ABD, uzaya 1960’lı ve 1970’li yıllardan bu yana astronot gönderse de, yörüngeye ve yörünge dışına yapılacak seyahatler için uzay mekiği filosu inşa etse de artık uzay sektörüne dair özel şirketlerin resmi uzay ajanslarından neredeyse daha fazla etkin olmaya başladığı ifade ediliyor.
The New York Times'ın haberinde, özellikle 2003’te meydana gelen kazada Columbia uzay mekiğinin yok olması, NASA’nın astronotları Uluslararası Uzay İstasyonu’na götürmek için masraflı Rus uzay aracına bağımlı hale gelmesine neden olduğu ifade edildi.
Amerikan uzay programının nihayetinde teknolojiden çok yeniliğe, felsefeye ve politikaya dayandığı aktarıldı.
Sorun yaşayan uzay mekiğinin yerine yenisini koymaktansa NASA, astronotları taşıma sorumluluğunu özel bir şirket olan, Elon Musk’ın CEO’su olduğu SpaceX’e devrediyor. Eğer Musk’ın mühendisleri çarşamba gerçekleştirilecek uzay görevinde Douglas Hurley ve Robert Behnken’i yörüngeye göndermekte başarılı olursa, dünyanın uzay görevleri konusunda artık tamamen farklı biçimde düşünmeye başlayacağı ifade edildi.
Eğer SpaceX bugün astronotları yörüngeye taşıyabilirse, bunun ilerde Mars’a ya da Ay’a da benzer uzay görevleri gerçekleştirebileceğinin işareti olacağı belirtildi.
fazla oku
Bu bölüm, konuyla ilgili referans noktalarını içerir. (Related Nodes field)
SpaceX’in geliştirdiği Falcon 9 roketinin, en son 2011’de kullanılan Florida’daki Kennedy Uzay Merkezi’nden fırlatılacağı aktarıldı.
Bununla birlikte, NASA astronotları Hurley ve Behnken NASA’nın mekik ekiplerini taşımak için kullandığı Astrovan’daki uzay aracına binmek yerine, Musk’ın otomobil şirketi Tesla tarafından üretilen Tesla Model X ile Kennedy Uzay Merkezi’ne gidecek.
Tarihi nitelik taşıyan uzay görevi başarılı olursa resmi uzay ajansları dışında ilk kez özel bir şirket yörüngeye astronot göndermiş olacak. Her ne kadar SpaceX Dragon astronot kapsülünün yolcuları NASA astronotları olsa da, endişe verici bir durum yaşanırsa SpaceX kontrol odasındaki çalışanların duruma müdahale edeceği belirtildi.
NASA yardımcı direktörü James Morhard, “Gelecekte gerçekten SpaceX’in ve diğer şirketlerin müşterisi olmak istiyoruz” dedi.
Şu ana kadar iki şirketin SpaceX’in ürettiği Dragon kapsülleriyle NASA astronotları dışında yolcuları uzaya götürmeyi planladığını açıkladığı belirtildi. Bu uzay görevlerinin de bir yıl içinde gerçekleştirilebileceği ifade edildi. Bu uçuşlardan birinde Uluslararası Uzay İstasyonu’na uzay turistlerinin götürüleceği, diğerininse uzay istasyonun yörüngesinden iki ile üç kat daha yüksek bir mesafeden görebilen eliptik bir gezi olacağı belirtildi.
Yakın zamanda Tom Cruise’un da uzay istasyonunda çekilecek bir filme sıcak baktığı aktarılmıştı.
Eğer görev başarılı olursa benzer bir yaklaşımın NASA’nın 2024’te Ay’a gerçekleştireceği Artemis görevinde kullanılabileceği ifade edildi. NASA’nın finanse ettiği SpaceX önerilerinden bir diğeriyse, şirketin nihayetinde Mars’a göndermeyi planladığı Starship uzay aracı.
Bu öneriler arasında Amazon’un kurucusu Jeff Bezos’un tasarısı da yer alıyor. Bezos’un roket şirketi Blue Origin, 1960’larda ve 1970’lerde NASA’nın Apollo programı tarafından kullanılan iniş aracının daha büyük bir versiyonuna benzeyen Blue Moon’un gelişimine öncülük ediyor.
Ancak uzay görevlerini özel şirketler aracılığıyla gerçekleştirme yaklaşımının bir düzeyde tehlikeler de barındırdığı ifade edildi. Daha önce Boeing aracında yaşanan yazılım problemleri nedeniyle astronot içermeyen Aralık'ta gerçekleşmesi planlanan NASA görevi iptal edilmişti.
SpaceX de daha önce benzer aksaklıklar yaşamıştı. Şirketin kapsüllerinden birinde geçen yıl gerçekleştirilen test sırasında patlama yaşanmıştı.
NASA’nın geleneksel yöntemlerden bu ticari çabalara geçişin ne uzay ajansı ne de astronotlar için kolay olduğu ifade edildi.
Türkiye ve dünyadan Süper Ay manzaraları
On yıl önce NASA’nın mekik programının yavaşlamaya başladığı belirtildi. Columbia’nın 2003’te hasar gören bir kanadı yüzünden yedi kişilik mürettebatın hayatını kaybetmesinin ardından, dönemin ABD Başkanı George Bush, kalan üç mekiğin çok karmaşık ve tehlikeli olduğuna karar vermişti. Mekiklerin Uluslararası Uzay Ajansı’nın inşasının ardından müzelere gönderildiği ve görevlerine son verildiği ifade edildi.
Benzer nedenlerle yaklaşık 10 yıl önce ABD havacılık ve uzay şirketlerinin, ticari uyduların gönderilmesi işlemlerinin neredeyse tamamını Rusya ve Çin gibi ülkelerdeki rakiplerine kaybettiği ifade edildi.
SpaceX’in ise NASA ile anlaşmaya varmadan önce başarısızlıklar nedeniyle sektörden neredeyse çıktığı ifade edildi. 2006’da imzalanan anlaşmanın Falcon 9’un üretilmesinde yardımcı olduğu belirtildi.
Öte yandan Obama döneminde de belirli programların yürütülmesine dair planların olduğu ancak finansal ve teknik çıkmaz nedeniyle Bush döneminde başlatılan Ay görevinin de iptal edildiği belirtildi.
Uzay istasyonuna ulaşımın gerçekleştirilebilmesi için NASA özel şirketlerin uzay aracı geliştirmesini finansal olarak desteklemeye başladı. Obama yönetiminin de bu desteği artırmak istediği ancak Kongre’nin ve bazı üst düzey NASA yetkililerinin onay vermemesi nedeniyle sekteye uğradığı belirtildi.
Mevcut durumda ise artık neredeyse hiç kimsenin uzay endüstrisinde özel şirketlerin üstlendiği rolü yadırgamadığı belirtildi.
Independent Türkçe, The New York Times
