açıklamasında, "Suudi Arabistan'daki özel sektör, büyük sektörlerin başarısızlığının sonuçlarına katlanamaz. Bu nedenle Kamu Yatırım Fonu'nun özelleştirme sürecine öncülük ettiğini ve yavaş yavaş bundan vazgeçmeyi planladığını gördük" ifadelerini kullandı.

Akili, düzenlemelerin değişmesi ve modernleşmesinin sektörü projelere girme konusunda isteksizliğe ittiğine dikkat çekerek şunları söyledi:

Fonun büyük projelere korkusuzca ve çekinmeden giriş yapması, büyük karar masasına yakınlığı nedeniyle düzenleme yapan taraftan yönetildiğini yansıtır. Ayrıca, alınan kararlar fonun yatırım yönelimleri ile uyumlu. Bu da özel sektörün hoşlanmadığı bir strateji, bu nedenle inisiyatif alıp özelleştirmeye öncülük etme, hatta sunulan büyük fırsatları değerlendirme konusundaki isteksizliğini gördük.

Bugün küresel ekonominin ekonomik ve sosyal kalkınma sürecinin odak noktası olduğunu bilen Suudi Arabistan, ülkedeki özel sektörü de göz ardı etmedi.

Bu nedenle, özel sektörü harekete geçirmeye ve rolünü desteklemeye yoğun ilgi gösteriyor ve temelleri zayıf olsa bile GSYİH' ye katkı hızını artırmak için çalışma sözü verdi.

2022'de GSYİH'ya katılımı, gayri safi yurtiçi hasılanın yüzde 43'üne eşdeğer yaklaşık 1,2 trilyon riyal olarak (320 milyar dolar) kaydetti.

2025 yılına kadar özel sektörün GSYİH’ye katkısını iki trilyon riyale (533 milyar dolar) çıkarmayı hedefliyor ve bunun sonucunda 2030'da özel sektörün katkısı yüzde 65'e çıkacak.

Independent Arabia