Sağlık Bakanlığı tarafından, Koronavirüs Bilim Kurulu'nun önerileri doğrultusunda, Kovid-19 sonrası normalleşme süreci kapsamında hizmet vermeye başlayacak sektörlerle ilgili tedbirlerin nasıl olacağına ilişkin rehber hazırlandı.
Madenlerde, yeni tip koronavirüs (Kovid-19) salgını sonrası normalleşme sürecinde alınacak tedbirler doğrultusunda, mümkün durumlarda vardiyalar bölünerek yoğunluk azaltılacak, sosyal mesafe kuralı gözetilerek çalışma yöntem ve düzenleri yeniden gözden geçirilecek ve bu kurala uygun düzenlemeler yapılacak.
Madenlerde alınacak önlemlere ilişkin bilgilerin yer aldığı rehberde, her maden çalışmasının kendine ait coğrafik durum, barınma, yapılan işler gibi nedenlerle farklı özellikleri olduğu vurgulandı.
Salgın ile ilgili önlemler alınırken göz önünde bulundurulması gereken temel noktaların belirtildiği rehberde, kişisel hijyen ve çevre temizliğine sıkı bir şekilde uyulması, iş yerinde hastalık belirtileri gösteren kişilerin saptanması ve izole edilmesi, hastalık saptanan kişilerle teması olanların izlenmesi ve yakın temaslılar Kovid-19 rehberine göre yönetilmesi, ateş, öksürük veya solunum sıkıntısı olan çalışan saptandığında iş yeri sağlık birimi ve il, ilçe sağlık müdürlüğü ile temasa geçilmesi, Kovid-19 vakası tespit edildiği durumlarda vakanın diğer çalışanlardan ayrı tutulacağı bir izolasyon odası oluşturulması ve vaka tesbiti sonrası filyasyon çalışmasına olanak sağlayacak şekilde özellikle servislerde seyahat eden personel kaydı oluşturulması gerektiği bildirildi.
İş yerinde Kovid-19 salgını kontrolü amacıyla sorumlu bir görevlinin belirlenmesinin uygun olduğu vurgulanan rehberde, bu kişinin "İş Sağlığı ve Güvenliği Kurulu" tarafından belirlenen tercihen hekim veya sağlık personeli olması gerektiğine işaret edildi.
Bu koşulun sağlanamadığı durumlarda işveren veya temsilcisi tarafından belirlenen bir çalışanın Kovid-19 hastalığı konusunda bilgilendirilerek görevlendirilmesi gerektiği kaydedildi. Bu kişinin görev alanları şöyle sıralandı:
- İş yerinde alınacak çevre temizlik önlemlerini takip etmek,
- Zorunlu haller dışında madenlerde görevli olmayan kişilerin çalışma alanlarına alınmasını engellemek,
- İş yerinde personelin sıklıkla kullandığı görünebilir yerlere, Sağlık Bakanlığınca yayınlanan Kovid-19'dan korunmaya yönelik posterlerin asılmasını ve çalışanlara broşürlerin dağıtılmasını sağlamak,
- Günlük olarak ateş, öksürük ve solunum sıkıntısı açısından çalışanların takibini yapmak,
- Ateş, öksürük ve solunum sıkıntısı gelişen çalışanların kendisine haber vermesini sağlayacak yöntemi belirlemek amacıyla çalışma ortamını ilgili algoritmasını ekleyerek yeniden düzenlemek ve mevcut risk değerlendirmesini güncellemek,
- Alt işverenlerin belirlenen kurallara uyduğunu kontrol etmek, ettirmek,
- Kovid-19 vakası şüphesi oluştuğunda iş yeri sağlık birimi ve il/ilçe sağlık müdürlüğü ile temasa geçmek.
