Riva Deresi’ni kim temizleyecek? İBB, 6 aydır DSİ’nin bilgi vermesini, DSİ, 5 yıldır İBB’nin kamulaştırma yapmasını bekliyor

Devlet Su İşleri’nin Riva Deresi’nin ıslahı için 2014-2015 yıllarından bu yana İBB’den kamulaştırma beklediklerini açıklamasının ardından İBB, “2020 başında Riva projesinden taşkın sınırlarına kadar pek çok alanda bilgi istendi ancak yanıt alınamadı” dedi

Fotoğraf: İBB Basın Birimi

Çevre ve Şehircilik Bakanlığı ve Devlet Su İşleri’nin (DSİ), Riva Deresi’ndeki kirlilikten İstanbul Büyükşehir Belediyesi’ni (İBB) sorumlu tutmasının ardından İBB, derenin ıslahının 11 yıldır DSİ’nin sorumluluğunda olduğunu, İBB’nin talep etmesine rağmen DSİ’nin altı aydır Riva Deresi ile ilgili bilgi vermediğini açıkladı. 

fazla oku

Bu bölüm, konuyla ilgili referans noktalarını içerir. (Related Nodes field)

İBB’den yapılan yazılı açıklamda Başkan Ekrem İmamoğlu’nun hafta sonu Riva Deresi’nde yaptığı incelemeler ve “Yapamıyorlarsa işi, bıraksınlar biz yapalım” tepkisi hatırlatıldı. 

İstanbul Büyükşehir Belediyesi, 2009’dan bugüne kadar devam eden süreci şu şekilde açıkladı: 

- İstanbul’da, Riva’nın da dâhil olduğu geniş çaplı dere ıslahı çalışması hakkında ilk kararlar, 7-9 Eylül 2009’da gerçekleşen, 31 kişinin yaşamını yitirdiği ve büyük maddi zararın ortaya çıktığı büyük sel felaketinin ardından alındı. 

- 9 Eylül’de İçişleri Bakanı Beşir Atalay, Bayındırlık ve İskân Bakanı Mustafa Demir, Çevre ve Orman Bakanı Veysel Eroğlu, İstanbul Valisi Muammer Güler ve İBB Başkanı Kadir Topbaş’ın katılımıyla Afet ve Koordinasyon Merkezi’nde (AKOM) bir toplantı yapıldı. Toplantıda kurumlar arasında iş bölümü belirlendi. Riva Deresi’nin tümün ıslahı DSİ tarafından yapılacaktır denildi. 

- DSİ çalışmalara başladıktan sonra “kamulaştırmasız el atmadan” dolayı tazminat davasıyla karşılaştı. 

- 2013 yılında karara bağlanan davada DSİ, çalışmaların “Riva Deresi ıslah projesi” kapsamında olduğu belirterek, sorumluluğun İBB’de olduğu ileri sürdü. 

- Ancak, mahkeme verdiği kararda “Yapılan yazışmalar sonunda, DSi ile istanbul Belediyesi arasında 5216 Sayılı Yasa ve 2010/5 sayılı Başbakanlık genelgesi doğrultusunda "Riva Deresi Anakol Islahı Çalışması" için bir anlaşma yapılmaması ve bu çalışmanın DSİ tarafından kararlaştırılıp, uygulanması; henüz bir kamulaştırmanın bulunmaması karşısında, el atma bedelinden DSİ’nin sorumlu bulunduğu” ifadelerine yer vererek, kamulaştırma ile ilgili İBB’yi sorumlu bulmadı. Yine aynı kararda kamulaştırmasız el atmadan dolayı DSİ’yi tazminat ödemeye mahkûm etti. 
 


