İlk defa I. Dünya Savaşı sırasında 1916'da İngilizler tarafından geliştirilerek savaş meydanına sürülen tanklar, kısa sürede orduların bel kemiği haline geldi.
Son yıllarda tanksavar füzelerindeki artış, beraberinde silahlı insansız hava araçlarının (SİHA) ve kamikaze İHA'ların gelişmesiyle birlikte tankların rolü sorgulanmaya başladı.
Bunda dünyanın farklı yerlerindeki çatışmalarda tankların, SİHA'larca ve tanksavar füzeleriyle kolayca vurulduğu anlara dair görüntülerin internet ortamına düşmesinin de etkisi oldu.
Ağustos 2020'de Times gazetesinde çıkan bir haberde Birleşik Krallık ordusunun değişen koşullar ve teknolojinin gelişmesiyle birlikte yeni nesil silahlara ilgi duyduğu ve tank kullanımını artık modası geçmiş gördüğü iddia edildi.
Gazete haberinde Birleşik Krallık Savunma Bakanlığı'nın silahlı kuvvetleri modernize etme programı kapsamında tankların tamamını ortadan kaldırma olasılığını düşündüğü de öne sürüldü.
Tankların öneminin azaldığına dair bu iddianın benzerini İHA ve SİHA üreticisi Baykar Genel Müdürü Haluk Bayraktar dile getirdi.
Bayraktar, 30 Eylül 2020'de kişisel Twitter hesabından yaptığı paylaşımda ''Tank ve benzeri ağır konvansiyonel araç ve teçhizatın dönemi kapandı'' dedi ve ekledi: ''Robotik ve akıllı sistemler sahada oyun değiştirici rol üstleniyor.''
Bu açıklama sosyal medyada savunma sektörüne meraklı kişiler arasında da tartışıldı. Hak verenler olduğu gibi karşı çıkanlar da oldu.
Ukrayna savaşı tartışmayı alevlendirdi
24 Şubat 2022'de Rusya'nın Ukrayna'ya askeri saldırısıyla başlayan çatışmaların ilk dönemlerinde çamura saplanmış veya tanksavar füzeleriyle SİHA'larca vurulan Rus tanklarının görüntüleri de tankların modası geçtiğini iddia edenlerin elini güçlendirir nitelikteydi.
Sosyal medyada yine buna dair paylaşımlar yapıldı. Ancak savaş uzadıkça durum değişti.
Cephede neredeyse binlerce denebilecek sayıda tanksavar füzesi, havada uçuşan onlarca helikopter, SİHA, kamikaze İHA olmasına karşın ne Rusya ne Ukrayna tanklardan vazgeçmek bir yana olabildiğince tankı cepheye sürüyor.
Çünkü iş karada taarruz olunca halen tankın fonksiyonunu tam anlamıyla yerine getirebilecek bir araç henüz yok.
T-90, T80, T72 gibi tankları sahaya süren Rusya, süreç uzadıkça 1960'larda ürettiği T-64 tanklarını da kullanıma aldı.
Ayrıca yeni geliştirdiği ancak bugüne kadar tam anlamıyla kullanmadığı T-15 Armata tanklarını da seri üretime geçirme çabalarını da artırdı.
Batı ülkelerinden Ukrayna'ya yeni tank desteği
Ukrayna savaşın başından beri Avrupa devletlerinden ciddi sayıda tank ve top desteği aldı.
İlk gelen tanklar, eski doğu bloku ülkelerinin elinde olan Rus yapımı tanklardı.
Ancak bunların sayısı da azalınca Batılı devletler Ukrayna’nın ısrarlı talebi üzerine artık kendi üretimleri olan tankları gönderme kararı aldı.
ABD kendi üretimi Abrams tanklarından 31 adetinden Ukrayna'ya göndermeye hazırlanırken yine Almanya, Norveç, Polanya’nın da 30 civarında Alman üretimi Leopard 2 tankını göndereceği öne sürüldü.
Birleşik Krallık'ın ise 14 adet Challenger 2 tankı göndereceği öne sürülürken netleşmemekle birlikte Fransa'nın kendi üretimi olan Leclerc tankını Ukrayna'yı gönderme olasılığını düşündüğü bilgileri basına yansıdı.
Bu listeye başka ülkelerin de eklenmesi bekleniyor. Özellikle baharın gelmesiyle gerek Ukrayna'nın gerekse Rusya, planladıkları taarruzlarda tankları ön saffa sürecekler.
