Çelik Kubbe projesi resmen başlatıldı.

Hava savunmayı ne kadar biliyoruz, gözden geçirelim.

Hava savunmayı; ülke, bölge ve nokta olarak gerçekleştirirsiniz.

Ülke hava savunması popüler deyişle "gök vatan" ile açıklanır.

Başka deyişle, kara ve deniz ülkesinin üstündeki "hava ülkesidir" ve egemenliğiniz gereği, vatanınızı önce havada ve havadan itibaren savunursunuz.

Örneğin, atılan bir düşman füzesi (balistik füze) atmosfer dışından hava ülkesine girmeden, değilse girdiği anda tahrip edilir.

Seyir füzesi, savaş uçağı, drone sınırı (kara ve deniz sınırı) geçince yine tahrip edilir.

Tahrip edilir diyorum, bu bir prosestir.

Tespit, teşhis, önleme safhalarından sonra, tahrip faaliyeti söz konusudur.

Önceki fonksiyonlar olmadan tahrip yapılamaz.

Tespit ve teşhis için mümkün mertebe en ileriden tanımlamayı yapmak gerekir.

Bunun için yerde (karada-denizde) ve havada radarların (havada ihbar-kontrol), elektronik tespit sistemlerinin, uzayda ise uydu desteğinin olması gerekir. 

Egemenlik için "sınırı korumak" demek, en başta hava savunmanın tespit ve teşhis faaliyetlerini yapması demektir.

Dost veya düşman ayrımı yapılır. Varsa düşman aldatması veya karıştırması için önlem alınır.

Bu önemli olabilir, zira savaş demek aldatma demektir.

Uçan kuşu (doğru) görmek ve niteliğini (tam) belirlemek esastır.

Bütün bunlar "hava sahasının kontrolü" faaliyetidir. 

Hava sahası kontrolü için planlar yapılır.

Bu planlar hava, uzay, kara ve deniz unsurları ile müşterek ve birleşik harekata göre düzenlenir.

Önleme için uçak, füze ve uçaksavar üniteleri kullanılır.

Tespit-teşhis ileriden yapılır demiştim, önleme-tahrip de mümkün mertebe en ileriden yapılır.

Tahrip için güdüm sistemleri (radar, yarı aktif radar, ısı güdümlü gibi) devrededir.

Buna uygun silahlar kullanılır. Çarpma, patlama, elektronik, ısı etkisi ile temas sağlanır. 

Bölge hava savunması, hava hasası kontrol planı içinde bir bölgedir.

Savunulacak bölge çeşitli amaçlarla tarif edilir.

Mesela savunulacak kuvvetler, tesisler, coğrafya tanımı yapılır.

Bölge hava savunması iki şekilde anlaşılmalıdır; ülke içinde ve dış görev bölgesinde.

Burada genelde ülke hava savunmasından söz etmekteyim, ancak şöyle de düşünmelisiniz, sınır ötesinde savunmanız gereken bir faaliyet veya anlaşma gereği coğrafya var ise bu yine bölge hava savunması kapsamındadır.

Böyle bir bölge içinde ise nokta hava savunma görevleri yer alır.

Nokta hava savunması savunulacak tek bir yerdir; askeri, endüstriyel, yerleşim yeri, vs. 

Ülke ve bölge hava savunması için kullanılan vurucu unsurlar uzun ve orta menzilli iken, bölge ve nokta hava savunması vurucu unsurları orta ve kısa menzillidir.

Menzili, uzaklık ve irtifa olarak düşünürsünüz, yani bir yarım küre gibi. 

Nokta, bölge ve ülke için, iç içe geçmiş yarım küreleri birlikte düşünürseniz ve bütünüyle ana küreyi en dışta kurgularsanız, bu bir "hava savunma kalkanı" şeklinde olur.

Tüm hava savunma sistemlerinin en etkili hatlarını izafe eden dış hat kalkanın etkili olması beklenen sınırıdır.

Menzil, irtifa, hepsi katmanlar halinde çalışır.

Silah sistemleri ve destek birimleri kabiliyetleri ölçüsünde devreye girer.

Bu bir entegre sistemdir.

Hava savunma boşluk bırakmayacak şekilde entegre, ancak mümkün mertebe otomatik olarak çalışmalıdır.

