Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ), birçok ülke hâlâ koronavirüs aşılarını temin edememişken zengin ülkelerin aşılanmış nüfusları için takviye dozlarını sipariş etmemelerinin gerektiğini belirtti.
DSÖ Başkanı Tedros Adhanom Ghebreyesus, koronavirüsün Delta varyantının daha baskın hale gelmesiyle salgın kaynaklı ölümlerin arttığını ve hâlâ birçok ülkenin sağlık çalışanlarını koruyacak yeterli aşı dozlarını temin edemediğini ifade etti.
Tedros, ilk kez Hindistan'da tespit edilen Delta varyantının şu anda 104'ten fazla ülkede görüldüğünü belirterek, "Delta varyantı dünyayı hızla kasıp kavuruyor ve koronavirüs vakalarıyla ölümlerin yeniden artmasına yol açıyor" dedi.
"Dengesiz ve adaletsiz"
Tedros, "Koronavirüs aşılarının küresel tedarik açığı çok dengesiz ve adaletsiz. Diğer ülkeler sağlık çalışanlarını ve en savunmasız kişileri aşılamaya yetecek kadar doz temin etmeden önce bazı ülkeler ve bölgeler milyonlarca takviye dozu sipariş ediyor" dedi.
Pfizer ve Moderna'ya COVX çağrısı
Pfizer ve Moderna'nın hali hazırda yüksek oranda aşılanmış nüfusu olan ülkelere takviye aşılarını temin eden şirketler olduğunu ifade eden Tedros, bu şirketlerin bunun yerine aşıları orta ve düşük gelirli ülkeler için tasarlanan aşı paylaşım programı COVAX'a vermeleri gerektiğini belirtti.
COVAX nedir?
COVAX, Kovid-19la ilgili tanı, tedavi, ilaç ve aş seçeneklerinin tamamının tüm dünyada ulaşılabilir olmasını amaçlayan bir işbirliği programıdır. Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) şemsiyesinde kurulan COVAX’ın yürütücülüğünü İsviçre merkezli Küresel Aşı İttifakı İnisiyatifi (Global Alliance for Vaccines and Immunization GAVI) ile CEPI (Coalition for Epidemic Preparedness Innovations) DSÖyle birlikte üstleniyor. Programın baş finansörlerinden biri de Avrupa Komisyonu.
COVAX’da şöyle bir sac ayağı söz konusu:
Aşı geliştiren firmalar: COVAX programı içinde 9 adet anlaşmalı aşı projesi yer alıyor. Bunlar; ABD’den Moderna ve Novavax, Almanya’dan Curevac, Birleşik Krallık’tan Astrazeneca-Oxford, Fransa’dan Pasteur-Merck-Themis, Hong Kong’tan Hong Kong Üniversitesi, Çin’den Clover ve Avustralya’dan CSL-Queensland. Pfizer henüz COVAX programının parçası değil ancak halen görüşülen başka firmalar da mevcut. Amaç en geniş yelpazede firmayla çalışmak. Bütün anlaşmaların COVAX üzerinden yapılması sağlanırsa, aşı temininde dünyadaki en geniş adaletin de sağlanacağı düşünülüyor.
Zengin ülkeler: Bu ülkeler programa iki şekilde katkıda bulunuyor. Birincisi; aşı alım garantisi vererek ve önden ödeme yaparak aşı firmalarına fon sağlıyorlar. Zira daha önce görülmemiş oranlarda aşı üretecek olan firmaların, üretim kapasitelerini büyütmek için ciddi kaynaklara ihtiyacı var. İkinci olarak da; yoksul ülkelerin aşıya erişimi için doğrudan bağışta bulunmak. Şimdiye kadar en büyük 500 milyon euro ile AB’den geldi. Suudi Arabistan, İsviçre, Kanada, Güney Kore ve Lüksemburg diğer bağışçı ülkeler arasında.
Yoksul ülkeler: COVAX programının üçüncü ayağını ise bu program sayesinde aşıya ulaşacak az gelişmiş ülkeler oluşturuyor. COVAX kapsamında düşük ve orta gelirli olmak üzere iki kategoriye ayrılmış 80 ülke bulunuyor.
Reuters, Independent Türkçe
