Kısa bir süre önce Irak’ta hükümeti kurmakla görevlendirilen Muhammed Tevfik Allavi'nin geri çekildiğini açıklamasının hemen ardından alternatifler isimlere dair bir liste oluşturuldu. Uzun listenin daha önce önerilen ancak reddedilen isimleri de kapsadığı görüldü.
İki Şii ekip
Allavi, bakanlıkların siyasi bloklara dağıtımına ilişkin yaşanan anlaşmazlıklar nedeniyle hükümetin Irak parlamentosunda onaylanmayacağını anlamasının ardından kendisine verilen görevden geri çekilmişti. Anayasaya göre Cumhurbaşkanı Berhem Salih, 15 gün içerisinde bu göreve yeni bir isim atamalı. Salih, istişare aşamasının başladığını duyurdu.
Allavi’ye alternatif seçmek üzere müzakerelere katılan siyasetçilerden biri duruma dair şu açıklamada bulundu:
“Şansının kaybolduğu doğrulandıktan sonra 1 Mart Pazar akşamından itibaren Allavi’nin yerine çok sayıda isim önerildi. Şii siyasi güçler, bu hususta İran’a yakınlık derecesine göre iki gruba ayrıldı.”
İdani ismi yeniden gündemde
Siyasetçiler tarafından yapılan açıklamalarda Bedr Hadi el-Amiri örgütü lideri ve Kanun Devleti Koalisyonu lideri Nuri el-Maliki, Ashab-ul Ehlul Hak Hareketi lideri Kays el-Hazali ve Haşdi Şabi lideri Falih el-Feyyad başta olmak üzere İran’a yakın isimleri kapsayan siyasi güçlerden bir ekibin yeni hükümeti kurması için Basra Valisi Esed el-İdani’yi aday göstermeyi tercih ettiği bildirildi.
Cumhurbaşkanı daha önce, İran Devrim Muhafızları ile olan karışık ilişkisi nedeniyle bazı siyasi bloklardan yapılan eleştiriler sonrasında İdani’nin adaylığını kabul etmemişti.
Üç alternatif
Siyasi kaynaklar söz konusu ekibin Allavi’nin geri çekilmesi sonrasında Cumhurbaşkanı'na İdani’yi görevlendirmesi için baskı uyguladığını aktardı. İdani’nin kabul edilmemesi halinde ekibin bu pozisyona Yüksek Öğretim Bakanı Kusay es-Suheyl’i aday göstermeye yöneleceği belirtildi.
Suheyl, Sadr Hareketi lideri Mukteda es-Sadr’ın daha önce kendisine karşı olduğunu belirtmesi Cumhurbaşkanı'nın görevlendirmeyi kabul etmediği isimler arasına girdi.
Söz konusu ekip ayrıca Salih’in daha önce gayri resmi şekilde görevlendirmeyi kabul etmediği Kanun Devleti Koalisyonu liderlerinden olan eski Muhammed es-Sudani’yi aday gösterme olasılığını da değerlendiriyor. Ekip 2 Mart’ta, bu pozisyona adaylığı reddedilen kabile lideri Naim es-Suheyl’in ismini de önerdi.
İkinci ekibin seçenekleri
Hikmet Hareketi lideri Ammar el-Hekim ve eski Başbakan Haydar el-İbadi’yi içeren ikinci Şii ekip, istihbarat birimi başkanı Mustafa el-Kazemi’yi aday gösterme seçeneğine odaklandı.
Kazemi, göreve gelmeden önce Allavi ile sert rekabete giren isimler arasında yer alıyor.
Kaynaklara göre İbadi liderliğindeki Zafer Koalisyonu’ndan Milletvekili Adnan el-Zarfi ise müzakereler sırasında Kazemi’nin onaylanmaması halinde bu ekibin yöneleceği ikinci isim olacak.
Kaynaklar, ekibin Sünni ve Kürt siyasi güçleriyle seçim konusunda ortak bir anlayışa sahip olabileceğini ve bunun da parlamento içerisinde geniş bir cephenin oluşmasına yol açabileceğini aktardı.
Berhem Sahil’in manevraları
Gözlemcilere göre ülke, ilk Şii ekibin İdani seçeneğinde ısrar etmesi halinde yeni bir siyasi anlaşılmazlık aşamasıyla karşı karşıya kalabilir.
Cumhurbaşkanı, daha önce kabul etmediği ve İran’a yakın siyasi güçlerle krizi derinleştirebilecek olan bir ismi görevlendirmeye yanaşmayacak. Zira bu durum, Salih’i ABD’nin çıkarlarını ve Irak’taki güçlerinin devamlılığını garanti eden bir gündem doğrultueunda çalıştığı suçlamasıyla karşı karşıya bırakabilir.
Salih’in görevinin parlamentodaki en büyük bloğun adayını teslim alması ve daha sonra onu görevlendirmesi gerektiği için sadece ‘şeklen’ olması bekleniyor. Ancak en büyük blok olan iki Şii ekibin arasındaki anlaşmazlık, Cumhurbaşkanı'na ‘manevra yapmak, adayların kabulü ya da reddinde söz sahibi olmak’ adına büyük bir alan sağladı.
Gözlemciler, Cumhurbaşkanı'nın bir yandan da koronavirüs krizi nedeniyle İran’ın içe kapanmasından faydalanarak bu alanda manevra yapmaya devam edebileceğine dikkat çekti.
Abdulmehdi’nin geri adımı
Diğer yandan istifa eden Başbakan Adil Abdulmehdi, parlamentonun Allavi hükümetine güven vermemesi halinde görevini terk etme tehdidinden geri adım attı. Bu gelişmeyle cumhurbaşkanlığına, parlamentoya ve siyasi güçlere de mesaj gönderilmiş oldu. Ayrıca yeni aşamayı yönetme yolunda da yeni bir mekanizma ortaya konulmuş oldu.
Abdulmehdi, kabine oturumlarında vazgeçeceğini söylemesine rağmen başkanlık ettiği çözüm hükümetinin görevlerinin yürütülmesine ilişkin tüm kararların kendisine verilmesi tavsiyesinde bulundu. Abdulmehdi ayrıca siyasi güçleri de yeni başbakanı seçme sürecini hızlandırmaya çağırdı.
Adil Abdulmehdi bu yeni tavrının nedeninin hükümet kurmak için yeni bir yetkili seçmeye ilişkin müzakere aşamasında, yürütme organında herhangi bir boşluğun oluşmasını önleme isteğinden kaynaklandığını savundu.
Ancak istifa eden başbakan, erken seçim tarihini açıklayarak gözlemcileri şaşırttı. Abdulmehdi, seçimlerin bu yılın sonundan önce yapılması önerisinde bulundu.
*İçerik orijinal haline bağlı kalınarak çevrilmiştir. Independent Türkçe’nin editöryal politikasını yansıtmayabilir.