Otomasyon, çözümlemeli birimler ve yetkilendirme fonksiyonları iç içe çalışır. 

Otomasyon için artık yapay zeka (AI) desteği alınmaktadır.

Entegrasyon ve kompleks durumlar için AI desteği öne çıktı.

Fakat geleceğe dair projeksiyonlar için AI'nın kendi tehdidini de değerlendirmek gereği ortadadır.

Hava savunma 7/24 kesintisiz çalışır. Yetki devri çok önemlidir.

Eğer otomasyon veya manuel yetkilendirmeler uygun tahsis edildi ise sistem tereddüt etmeksizin ve hatasız çalışır.

Bazı örneklere bakalım:
 

Demir Kubbe / Fotoğraf: AA

İsrail'in "Demir Kubbe" sistemi içindeki güdümlü/güdümsüz ve kısa menzilli roketlere karşı olan tehditler için çoklu atış sistemleri kullanılır.

Bu tehdidin yöntemine göre özel olarak dizayn edilmiştir. 

İsrail hava savunması, son İran ile yaptığı savaşta şöyleydi; balistik ve seyir füzeleri ile drone saldırılarına göre, tespit-teşhis İran içinden itibaren başlamış, önleme-tahrip Irak'tan ve Ürdün içinden başlamış, savaş uçakları, uçaklarda kullanılan yeni üretilen lazer sistemleri ve ülke içinde demir kubbe olarak, entegre, tam ve yarı otomasyon halinde müşterek çalışmıştır.

Böyle olduğu halde görüldü ki, yoğun havadan saldırılarda, sivil-askeri yerlere füze ve füze parçaları düşmüştür.

Bu da göstermektedir ki, mevcut ve gelecekteki savaşlarda veya çatışmalarda, bu yoğun ve uzaktan/dışarıdan saldırı biçimlerinde giderek artış söz konusu olacaktır. 

Rusya-Ukrayna savaşında görüldüğü gibi, zaman olarak uzayan çatışma şartlarında etki sağlama usulü daha çok füze ve drone saldırılarına dönüşmüş haldedir.
 

Trump, Altın Kubbe’nin tanıtımını mayısta Savunma Bakanı Pete Hegseth’le yapmıştı / Fotoğraf: Reuters

ABD Başkanı Donald Trump açıkladı, ülkesi için bir "Altın Kubbe" inşa edilecek.
 

Çelik Kubbe / Görsel: AA

Türkiye de bu konuyu ele aldı, "Çelik Kubbe" projesini başlattı.

Geç kalmadan böyle bir milli-yerli projenin başlatılması ve Türkiye'nin bu kapasitede olması cidden önemlidir.

Ülke savunması egemenlik kavramı içinde değerlendirildiğinde, bunun milli-yerli olması hayatidir.

Ülkenizi bir başkası mı savunacak? 

Bakın Irak, İran, Ürdün ve Suriye gibi ülkelere (veya sorunlu ülkelere), sonra da egemenliği düşünün!..

Bu açıkladıklarım daha ziyade konvansiyonel savaşla ilgilidir.

Gayri nizami savaşta da hava savunma gerekir. Ancak vurgulamalıyım ki, nükleer, kimyasal veya biyolojik savaşta, çok başlıklı füzelere (süpersonik, balistik, seyir, vs.) karşı hava savunma kalkanı projelerinin çok üst teknolojide olması gerekir. 

İran-İsrail savaşı için ifade ettim, her ne yaparsanız yapın, kalkanı aşan füzeler olabildiği gibi, kinetik veya yanıcı etki yapan füze parçaları olabilmektedir.

Benzer şekilde düşünürseniz, örneğin nükleer savaşta atılan füze, parçası veya çok başlıktan birkaçı kalkanı delip geçer ise bu büyük bir sorun demek olur.

Hava savunma sorumluluğu önce Hava Kuvvetleri'ne aittir.

Kara, Deniz ve varsa Uzay Kuvvetleri müştereklik sağlarlar.

*Bu içerik serbest gazeteci veya konuk yazarlar tarafından hazırlanmıştır. Bu içerikte yer alan görüş ve ifadeler yazara aittir ve Independent Türkçe'nin editöryal politikasını yansıtmayabilir.