Kısaca modası geçti denirken Ukrayna'da uzayan savaş tanklara duyulan ihtiyacı tekrar artırmış görünüyor. Peki tankların modasının bittiği iddialarına emekli askerler ne diyor?
"Modası geçti diye bir şey yok"
Uzun yıllar zırhlı birliklerde görev yapan, bu görevi sırasında tank tabur ve bölük komutanlığı gibi görevlerde bulunan emekli tuğgeneral Osman Aydoğan, "Tankın modası geçti diye bir şey söz konusu değil. Bunu yazanlar arasında ne yazık ki askerler de var" dedi.
Tankın konseptini bilmeyen insanların yorum yaptığını öne süren Aydoğan, "Tank hem bir taarruz hem bir savunma silahıdır. Hava kuvvetleri için F-16 neyse kara kuvvetleri için tank odur. Tank olmadan taarruz edemezsiniz. Rusya’nın hatası tankları yanlış kullanmasıydı. Tanklar meskun mahal savaşında veya düz yolda kullanılmaz. Tankın araziye bir dağılımı vardır" diye konuştu.
"Modası geçmiş diyenler bir gün bile tanka binmiş değiller"
"İHA'lar SİHA'lar gelişti diye tank yok olmaz. S-400, Patroit gelişti diye balistik füzelerin modası bitti mi?" diye soran Aydoğan, "Gelişmelere göre tanklar da kendini geliştirdi. Tanksavar sistemlerine karşı koruma sistemleri ekleniyor. Eskiden tank topları 90 milimetreydi şimdi 120. Türkiye'de savaş, yanlış yorumlanıyor. Tankın modası geçmiş diyenler bir tek gün bile tanka binmiş değiller" diyerek sözlerini tamamladı.
"Hava hakimiyeti sağlanırsa tanklar etkili görev yapar"
Emekli tümgeneral Armağan Kuloğlu da önemli olanın tankın kabiliyetleri ve nasıl kullanıldığının olduğunu kaydederek, şöyle konuştu:
Eğer tankın üzerinde yeterli zırh ve gelecek tehditleri bertaraf edecek donanım varsa kendini mümkün olduğu kadar koruyabilir. Tankların muharebe meydanında etkin olabilmesi için hava hakimiyeti lazım. Hava hakimiyetini kaptırırsanız SİHA’lar ortaya çıkar ve yeterli zırhı yoksa tankı imha eder. Ancak hava hakimiyeti varsa tanklar etkili görev yapar. Tankın savaş sahasında moral gücü vardır. Tankın heybeti, gürültüsü, hareket ve ateş gücü karşı tarafın moralini bozar, korku yaratır."
"Tanklar kuralına uygun kullanılmalı"
Emekli bir subay olan askeri tarihçi ve Antalya Bilim Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Mesut Uyar da tankların öncelikle kuralına uygun kullanılması gerektiğini belirtti.
Tanklarla birlikte hareket edecek destek unsurlarının olması önemli olduğunu vurgulayan Uyar, "Piyadenin, ateş desteği sağlayacak zırhlı araçların her şeyden önce hava koruması olması lazım. Bu yeni bir şey değil. II. Dünya Savaşı'nda Nazilerin "Yıldırım Savaşı" konsepti de tank etrafında oluşturulmuş zırhlı birlikler doktriniydi. Tankı tek kullanırsan bırak SİHA'yı bir piyadeye bile kurban edersin. Ukrayna'da çok sayıda tankın imha olmasında SİHA'lardan ziyade piyadenin kullandığı tanksavar füzeleri etkili oldu" değerlendirmesinde bulundu.
"Kursk Muharebesi'nin ilk gününde 1500 tank vuruldu, kimse modası geçti demedi"
"Tankların modası geçtiyse Ukrayna niye bu kadar tank istiyor" diyen Uyar, "Tabii ki savaşta tankta vurulur. Uçak da helikopter de düşer" dedikten sonra sözlerini şu şekilde bitirdi:
II. Dünya Savaşı'nda Kursk Muharebesi'nin ilk gününde 1500 tank imha oldu kimse tankların modası geçti demedi. Sonuçta muharebe koşulları farklı bir şey. İnsanlar Irak, Afganistan bizim Güneydoğu'daki gibi düşük yoğunluklu çatışmalara çok alıştı. Şimdi Ukrayna'da gerçekten bir savaş var. Tank vuruluyor diye tankın modası geçti demek yalan olur.
© The Independentturkish
