Şengal ya da diğer adıyla Sincar, Irak'ın kuzey bölgesindeki Musul ili sınırları içerisinde yer alan bir bölge.

Musul'un 120 kilometre batısındaki Şengal, Irak Anayasası'nın 140'ıncı maddesi kapsamındaki tartışmalı bölgeler arasında yer alıyor.

Ezidi Kürtlerin çoğunlukta olduğu bölgede, Süryani ve Araplar da yaşıyor.

Irak'ın birçok kentini ele geçiren IŞİD, Ağustos 2014'te Şengal'e de saldırdı.

IŞİD saldırıda binlerce Ezidi'yi katlederken, kadın ve çocukların da içinde olduğu yine binlerce insanı da kaçırdı.

Şengal ve çevresi 15 ay boyunca IŞİD'in kontrolünde kaldı. 

Bölge, ABD öncülüğündeki koalisyonun desteğiyle Peşmerge ve Irak güçleri tarafından Ekim 2015'te IŞİD'ten kurtarıldı.

Kurtarılan Şengal'in büyük bölümüne Irak Kürdistan Bölgesi'ne bağlı Peşmerge güçleri konuşlandı.

Bölgenin bir bölümüne de Türkiye'nin PKK'nın bir kolu olarak gördüğü Şengal Direniş Birliği (YBŞ) yerleşti.

Bağımsızlık referandumu sonrası bazı bölgeler el değiştirdi

Ancak IKB'nin Eylül 2017'de düzenlediği bağımsızlık referandumu sonrası Irak Federal Ordusu ve Halk Seferberlik Güçleri (Haşdi Şabi), Peşmerge'nin kontrolündeki birçok bölgede olduğu gibi Şengal'de de hakimiyeti eline aldı.

Kontrolünü ele geçiren Haşdi Şabi, YBŞ ile birlikte çalışmaya başladı.
 

Bölgede durum yaklaşık üç yıl böyle devam etti.

9 Ekim 2020'de Erbil ile Bağdat hükümetleri, Şengal'in güvenliği sağlamak ve bölgeyi yeniden inşa etmek için bir anlaşma imzaladı.

Birleşmiş Milletler (BM) Genel Sekreteri Irak Özel Temsilcisi Jeanine Hennis Plasschaert'in gözetiminde imzalanan anlaşma "idari, güvenlik ve hizmet" şeklinde üç ana başlıktan oluşuyordu. 

ABD, BM ve IKB'nin çağrılarına rağmen anlaşmanın hiçbir maddesi uygulanmadı.

Erdoğan: Bir gece ansızın gelebiliriz

Anlaşmanın uygulanması için Erbil-Bağdat arasında heyetler arası görüşmeler sürerken Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın 22 Ocak 2021'de yaptığı açıklama bölgeyi tekrar hareketlendirdi.

Şengal operasyonuna ilişkin bir soruya yanıt veren Erdoğan, "Her zaman benim bir sözüm var. Nedir? Bir gece ansızın gelebiliriz. Olay budur" ifadelerini kullandı. 

Bunun üzerine Haşdi Şabi, şubat ayında Türkiye'nin bölgeye yapabileceği sürpriz bir saldırısını püskürtmek amacıyla binlerce milisten oluşan üç tugayı Şengal ilçe merkezi ve çevresine konuşlandırdı.

"Tehlike durumunda güçleri tekrar gönderme garantisi veriyoruz"

İddiaya göre Haşdi Şabi, dört ay önce Şengal'e konuşlandırdığı binlerce milisten oluşan üç tugayı geri çekti.

KirkukNow'a konuşan Şengal Haşdi Şabi güçleri komutanı Hal Ali, haziran ayı sonunda çekilen güçlerinin Irak'ın diğer kentlerine konuşlandığını söyledi.
 

Söz konusu güçleri Türkiye'nin Şengal'e yönelik saldırısını püskürtmek amacıyla konuşlandırdıklarını kaydeden Ali, "Aylar sonra bu iddiaların asılsız olduğu anlaşıldı. Bu nedenle tugayların geri çekilmesine karar verildi" dedi.

Tehlikenin kalıcı olarak ortadan kalkmadığını ancak Şengal'deki durumun şubat ayından farklı olduğunu aktaran Ali, "Haşdi Şabi bu güçleri, bölge her tehlikeye maruz kaldığında tekrar gönderme garantisi veriyor" diye konuştu.

Bölgedeki durum tam bir bilmeceye dönüştü. 

"Geri çekildiklerine ilişkin iddia doğru değil"

Haşdi Şabi, binlerce mensubunu Şengal'den çektiğini iddia ediyor ancak yerel kaynaklar iddiayı yalanlıyor.
 

Musul ve Şengal'de IŞİD ile mücadelede öne çıkan isimlerden biri olan IKB Peşmerge komutanlarından general Sime Boseli iddianın doğru olmadığını söyledi.

Independent Türkçe'ye konuşan Boseli, binlerce milisten oluşan üç Haşdi Şabi tugayının Şengal'den geri çekildiklerine ilişkin bir bilginin kendilerine ulaşmadığını ifade etti.

"Bölgeye gelen güçler Irak-Suriye sınırına ve Baac nahiyesine konuşlandı"

İddiayı yalanlayan bir diğer isim de Şengal Ezidhan Savunma Güçleri Komutanı ve Şengal Ezidi Meclisi kurucularından Haydar Şeşo.

Şengal'deki kontrol noktalarının tamamının Haşdi Şabi mensuplarıın denetiminde olduğunu belirten Şeşo, bölgeden geri çekildiklerine ilişkin iddiaların gerçeği yansıtmadığını söyledi.

Şubat ayında 20 bin civarında Haşdi Şabi'nin bölgeye konuşlandığı bilgisini paylaşan Şeşo, "Güçlerin bir kısmı Irak-Suriye sınırına, bir kısmı da Baac nahiyesi ve diğer bölgelere yerleştirildi. Şengal merkezde fazla yok ama çevresinde çok sayıda güç bulunduruyorlar" dedi.
 

"Şengal'de Haşdi Şabi'ye ihtiyaç yok"

Musul vilayetinin tamamında polis ve askerin bulunduğunu ancak tüm denetimin Haşdi Şabi'de olduğunu kaydeden Şeşo, "Asayib Ehli Hak, Ketaib Hizbullah ve Ketaib Hüseyin gibi radikal gruplardan oluşan çok sayıda Haşdi Şabi grupları Şengal ve çevresine konuşlanmış durumda. Sayıları çok fazla ancak bir rakam veremem" diye konuştu.

"Haşdi Şabi Şengal'den tamamen çıkmalı ve bölgenin kontrolünü yerel güçlere teslim etmeli" diyen Şeşo, sözlerini şöyle tamamladı:

IŞİD ve diğer radikal örgütlere karşı savaştığı için Haşdi Şabi'ye teşekkür ediyoruz. Ancak Şengal'e yerleşmeleri ve bölge üzerine stratejik planlar yapmasını doğru bulmuyoruz.

IŞİD'in tehlike arz ettiği ve Irak'ın savunmaya ihtiyacı olan diğer bölgelere gitmelerini istiyoruz. Şengal'de onlara ihtiyaç yok.

İhtiyaç olan şey Erbil-Bağdat arasında imzalanan anlaşanın bir an önce yürürlüğe girmesidir. Silahlı güçler çekilsin ve kontrol yerel güçlere devredilsin.

Haşdi Şabi'nin bölgede kalması Şengal halkının faydasına değil, bilakis onlar bölge için tehlike arz ediyor.