Sovyetler Birliği'nin propaganda için ürettiği dünyanın en büyük uçağının trajik sonu

Bir köşe yazısından yola çıkılarak üretilen, içerisinde matbaa, mutfak ve kütüphane bulunduran Rus ANT-20 uçağının fikir sahibini "idama" götüren trajik hikayesi

ANT-20 uçağı kalkışa hazırlanıyor

1932 yılında, Sovyet gazeteci Mikhail Koltsov, dünya çapında uçak üretimi alanında Sovyetler Birliği’nin gücünü ve heybetini göstermek için müthiş bir fikir ortaya attı.

Makalelerinin birinde, Sovyet makamlarına “dünyanın en büyük uçağını” üretmesi için çağrıda bulundu.

ant 8.jpg
Rus gazeteci Mikhail Kolstov

 

Sovyet lider Josef Stalin, bu dev projenin ilham kaynağı olan Koltsov’un fikrini çok beğendi.

Geliştirilmiş motorlarla donatılan ve devasa boyutlara sahip olan bu uçak fikrini, komünizm propagandası yapmak için iyi bir araç olarak gördü ve projeyi onayladı.

ant 3.jpg
Josef Stalin

 

Söz konusu uçak, telsiz, ‘Gökyüzünün Sesi’ adlı bir radyo içeren, saatte 10 bin reklam broşürü basabilen bir matbaa ve gökyüzüne Stalin’in fotoğraflarını yansıtabilmesiyle adeta dev bir projeksiyon cihazı niteliğinde olacaktı.

Sovyet yetkilileri ayrıca teknik adı “Tupolev ANT-20” olan uçağa, 65 yaşındaki Rus Marksist yazar Maxim Gorky’nin ismini verdi.
 

ant 2.jpg
Maxim Gorky

 

Dünyanın en büyük uçağı olarak tabir edilen Tupolev ANT 20’nin uzunluğu 33 metreyi geçiyordu. İki kanat ucu arasındaki 63 metrelik uzunluk, Alman uçağı “Dornier DO X”ten 15 metre daha uzundu.

ant 7.jpg
Alman uçağı Dornier DO X

 

Ağırlığı 30 tonu bulan dev uçak, 900 beygir gücüne sahip 8 adet M-34FRN motoruna sahipti. Bu da saatte 220 kilometreden daha yüksek hıza ulaşmasını sağlıyordu.

ant 5.png
ANT-20 kalkmak üzereyken

 

Uçağın teknik özelliklerinden biri de 100 metrelik bir alana sahip olup 48 yolcu taşıyabilmesiydi. Lüks uçakta yataklı oda, koltuk, masa, perde dekorlu pencere, küçük kütüphane ve mutfak bulunuyordu.

Beklenmedik son

Tüm bu avantajlara rağmen ANT-20’nin ömrü uzun sürmedi. 18 Mayıs 1935’te resmi bir tören sırasında tüm ülkeyi şoka uğratacak bir facia yaşandı.

Moskova’daki tören sırasında ANT-20, ihtişamı ve büyüklüğü anlaşılsın diye beraberindeki R-5 ve I-5 savaş uçaklarıyla havalandı. Ancak turun ortasında, I-5 savaş uçağının pilotu Nikolai Blaguine, fotoğrafçıların ve katılımcıların dikkatini çekmek için manevra yapıp ANT-20’nin sağ kanadına çarptı. Dengesini kaybeden ANT-20 38 yolcu ve 11 mürettebatla 15 saniye içerisinde yere çakıldı.

ant 6.jpg
ANT-20 gökyüzünde

 

Trajik kaza, ülkede şok etkisi yarattı. Buna rağmen pes etmeyen Sovyet yetkililer, başka bir dev uçak üretmeye karar verip ANT-20’nin geliştirilmiş halini yaptı. Ancak bu uçağın sonu da ilkine benzeyecekti.

Üretildikten sonra sadece 272 saatlik bir yolculuk yapan dev uçak, Aralık 1942’te Özbekistan’da yere çakılarak 36 yolcunun ölümüne neden oldu.

ant 4.jpg

ANT-20 uçağı Moskova üzerine uçuş yaparken

 

Projenin fikir babasına idam

Bu ikinci felaketin ardından, Sovyet Birliği dev uçakları üretmeyi bırakarak ANT-20 projesini sonlandırdı.

Projenin fikir babası olan gazeteci Mikhail Kulstsov ise, Stalin’in güvenini yavaş yavaş kaybetmiş, Sovyetler Birliği’ne karşı komplo kurma suçlamasıyla 2 Şubat 1940’ta idam edilmişti.

 

Al Arabiya'dan Independent Türkçe için çeviren: Gülbahar İbeş

DAHA FAZLA HABER OKU