Parmak izi okutulması gibi sistemler geçici süreyle kullanılmayacak
İş yerinde çalışanlar arasında Kovid-19 bulaşmasını engellemek için önlemlerin alınması kapsamında servis araçlarının özellikle sık temas edilen yüzeyleri başta olmak üzere temizlik ve hijyeninin sık aralıklarla sağlanması, servis olarak kullanılan araçların girişlerine el antiseptiği konulması, servis araçlarının taşıma kapasitesinin sosyal mesafe göz önüne alınarak planlanması, servislerle transferi yapılan çalışanların servislerde yan koltuk boş kalacak ve arka arkaya gelinmeyecek şekilde çapraz düzende oturtulması gerektiğinin altı çizildi. Rehberde, yer alan diğer maddeler ise şöyle:
- Şantiye dışında servislere binen çalışanların ateşleri ölçüldükten sonra servislere alınmalı.
- Servisler her sefer sonrası dezenfekte edilmeli.
- Servis kullanan çalışanlara tek kullanımlık tıbbi maske sağlanmalı.
- Yurt içi seyahatten veya izinden dönüp sahada çalışması zorunlu olan çalışanların mümkünse 14 gün karantinaya alınmasını sağlayacak imkanlar oluşturulmalı ve bu sürenin sonunda belirti göstermeyenlerin işbaşı yapmaları sağlanmalı.
- Kullanılacak hijyen malzemelerinin konulmasına yönelik düzenlemeler yapılmalı.
- Bulaş riskini artırabilecek parmak izi okutulması gibi sistemler geçici süreyle kullanılmamalı, mümkünse temassız sistemler kullanılmalı.
- Sosyal mesafe kuralına uygun geçiş işaretlemeleri yapılarak mesafe korunmalı, yığılma önlenmeli.
- Çalışanların iş yerine girişlerinde temassız ateş ölçer veya termal kameralar ile ateşler ölçülmeli ve bu gün içinde tekrarlanmalı.
- Vardiya içinde ateş, öksürük, nefes darlığı ve benzeri şikayeti olan çalışan tespit edildiğinde maske takarak derhal iş yeri sağlık birimine bilgi verilmeli ve 184 veya 112 aranarak il veya ilçe sağlık müdürlüğü ile temasa geçilmeli.
- Kovid-19 vakası tespit edildiği durumlarda vakanın diğer çalışanlardan ayrı tutulacağı bir izolasyon odası oluşturulmalı ve vaka tesbiti sonrası filyasyon çalışmasına olanak sağlayacak şekilde özellikle servislerde seyahat eden personel kaydı oluşturulmalı.
- Ziyaretçilerin sahaya girişlerinin sınırlandırılması ve görüşmelerin uzaktan ve online olarak yapılması sağlanmalı.
- Tedarikçi olarak sahaya gelenler, sağlık risk değerlendirmesi ve ateş ölçümü yapılarak kontrollü bir şekilde içeriye alınmalı, kargo ve benzeri kutular dezenfekte edilerek içeriye alınmalı.
- Mümkün durumlarda vardiyalar bölünerek yoğunluk azaltılmalı.
- Müşteri, tedarikçi teması yoğun olan birimlerde çalışanlar, alanlarında maske, siperlik kullanmalı veya mümkün olan yerlerde ziyaretçi ile güvenlik ve resepsiyon görevlileri arasına seperatör düzenlemesi yapılmalı.
- Çalışma ortamında, Kovid-19 salgını dikkate alınarak risk değerlendirilmeli ve acil durum planları güncellenmeli.
- Yüksek tansiyon, diyabet, kalp ve kronik akciğer hastalığı, kanser tedavisi görenler, immün sistem baskılayıcı ilaç kullananlar ve 65 yaş üstü çalışanlar iş yerinden uzaklaştırılmalı, mümkün ise evden veya uzaktan çalışma modeline geçilmeli.
- Sosyal mesafe kuralı gözetilerek çalışma yöntem ve düzenleri yeniden gözden geçirilmeli ve bu kurala uygun düzenlemeler yapılmalı, evden-uzaktan-dönüşümlü çalışması mümkün olan çalışanlar bu modelegeçmeli.
- Çalışma süreleri, ara dinlenmeler ve yemek molalarınıda kapsayacak şekilde alışanların birbirleriyle etkileşimleri asgari düzeyde olacak şekilde planlanmalı.
