Eski belgelerde bulunan el yazılarındaki ince farklılıkları tespit edebilen yapay zeka, Ölü Deniz Parşömenleri'nden birinin iki yazarı olduğunu ortaya çıkardı.

Hakemli bilimsel dergi PLOS ONE'da yayımlanan araştırmada iki yazarın son derece benzer bir yazım tarzı olduğu ifade edildi.

Araştırmacılar iki yazı arasındaki farklılıkların çıplak gözle ayırt edilemediğini, yazarların aynı okulda veya sosyal çevrede benzer bir eğitim almış olabileceğini ifade etti.

Hollanda'daki Groningen Üniversitesi'nde görev alan, araştırmanın başyazarı Mladen Popović, "Bu sadece ilk adım" dedi ve ekledi:

Bu; Ölü Deniz Parşömenleri'nin ardındaki tüm yazarları bulmamız için yeni olanaklar sağlayacak. Bizi ne tür bir koleksiyonla karşı karşıya olduğumuzu anlamamız için yeni ve potansiyel açıdan daha iyi bir konuma gelmemizi sağlayacak.

Ölü Deniz Parşömenleri ilk kez 1940'ların sonunda, Batı Şeria'nın Kumran bölgesindeki bir mağarada, başıboş bir keçiyi arayan genç bir çoban tarafından keşfedilmişti.

Sonraki 10 yıl içinde araştırmacılar, 900'den fazla parça tespit etmişti. Bu el yazmaları, İbranice İncil'in MÖ 4. yüzyıldan kalan en eski metinlerini teşkil ediyordu.

Yeni çalışmanın ardındaki araştırmacılara göre yazarları bu yazmalara imza atmamıştı. Bu nedenle yazmaların kaç yazarı olduğunun hala belirlenemediği ifade edildi.

Öte yandan daha önce bilim insanları yazarların sayısına dair çeşitli tahminlerde bulunmuştu. Ancak yapılan araştırmalarda yalnızca ikincil kanıtlar elde edilmişti.

Bu nedenle Popović ve meslektaşları, söz konusu çobanın bulduğu ilk 7 parşömenden biri olan Büyük Yeşaya Parşömeni'ni incelemek için başka bir yaklaşım kullanmaya karar verdi ve yapay zekaya başvurdu.

İbranice yazılmış 54 sütundan oluşan 7,3 metre uzunluğundaki bu parşömende özellikle bir nokta, Popović'in dikkatini çekiyordu: 27 ve 28. sütunlar arasında metinde bir boşluk vardı.

Bu noktada önceki sayfaya bir yenisi dikilmişti. Diğer araştırmacılar, daha önce bu yeni sayfada yazarın da değişmiş olabileceğini tartışmıştı. Popović ve ekibi işte bu gizemi çözmeye karar verdi.

Popović, yapay zekanın el yazmasında insan gözüyle ayırt edilemeyecek ince farklılıklar tespit ettiğini aktardı.

Bilim insanına göre Büyük Yeşaya Parşömeni'nde iki yazarın birlikte çalıştığının keşfedilmesi, o dönemde parşömen yazarlarının "ekipler halinde çalıştığını" ortaya koydu.

Popović bu araştırmanın, önceki analizlerinin aksine varsayımlar üretmekle kalmayıp gerçek kanıtlara dayandığını da ekledi.

Independent Türkçe, Livescience

Derleyen: Çağla Üren