1960’larda eşcinsel barlarına polis baskınları yaygındı. Gece kulübü müdürleri önceden polislerin geleceğine dair bilgi alıp bardakilere uyarıyordular.
28 Haziran 1969'da sıcak bir yaz gecesinde polis, New York'un Greenwich Köyünde bulunan ve mafya tarafından yönetilen "Stonewall Inn" adlı bir eşcinsel barına baskın düzenledi. Ancak o gece diğer gecelerden başkaydı, şehrin LGBT topluluğunun üyeleri savaşmaya karar verip yeni bir direniş ve devrim çağı başlatacak bir ayaklanma başlattı.
Stonewall Inn barın önünde yapılan protestoya ait bir resim
Baskın sırasında, polisin kimlik kontrolü yapmasına izin vermeyen 200’den fazla LGBTİ polise direndi. Bu duruma karşı, polis bardaki eşcinselleri tutuklamaya başladı. Tutuklananları taşımak için polis araçları gecikince, tutuklanmayanlar barın önünde toplandı. Ancak polisin içeridekilere uyguladığı şiddeti gören yüzlerce kişi tutuklanmayanlara katılarak kalabalığın büyümesine yol açtı.
28 Haziran gecesinden sonra yapılan protestoların fotoğrafları
Bir kadının vurulmasıyla şiddet olayları patlak verdi
O kalabalığın arasındaki bir kadın, ellerine konulan kelepçelerden şikâyet ettiğinde bir polis mamuru ona vurarak şiddetin patlak vermesine neden oldu. Tam o anda bu duruma tahammülleri kalmayan protestocular, polislere şişe ve taş atmaya başladı. Polise ilk şişeyi fırlatan ise Sylvia River’di.
Polise ilk şişeyi atan kadın
New York polisi ile Greenwich köyünde yaşayan eşcinseller arasındaki çatışmalar, isyanın olduğu günden sonraki geceye kadar devam ederek daha kalabalık bir protesto gösterisi düzenlendi. 6 gün süren olaylar ve çatışmalar sırasında yüzlerce kişi yaralandı, çok sayıda kişi gözaltına alındı.
1970 yılında tarihte düzenlenen ilk onur yürüyüşü
İlerleyen haftalarda da Greenwich köyünde yaşayanlar başta olmak üzere, polis tarafından tutuklanmaktan korkmayan eşcinseller, cinsel yönelimlerini açıkça ifade edebilecekleri mekânlar açmak için eylem grupları kurdular.
Olayların gerçekleşmesinin üzerinden altı ay geçtiğinde New York'ta iki eşcinsel eylemci grubunun yanında, gey ve lezbiyenlerin haklarını destekleme amaçlı üç adet gazete kurulmuştu. Birkaç yıl içinde ise başta ABD olmak üzere tüm dünyada LGBT haklarını savunan dernekler kuruldu.
Tarihin ilk "onur yürüyüşü" 1970'te
28 Haziran 1970 tarihinde, San Francisco, Los Angeles ve New York şehirlerinde ayaklanmaların yıldönümünü anan ilk onur yürüyüşleri düzenlendi. Bu gösteriler, ABD tarihinde eşcinsellere ve cinsel azınlıklara baskı uygulayan bir sisteme karşı ilk açık direniş olarak kayıtlara geçti.
Belediye meclisine girmeyi başaran ilk eşcinsel siyasetçi Harvey Milk’in fotoğrafı
Stonewall Inn Bar artık bir müze
Stonewall Inn olaylardan kısa bir süre sonra, aralık ayında kapandı. 2007 yılında da restore edilerek yeniden hizmete giren bar 2016 yılında dönemin ABD Başkanı Barack Obama tarafından ulusal anıt statüsüne alındı.
Gökküşağı bayrağının ortaya çıkışı
1978 yılında, Onur Yürüyüşü ’nün ayrılmaz bir parçası haline gelen ve LGBT bireylerin eşcinsel gurur sembolü olarak kullanılan Gökkuşağı bayrağını Amerikalı sanatçı ve insan hakları aktivisti Gilbert Baker tasarladı.
Baker’a göre bayrağın her bir rengi LGBT hareketinin başka bir özelliğini temsil ediyor. Pembe cinsel hayatı, kırmızı hayatı, turuncu şifayı, sarı güneşi, yeşil doğayı, mavi sanatı, lacivert huzuru ve mor da ruhu simgeliyor.
Gökkuşağı bayrağını tasarlayan Gilbert Baker’in resmi
Gilbert Baker’dan bayrağı tasarlamasını isteyen ise ABD’de cinsel yönelimini saklamadan belediye meclisine girmeyi başaran ilk eşcinsel siyasetçi Harvey Milk’ti.
Ancak, Ertesi yıl, gökkuşağı bayrağı sekiz renkken şu ana kadar dünyanın her yerinde altı renk (kırmızı, turuncu, sarı, yeşil, mavi ve mor) şeklinde kullanılmaktadır.
Farkı kaynaklardan Independent Türkçe için derleyen: Gülbahar İbeş