- Çalışma alanında aynı anda bulunan çalışan sayısı asgari oranda tutulmalı, ofislerde çalışanların 1,5 metre mesafeye olacak şekilde konumlandırılmalı ve çalışanlar arasında sosyal mesafenin sağlanması için planlama yapılmalı, mümkün olması halinde dönüşümlü ya da uzaktan çalışma gibi yöntemleri tercih edilmeli.
"Servislerde seyahat eden personele kayıt oluşturulacak"
Çalışma ortamının uygun ve yeterli düzeyde doğal havalandırılması, günlük temizliğin su ve deterjanla yapılması, özellikle eller ile sık dokunulan yüzeylerin ve ortak kullanım alanlarındaki tuvalet ve lavaboların temizliğinin günde en az iki kez sulandırılmış çamaşır suyu veya ürün tarifine göre klor tableti ile yapılması gerektiğine işaret edilen rehberde, ekranlı araçlar ve ilgili parçaları dahil olmak üzere kullanılan tüm ekipman ve çalışma ortamının hijyeninin sağlanması amacıyla sık aralıklarla yüzde 70 alkol içeren solüsyonla silinerek temizlenmesi, çalışanların ortak kullanılan ekipmanları ile araçlarının kullanım öncesi temizlenmesi konusunda bilgilendirilmesi ve özendirilmesi, ortak kullanılan çay kahve makinası gibi malzemelerin kullanılmaması gerektiğinin de altı çizildi.
Asansörlerin mümkün olduğunca kullanılmaması, zorunlu hallerde kişi sayısının sosyal mesafe kuralına uygun olarak sınırlandırılması, içeride duruş pozisyonunun yüz yüze olmamasının sağlanması, uygun yerlere dezenfektan yerleştirilmesi, asansörlere binerken uygun yerlerde kağıt peçete bulundurulması ve butona basmak için peçetelerin kullanılmasının gerekliliğine dikkat çekilen rehberde, yer alan diğer tedbirler ise şöyle:
- Çalışma ortamında yeterli sayıda elle temas edilmesine gerek duyulmayan çöp kutuları bulundurulmalı.
- Çalışan sayısına göre yeterli sayıda tuvalet/lavabo olanağı sağlanmalı, lavabo, elektrik, sifon gibi bataryalar mümkünse dokunmatik olmalı.
- Hafif araçlar günlük dezenfekte edilmeli, tuvalet ve lavabolarda yeterli miktarda kişisel hijyen malzemesi bulundurulmalı, bu alanların kullanılmasından önce ve sonra kişisel hijyen kurallarının uygulanmasına dikkat edilmeli.
- Temizlik yapan personel maske ve eldiven kullanmalı.
- Personel tarafından kullanılan maske, eldiven atıkları ayrı ve el değmeden açılan, kapaklı gri renk bir kutuda toplanmalı ve Çevre Bakanlığının belirlediği şekilde işaretlenerek iş yerinden uzaklaştırılmalı.
- Ateş, öksürük, nefes darlığı ve benzeri şikayeti olan çalışan tespit edildiğinde iş yeri sağlık birimi ve il veya ilçe sağlık müdürlüğü ile temasa geçilmeli.
- Kovid-19 vakası tespit edildiği durumlarda vakanın diğer çalışanlardan ayrı tutulacağı bir izolasyon odası oluşturulmalı ve vaka tespiti sonrası filyasyon çalışmasına olanak sağlayacak şekilde özellikle servislerde seyahat eden personel kaydı oluşturulmalı.
- Temizlik ve atıkların boşaltılmasından sorumlu personel, kişisel hijyenlerine ve uygun kişisel koruyucu ekipman kullanımlarına özen göstermeli.
- Toplantı ve eğitimler salgın bitene kadar ertelenmeli.
- Yasal yükümlülükler nedeniyle ertelenmesi mümkün olmayan toplantı ve eğitimlerin uzaktan eğitim, telekonferans gibi yöntemlerle gerçekleştirilmeli.
- Oyun alanı, spor salonu ve mescit gibi yerler geçici süreliğine kapatılmalı.
