İsrail, bugün sabaha karşı İran'ın başkenti Tahran başta olmak üzere birçok şehre saldırı başlattı.
İsrail ordusu Tebriz, Loristan ve Kirmanşah kentlerinin yanı sıra İsfahan'daki Natanz nükleer tesisinin vurulduğunu duyurdu.
İsrail'in saldırılarında hangi hedefler vuruldu, kimler öldü?
Başbakan Binyamin Netanyahu, "Yükselen Aslan" adlı operasyon kapsamında "İran'ın nükleer tehdidinin geri püskürtülmesinin" amaçlandığını açıkladı. Uranyum zenginleştirme faaliyetleri nedeniyle Natanz nükleer tesisinin hedef alındığını söyledi.
fazla oku
Bu bölüm, konuyla ilgili referans noktalarını içerir. (Related Nodes field)
Netanyahu, operasyonun zorlu olacağını ve günlerce devam edeceğini belirtti. Ülkede olağanüstü hal (OHAL) ilan edilirken, Tel Aviv'deki Ben Gurion Havalimanı bir sonraki duyuruya kadar kapatıldı.
İran'da devlet medyasının aktardığına göre saldırılarda Genelkurmay Başkanı Tümgeneral Muhammed Bakıri, Devrim Muhafızları Genel Komutanı Tümgeneral Hüseyin Selami ve İsrail'e yönelik saldırıları komuta eden isimlerden General Gulam Ali Reşid öldürüldü.
İsrail'in operasyonunda Feridun Abbasi, Mehdi Tehrançi, Abdulrahim Minuşehr, Ahmedrıza Zulfikari, Sayid Emirhüseyn Faghihi, Metlebi Zadi olmak üzere 6 nükleer bilim insanının hayatını kaybettiği aktarıldı.
Feridun Abbasi, bir dönem İran'ın Atom Enerjisi Kurumu Başkanı olarak görev yapmıştı. Bilim insanı 2010'da İsrail'in suçlandığı suikast girişiminden yaralı kurtulmuştu. Yaşamını yitiren diğer bilim insanı Mehdi Tehrançi ise İslami Azad Üniversitesi Rektörlüğü görevini yürütüyordu.
ISRAEL IS ATTACKING IRAN!
— Jackson Hinkle (@jacksonhinklle) June 13, 2025
ISRAEL IS A TERRORIST STATE!pic.twitter.com/zwsVaDMiwB
İran medyasındaki haberlerde, İsrail'in saldırılarında sivil kayıplar olduğu da aktarıldı. Net rakamlar henüz bilinmiyor.
Öte yandan Axios muhabiri Barak Ravid, CNN'e verdiği demeçte, saldırılardan önce Mossad'ın İran'ın "derinlerindeki" hava savunma ve füze tesislerinde gizli sabotaj faaliyetleri yürüttüğünü ileri sürdü. Ravid, iddialarını kimliğini gizli tuttuğu üst düzey bir İsrailli yetkiliye dayandırdı.
İsrail basınındaki haberlerde de Mossad'ın İran'da gizli bir drone üssü kurduğu ve operasyon sırasında bunun aktif hale getirildiği ileri sürüldü.
ABD'nin rolü nedir?
ABD Başkanı Donald Trump, operasyon başladıktan sonra yaptığı ilk açıklamada, İsrail'in planlarından önceden haberi olduğunu, ancak ABD ordusunun operasyonda herhangi bir rol oynamadığını söyledi. Dışişleri Bakanı Marco Rubio da "ABD bu saldırılara dahil olmadı, önceliğimiz bölgedeki Amerikan güçlerinin korunmasıdır" dedi.
Diğer yandan Trump, Fox News'a açıklamasında şu ifadeleri kullandı:
İran nükleer bombaya sahip olamaz, müzakere masasına geri döneceklerini umuyoruz. Göreceğiz. Yönetimdeki bazı kişiler artık sahnede olmayacak.
ABD Başkanı, Tahran'ın misilleme yapması durumunda Amerikan birliklerini ve İsrail'i koruyacaklarını da sözlerine ekledi.
İran nasıl yanıt verecek?
İran'ın dini lideri Ali Hamaney, yayımladığı yazılı açıklamada İsrail'e sert karşılık vereceklerini öne sürdü:
Bu rejim, ağır bir cezanın kendisini beklediğini bilmelidir. Siyonist rejim, bu cinayetle kendisi için acı ve ıstıraplı bir kader hazırladı ve kesinlikle bunun karşılığını alacaktır.
Genelkurmay Başkanlığı da "İsrail'in saldırılarıyla tüm kırmızı çizgileri aştığını ve karşılık verirken hiçbir sınır tanımayacaklarını" iddia etti.
