Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı (UAEA), İran'ın zenginleştirilmiş uranyum üretiminde ilerleme kaydettiğini bildirdi.
UAEA Başkanı Rafael Mariano Grossi cumartesi günü üye devletlere sunduğu raporda, İran'ın yüzde 20 oranında zenginleştirilmiş 200 gram uranyum ürettiğini doğruladıklarını kaydetti.
fazla oku
Bu bölüm, konuyla ilgili referans noktalarını içerir. (Related Nodes field)
İran'ın bu hamlesi ABD'nin tepkisini çekti. Ülkenin uranyum üretme gerekçesine inanmadıklarını söyleyen Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Ned Price, şöyle konuştu:
Ortak Kapsamlı Eylem Planı'nın belirlediği kısıtlamaların ötesinde sürdürülen nükleere dair ilerleyişin yapıcı olmadığını ve karşılıklı anlaşmaya dönüş çabalarıyla tutarsız olduğunu açıkça ifade ettik. İran, nükleer üzerine ilerleyişini durdurmalı ve Ortak Kapsamlı Eylem Planı'nın tam olarak uygulanmasına yönelik müzakerelere bütün iyi niyetiyle geri dönmelidir.
İran ise hedeflerinin tamamen barışçıl olduğunda ve uranyumun yeni bir tür reaktör yakıtı olarak geliştirdiğinde ısrarcı.
Nükleer silahlarda bulunan zincirleme fisyon yaratmaya uygun yakıt için genellikle yüzde 85 veya üzerinde zenginleştirilmiş uranyum gerekiyor. Bu orana nükleer silah düzeyi uranyum da deniyor. Her ne kadar teoride bir nükleer silahın yüzde 20 düzeyinde zenginleştirilmiş uranyumla üretilebileceği belirtilse de bu verimsiz bir oran olarak kabul ediliyor. Yüksek zenginleştirilmiş uranyum ayrıca hızlı nötron reaktörleri, uçak gemileri ve balistik denizaltılar gibi deniz araçlarını itmede kullanılan reaktörlerde de yakıt olarak yer kullanılabiliyor.
Ne olmuştu?
İran'ın, nükleer silahlarda da kullanılan uranyumu üretmesi, 2015'te varılan Ortak Kapsamlı Eylem Planı adlı anlaşmayla 15 yıl boyunca yasaklanmıştı.
Anlaşmayla İran'ın nükleer faaliyetlerinin denetlenmesi ve düzenlenmesi, bunun karşılığında yaptırımların kaldırılması hedeflenmişti.
Ancak ABD, Donald Trump döneminde 2018'te tek taraflı olarak anlaşmadan çekilmiş ve İran'a yönelik yaptırımları yeniden uygulamaya başlamıştı.
Joe Biden'ın Beyaz Saray'a geçmesinin ardından ise Viyana'da bu yılın nisan ayında başlayan anlaşmaya dönme görüşmelerinin 6. oturumu haziran ayında sonra ermişti.
Yetkililer, ilerleme kaydedildiğini açıklasa da bu tarihten itibaren görüşmeler İran'daki seçim sebebiyle tıkanmıştı.
İran daha sonra İbrahim Reisi ağustosta göreve başlayana kadar görüşmelerin devam etmeyeceğini doğrulamıştı.
Adı açıklanmayan bir üst düzey Avrupa Birliği yetkilisi ise Fransız haber ajansı AFP'ye, görüşmelerin eylül başlarında tekrar başlayabileceğini söylemişti.
Independent Türkçe, Reuters, AP, AFP, Times of Israel
Derleyen: Uğurcan Yıldız