- Mutfak, yemekhane ve dinlenme alanlarının girişlerine el antiseptiği konulmalı, bu alanlarda sosyal mesafe ve hijyen kuralları göz önünde bulundurulmalı, bekleme kuyrukları için 1 metrelik güvenlik şeritlerinin yerlere yerleştirilmeli, yemekhanede fiziksel mesafeyi belirleyen uygun işaretlemeler yapılmalı ve çalışanların buna uymaları sağlanmalı. Yemekhanede masalar ve sandalyeler arası mesafe en az 1,5 metrede olacak şekilde düzenleme yapılmalı, 4 kişilik bir masada tercihen 1 en fazla 2 kişi çapraz bir şekilde oturmalı.
- Temaslı takibinin kolay yapılabilmesi için; yemek saatleri gruplara göre belirlenmeli ve aynı kişilerin aynı masada yemek yemeleri sağlanmalı, çay içme molalarında da benzer kurallara dikkat edilmeli. Yemeğin yemekhane dışında bir yerde yenilmesi durumunda çalışanlar arasında en az 1,5 metre mesafe bulunması sağlanmalı, yemeklerini paylaşmaları engellenmeli, mümkünse çalışanlara kumanya olarak ve kahvaltılar piknik kahvaltı şeklinde verilmeli.
- Çalışan sayısına göre yeterli sayıda tuvalet ve lavabo olanağı sağlanmalı ve el yıkama alanları artırılmalı. Baharat, kürdan, tuz, kaşık, çatal, bıçak, bardak, tabak gibi malzemeler tek kullanımlık olacak şekilde sunulmalı. Yemek ve içecekler mümkünse kumanya şeklinde dağıtılmalı.
- Yatakhane girişlerine el antiseptiği konulmalı, yatakhanelerde yatak ya da ranzalar 1,5-2 metre aralıklarla seyreltilerek yerleştirilmeli, yatak ya da ranzaların yan yana olanları bir baş bir ayakucu şeklinde konumlandırılmalı, yeterli ve düzenli şekilde havalandırılmalı, sık dokunulan yüzeylerin ve ortak kullanım alanlarındaki tuvalet ve lavaboların temizliği günde en az iki kez yapılmalı.
- Çamaşırhanede beyaz çamaşırlar 90 derecede, renkli çamaşırlar 60 derecede yıkanmalı.
- Soyunma odaları, banyolar, lambahane, koltuk ambarı gibi yerlere el antiseptiği konulmalı, alanlarda sosyal mesafeye uyumun sağlanacağı düzenlemeler yapılmalı. Çalışanların iş elbiseleri ile günlük kıyafetlerinin başkaları ile temas etmeyecek şekilde farklı yerlerde saklanabilmeli, her vardiya değişiminde baret, kafa lambası, gaz maskesi ve diğer el aletleri deterjanlı bez ile temizlenmeli.
"Tanı konulan çalışanın kullandığı yatakhane 24 saat süreyle boş tutulacak"
Çalışanlar arasında Kovid-19 ile uyumlu şikayetleri olan kişiler olması durumunda bu kişi veya kişiler diğer çalışanlardan hızlıca ayrılması, tıbbi maske takılması ve iş yeri sağlık birimine başvurulması gerektiği vurgulanan rehberde, sonucun pozitif değerlendirilen vakanın temaslılarının Sağlık Bakanlığı Kovid-19 rehberine göre yönetilmesi ve bu süre içinde temaslıların diğer çalışanlarla temas etmemelerinin sağlanması gerektiğini belirtildi.
Rehberde, tanı konulan çalışanın kullandığı yatakhanenin 24 saat süreyle boş tutulması ve havalandırılmasının sağlanması, sonrasında detaylı bir şekilde su ve deterjanla temizlenmesi gerektiğininin altı çizildi.
Kovid-19 tanısı konulan kişinin kaldığı odanın temizliği sırasında geçirimsiz tulum, eldiven, gözlük ve FFP2/3 yarım yüz maskesi kullanılması, solunum yolu sekresyonları veya vücut çıkartıları ile kontamine olması mümkün olan tüm yüzeylerin sulandırılmış çamaşır suyu veya sağlık bakanlığının tavsiye ettiği diğer kimyasallar ile temizlenmesi, meydana gelen atıkların tıbbi atık kapsamında uzaklaştırılması gerektiği ifade edildi.
AA