İran Dışişleri Bakanlığı, İsrail'in başlıca destekçisi olan ABD'nin saldırılardan sorumlu tutulacağını savundu. Washington, Tahran yönetimine misilleme yapmama uyarısında bulunuyor.
Diğer yandan İsrail Savunma Kuvvetleri'nden yapılan açıklamada, İran ordusunun İsrail'e 100 drone'la saldırı başlattığı, bunlara karşı harekete geçileceği bildirildi. Kimliğinin paylaşılmaması şartıyla Associated Press'e konuşan bir yetkili de İsrail'in İran'a ait drone'ları tehlike yaratmadan önce vurmaya çalıştığını söyledi.
Ürdün devlet medyası da ülkenin hava sahasında İran'a ait birkaç drone'un vurulduğunu bildirdi.
İran ve İsrail arasında geçen yıl da karşılıklı saldırılar yaşanmıştı. İsrail’in Şam’daki İran konsolosluk binasına saldırı düzenlemesi Tahran’da Hamas lideri İsmail Haniye’yi öldürmesinin ardından tırmanın gerginlikte İran da misilleme yapmıştı.
İran ve desteklediği milisler İsrail’e yaklaşık 300 drone ve balistik füze fırlatmıştı. Suriye, ABD, Birleşik Krallık ve Ürdün, bunların yaklaşık 100’ünü İsrail’e varmadan vurmuştu. Saldırıda, İsrail’in Nevatim Hava Üssü’nde hafif hasar meydana gelmiş, 7 yaşındaki İsrailli Bedevi bir kız çocuğu da şarapnel yüzünden ağır yaralanmıştı. 31 sivilin daha yaralandığı bildirilmişti.
İsrail neden saldırı başlattı?
ABD ve İran son dönemde yeni bir nükleer anlaşma yapmak için yoğun diplomasi trafiği yürütüyordu. Müzakerelerdeki en tartışmalı konulardan biri İran'ın uranyum zenginleştirme kapasitesinin sınırlandırılmasıydı.
Tahran yönetimi uranyum zenginleştirme seviyelerinin değiştirilebileceğini fakat süreci tamamen durdurmaya yanaşmayacaklarını bildirmişti. ABD ve İsrail ise İran'ın uranyum zenginleştirmesini ve nükleer silah elde etmesini engellemeyi amaçlıyor.
Israel is officially attacking Iran right now.
— AnimalFarm1945 (@Farm1945A) June 13, 2025
The entire Israel are currently in bomb shelters as the sirens are going off nationwide pic.twitter.com/hkYANFCpBq
Bu süreçte Tel Aviv yönetimi, uranyum zenginleştirme faaliyetlerinin durdurulmaması halinde İran'ın nükleer tesislerine saldırı düzenlenebileceğini defalarca duyurmuştu. Trump da Netanyahu'yu durdurduğunu, Tahran'la diplomatik çözüm aradıklarını söylemiş fakat İran'ı saldırıyla tehdit etmekten de geri durmamıştı.
ABD ve İran'dan heyetler bugüne dek 5 kez görüştü. Bir sonraki görüşmenin pazar günü Umman'da yapılması planlanıyordu. ABD'li yetkililer müzakerelerin sürmesini planladıklarını bildirdi fakat İran devlet televizyonunun haberine göre Tahran, görüşmelere katılmayacağını açıkladı.
Ne tepkiler geldi?
Türkiye Dışişleri Bakanlığı'nın yayımladığı açıklamada, "Ortadoğu'da daha fazla kan ve yıkım görmek istemediğimizi tekraren ifade ediyoruz. Savaşın yayılmaması için uluslararası toplumu acilen harekete geçmeye çağırıyoruz" dendi.
Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz da "Netanyahu yönetiminin meşru gerekçelerden yoksun ve bölgesel istikrarı bozmaya yönelik saldırganlığını en güçlü şekilde kınıyoruz" ifadelerini kullandı.
Fransa Dışişleri Bakanlığı'ndan yapılan açıklamada, İran ve İsrail'e itidal çağrısında bulunuldu.
İspanya Başbakan Yardımcısı ve Çalışma Bakanı Yolanda Diaz, Tel Aviv yönetimini eleştirerek "Gazze'deki soykırımdan İran'ın bombalanmasına kadar, Netanyahu dünyayı savaşa sürüklüyor" dedi.
Almanya Başbakanı Friedrich Merz, İsrail'in kendini savunma hakkı olduğunu fakat her iki tarafın da gerginliği tırmandırmaması gerektiğini söyledi.
NATO Genel Sekreteri Rutte ise "Bu İsrail'in tek taraflı eylemiydi" diyerek ABD dahil birçok müttefiki gerilimi azaltmaya çağırdı.
Independent Türkçe, Guardian, BBC, CNN, TASS, Reuters, Times of Israel, CNBC, AA