"İsrail savaş uçakları yaşadığım bölgenin semalarında uçtuğu sürece savaş anılarını geri getireceği ve travmadan çıkmak için aldığım psikolojik tedavi seanslarının hepsinin etkisini azaltacağı nedeniyle rahatlama seanslarının hafızamdan silemeyeceği psikolojik sıkıntılar yaşıyorum."
Bunlar, Gazze şehrinin doğusunda, İsrail sınırına yakın bir bölgede yaşayan Rami adlı çocuğun sözleri.
Rami, İsrail savaş uçakları tarafından yıkılan evinin enkazını gördüğünden bu yana sınıra yakın bölgelerde yaşamaktan ciddi anlamda korkar oldu. Zira Rami uzman psikologların değerlendirmelerine göre travma sonrası stres bozukluğu (TSSB) yaşıyor.
fazla oku
Bu bölüm, konuyla ilgili referans noktalarını içerir. (Related Nodes field)
Gazze'deki çocukların yüzde 91'i sorunlarla mücadele ediyor
Bu durumda olan sadece Rami değil. Onun gibi birçok çocuk var. Uluslararası bir kuruluş olan Avrupa-Akdeniz İnsan Hakları İzleme Örgütü'nün verilerine göre Gazze'deki çocukların yüzde 91'i geçtiğimiz mayıs ayındaki son askeri çatışmadan sonra TSSB ve psikolojik sıkıntılar yaşıyor. Son savaştan önce de çocukların yüzde 33'ünün daha önceki saldırılardan kaynaklanan travma sonucu psikolojik desteğe ihtiyacı vardı.
Avrupa-Akdeniz İnsan Hakları İzleme Örgütü'nün Filistin ofisinin direktörü Enes el-Cercevi'ye göre İsrail'in Gazze Şeridi'ne düzenlediği saldırının üzerinden bir aydan fazla bir zaman geçmesine rağmen bölgedeki 10 çocuktan dokuzu çatışmayla bağlantılı bir tür ruhsal travma geçiriyor.
Ruh sağlığı ve psikolojik destek alanında çalışan kurumlar pek çok psikolojik rahatlama semineri düzenlemiş olsa da Rami'nin bu girişimlere tepkisi çok zayıf. Çünkü Rami, kendi deyimiyle her gün hala askeri çatışma havasını hissediyor.
Psikoterapi işe yaramayabilir
Aslında çatışma süreci sona erdi. Ancak İsrail'in keşif uçakları halen Gazze semalarında dolaşıyor. Aynı zamanda Gazze Şeridi'nin hemen yanındaki İsrail yerleşim yerlerine doğru yanıcı ve patlayıcı balonlar gönderilmesine karşılık olarak İsrail ordusu Filistinli grupların askeri kanatlarına bağlı eğitim kamplarına hava saldırıları gerçekleştirmeye devam ediyor.
Filistin Kadınlar Komitesi Birliği'nden (UPWC) psikolojik danışman Rola eş-Şerif konuya ilişkin yaptığı açıklamada şunları söyledi.
"Gazze çocuklarının maruz kaldığı travma iki türe ayrılıyor: Doğrudan ve dolaylı. Doğrudan travma bir yakının ölümü veya evini kaybetme sonucu oluşuyor. Dolaylı travma ise toplumda ve savaşta yaşananlara şahit olma, hava saldırılarının sesini duyma ve kan görme sonucunda meydana geliyor."