- DSİ, bu davadan sonra, 2015 yılında, Riva Deresi Islahı kapsamındaki kamulaştırma planlarını İBB’ye gönderdi. İBB, aynı yıl İstanbul Valiliği’ne başvurarak, kamu yararı iptal kararı aldırdı. Kararda şu ifadelere yer verildi

- “Büyükşehir Belediye Başkanlığı’ndan alınan 29 Haziran 2015 tarihli ve 124252 sayılı yazıda, 2942 sayılı Kamulaştırma Kanununun 21.Maddesine göre kamulaştırma işlemlerinden vazgeçildiği belirtilmiştir. Bu nedenle; Büyükşehir Belediye Başkanlığı’nın 29 Haziran 2015 tarihli ve 124252 sayılı yazısına konu Valilik Makamının ilgi (a) onayı ile alınan "Kamu Yararı Kararı"nın; 2942 sayılı Kamulaştırma Kanununun 21.Maddesi hükmü gereğince iptal edilmesini olurlarınıza arz ederim.”

- Böylece İBB’nin, DSİ’nin sorumluğundaki Riva Deresi ıslah çalışmaları ile ilgili hiçbir yetkisi kalmadı. 

- Ekrem İmamoğlu’nın göreve gelmesinden sonraki yeni dönemde İBB, bölgedeki aşırı kirliliği önlemek amacıyla Riva Atıksu Toplama Havzası’nda Atıksu Arıtma Tesisi ve Atıksu Kanalizasyon Tesisleri inşa etme kararı aldı. 
 


- Planlamanın yapılabilmesi için DSİ’den Riva Deresi ve kolları hakkında projeden taşkın sınırlarına kadar pek çok alanda bilgi istendi. Ancak, 2020 yılının ilk ayında yaptığı talebe hâlâ yanıt alamadı. 

- Bu arada atıklarıyla bölgede kirliliğe yol açtığı, ruhsatı bulunmakla birlikte çalışma izni olmadığı belirtilen Uçal Kâğıt Sanayi ve Ticaret A.Ş. de faaliyetten men edildi.
 


Ne olmuştu? 

5 Haziran Dünya Çevre Günü’nde Ankara’daki Millet Bahçeleri Toplu Açılış Töreni'nde konuşan Çevre ve Şehircilik Bakanı Murat Kurum “Tıpkı 1994 yılında Haliç'i kaderine terk etmeyen, 'Temizlenemez' denilen Haliç'i tertemiz hale getiren Sayın Cumhurbaşkanımızın talimatlarıyla bugün de Riva Deresi'ni kimsenin insafına bırakmayacağız, kaderine terk etmeyeceğiz" ifadelerini kullanmıştı. 

Kurum, konuşmasında Riva Projesi’ni hayata geçirerek dereye canlılığın getirileceğini söyledi. 

"Yapamıyorsanız biz yapalım"

6 Haziran’da Riva Deresi ve çevresinde incelemelerde bulunan İBB Başkanı Ekrem İmamoğlu, 2009’da İBB, DSİ ve İSKİ’nin aldığı ortak kararla Karadeniz’e dökülen Riva, Ağva, Kilyos, Kabaköz derelerinin ıslahının DSİ’nin sorumluluğuna verildiğini hatırlattı. 

“Bize ‘‘Biz 11 yılda burayı perişan ettik sen gel 11 ayda çöz!’” diyorlar diyen İmamoğlu şunları söylemişti: 

Diyorsanız ki; ‘Devlet Su İşleri olarak bundan sonrasında yapamayacağız’ onu da yapmaya talibiz. Bütün zorlukları aşar, yaparız. Yazın bir yazı bize; ‘Biz yapamıyoruz, özür dileriz, siz yapın!’  Hay hay; memnuniyetle. Bütün gücümüzle, İstanbul’un bu güzel köşesini yaparız.

Bütün engellemelere rağmen, finansal anlamda bizi zora sokan girişimlere rağmen yapacağız. Kaynağımızı üretiriz. Gerekirse ekstra kaynak buluruz. Kabiliyetli insanlarız, kabiliyetli bir şehrimiz var. Buluruz ve yaparız, yapacağız da.


Bakan Kurum: Kirliliğin sebeb iki arıtma tesisi

İmamoğlu’nun ardından aynı gün açıklama yapan Bakan Murat Kurum ise “Sayın Başkanımızı biz işini yapmaya davet ediyoruz” dedi ve oradaki kirliliğin sebebinin iki arıtma tesisi olduğunu söyledi. 

Sonuçta orada arıtma tesisi yapılmış, sana teslim edilmiş, sen o arıtma tesisini çalıştırmakla mükellefsin. Sayın Başkanımıza tavsiyemiz, arıtma tesislerini işler hale getirsin, çevrenin kirlenmesine müsaade etmesin.


“Cumhurbaşkanımızdan talimat almak onurdur” 

Boş laf üretmiyoruz, boş laf konuşmuyoruz. Sayın Başkan'a da tavsiyem artık projelerine baksın. 11 aydır belediye başkanı, 11 ay geriye dönüp baktığında İstanbul'a aldığı noktadan bugüne geldiğinde ne yaptığını kendi çerçevesinde bir incelesin.

Biz oturduğumuz yerden ahkam keserek, boş laf kalabalığı yaparak projelerimizi yürütmüyoruz. Biz Sayın Cumhurbaşkanımızın liderliğinde ki ondan talimat almak da bir şereftir, bir onurdur. Bu şeref çerçevesinde kararlı bir şekilde vatandaşımıza, milletimize, çocuklarımıza yapılması gereken projeleri kararlı bir şekilde yapmaya gayret gösteriyoruz. 


İmamoğlu’nun açıklamalarına Devlet Su İşleri de yanıt verdi. 

11 yıl önce AKOM'da alınan kararları hatırlatan DSİ, Karadeniz'e ve baraj rezervuarlarına dökülen derelerin ıslah, bakım ve işletme sorumluluğunun DSİ'ye, Marmara Denizi'ne ve boğaza dökülen derelerin sorumluluğunun ise İstanbul Su ve Kanalizasyon İdaresine (İSKİ) verildiğini doğruladı: 

Bu kapsamda DSİ 14. İstanbul Bölge Müdürlüğümüz, Asya yakasında 52 dere, Avrupa yakasında ise 70 dere olmak üzere 122 derenin (533 kilometre) ıslah uygulama projeleri ve kamulaştırma planlarını hazırlayarak söz konusu dere güzergâhlarının imar planlarına işlenmesi için İBB'ye göndermiştir.


"İBB kamulaştırmaları gerçekleştirmediğinden yapım aşamasına geçilemedi"

Akarsu ve Dere Yataklarının Islahı Başbakanlık Genelgesi'nin dokuzuncu maddesi gereğince dere ıslah güzergâhlarının kamulaştırmalarının İBB Başkanlığı ve görevlendirdiği İSKİ Genel Müdürlüğünce yapılarak DSİ'ye ihtilafsız teslim edilmesi gerektiği belirtilen açıklamada, "Böylelikle söz konusu dere ıslah projelerine yönelik yapım ihaleleri DSİ'ce gerçekleştirilebilecektir ancak İBB tarafından kamulaştırma çalışmaları gerçekleştirilemediğinden, DSİ tarafından ıslah projelerinde yapım aşamasına geçilememiştir" değerlendirmesinde bulunuldu. 

Riva Deresi’nin yan kollarında ıslah projeleri ve kamulaştırma planlarının 2014 ve 2015'te tamamlanarak İBB'ye gönderildiği söylenen açıklamada “Halen kamulaştırmaları yapılarak DSİ'ye teslim edilmeleri bekleniyor” denildi. 

Riva Deresi ana kolunda ise 2014'te Beykoz Belediyesi ile Genel Müdürlüğümüz arasında imzalanan protokol çerçevesinde Beykoz Belediyesi tarafından 'Riva Deresi Çevre Koruma, Su Güvenliği/Yönetimi Projesi ile Kentsel Tasarım Peyzaj Projesi Hazırlanması' işi ihale edilmiş olup, yapılan protokol gereği DSİ 14. (İstanbul) Bölge Müdürlüğümüzce su güvenliği konusunda teknik kontrollük hizmeti veriliyor. 

Gelinen noktada Riva Deresi ve yan kolları planlama ve kati proje çalışmalarının (üst havza tedbirleriyle bir bütün olarak) 2020 içinde tamamlanması hedefleniyor.



Independent Türkçe, AA 

DAHA FAZLA HABER OKU