Şerif, Rami'nin ve aynı durumda olanların durumuna ilişkin de şu değerlendirmede bulundu:
"Psikoterapi seansları, özellikle halen savaşın devam ettiğini hisseden çocuklarda işe yaramayabilir. Genelde bu durum her gün bomba sesleri duyulan sınır bölgelerinde yaşayanlarda görülüyor. Bu yüzden bunun psikolojileri üzerindeki etkilerinden kurtulmaları zor. Akıl sağlığı destek ekibi, savaşın çocuklar üzerindeki psikolojik etkilerini gözlemledi. Etkiler korku, gerginlik, endişe, kalp atışlarının hızlanması, titreme, düzensiz uyku ve nokturnal terör (çocuklarda karabasan) şeklinde ortaya çıkıyor. 2014 yılında gerçekleştirilen askeri operasyon sonrası psikoterapi gören çocukların rahatsızlıkları nüksetti ve durumları daha da zor bir hal aldı. Çocukların çoğunluğunun bir kısmındaki psikolojik etkiler, travmalara ve rahatsızlıklara dönüştü. Bunlar aylarca kendilerini takip edebilir. Hepsinin psikolojik rahatlama seanslarına ve zihin sağlıklarını yeniden inşa edip rehabilite edilmeye ihtiyacı var. Çoğu çocuğun ruh halinde (gülme, ağlama ve sinirlenme hallerinde) abartılı bir değişim meydana geldi. Yaşadıkları psikolojik travmalar, zihinsel gezinti (mind-wandering) ve işlev bozukluğu durumuna girmelerine neden oldu. Bazılarında enürezis nokturna (idrarını tutamama) gibi sağlık sorunları oluştu. Bu, askeri operasyon sırasında küçük kardeşlerini kaybeden çocuklarda görüldü."
"Ceninler bile psikolojik olarak etkilenmiş durumda"
Şerif değerlendirmesinin devamında çocukların yardım alması gerektiğini vurguladı:
"Bu çocukların hepsinin uygun bir psikoterapiye ihtiyacı var. Doğrudan psikolojik bir hasara veya fiziksel bir yaralanmaya maruz kalmamış çocuklar için yaklaşık 25 psikoterapi seansı gerekiyor. Ayrıca düşüncelerin duyguların ve toplumla iletişim mekanizmasının rehabilite edilmesi ve psikolojik bağışıklığın yeniden inşa edilmesinin yanı sıra psikolojik durum ve kişinin kendisi için rehberlik yapılması lazım. Aslına bakarsanız mesele sadece çocuklarla sınırlı değil. Anne adaylarının karnındaki ceninler bile psikolojik açıdan etkilenmiş durumda. Anne adayının psikolojik açıdan etkilenmesi ceninin de psikolojik bir travmaya girmesine yol açar ve bu çocuğun ilk yaşlarında gün yüzüne çıkar."
Gazze'de askeri saldırıyı takip eden üç ay içerisinde yaklaşık 2 bin 500 hamile kadın doğum yapacak. Bu kadınların çoğu yerinden edilmiş, psikolojik açıdan etkilenmiş ve ruhsal bozukluklardan ve travmalardan musdarip bir durumdalar.
Filistin İstatistik Kurumu'nun verilerine göre Gazze nüfusunun yüzde 50'si (2 milyona tekabül ediyor) çocuklardan oluşuyor. Avrupa-Akdeniz İnsan Hakları İzleme Örgütü'nden araştırmacılar, İsrail ordusunun askeri operasyon sırasında, yüzde 75'inin çocuklardan ve kadınlardan oluştuğu kalabalık yerleşim yerlerine orantısız saldırılar yapıldığına işaret ediyorlar.
Filistin Sağlık Bakanlığı'nın verilerine göre İsrail yaptığı askeri operasyon sırasında, 11 gün içerisinde yaklaşık 66 çocuğu öldürdü. Gazze'ye başlattığı hava saldırılarında da 470'den fazla çocuk yaralandı. Aralarında hayatları boyunca veya uzun bir süre kendilerini engelli bırakacak yaralar alanlar var. Yaklaşık 241 çocuk ise ebeveynlerinden birini veya ikisini birden kaybetti. Buna ilaveten Avrupa-Akdeniz İnsan Hakları İzleme Örgütü'nün elindeki bilgiler, askeri operasyon sırasında yaklaşık 72 bin çocuğun Birleşmiş Milletler Filistinli Mültecilere Yardım Ajansı'nın (UNRWA) okullarına veya akrabalarının evlerine sığındığını gösteriyor.
*İçerik orijinal haline bağlı kalınarak çevrilmiştir. Independent Türkçe'nin editöryal politikasını yansıtmayabilir.
Independent Türkçe için çeviren: Sema Sevil
