Rap dünyasının ve popüler kültürün en tartışmalı figürlerinden biri olan Kanye West, komedyen Pete Davidson'a açtığı savaşla adından söz ettirmeye devam ediyor. Çatışmacı karakteriyle tanınan şarkıcının müzikteki başarılarının yanı sıra sansasyonel olaylarla da sürekli gündeme gelmesi şüphesiz hayranları açısından şaşırtıcı değil. 

Nitekim West daha önce Taylor Swift'ten George W. Bush'a Spotify'dan Apple'a birçok kişi ve kuruluşla karşı karşıya geldi. Daha doğrusu onlarla düello yapmayı bizzat istedi. Öfkeden beslenen rapçi şöhret basamaklarını tırmanırken kendisini kınamalardan, sert eleştirileren, yuhalamalardan, nefretten asla mahrum bırakmadı. 

Zaten onu başkalarından ayıran biraz da bu özelliği: Yeteneğiyle açtığı yolu kavgacı mizacıyla derinleştirmek. Peki Kanye kazdığı çukurdan bu kez sağ çıkabilecek mi?

Savaşı şimdilik kaybetmiş görünüyor ama en popüler şarkılarından birinde Alman filozof Friedrich Nietzche'ye atıfla söylediği gibi: "Beni şimdi öldürmeyen şey, beni daha güçlü yapar". Bu nedenle Kanye'nin yeniden dirilip bir aparkat atıp atmayacağını zaman gösterecek. 

Ama gelin Kanye West'in dünyanın en büyük şöhretlerinden biri haline gelirken attığı adımlara, verdiği kavgalara, kazandığı ya da mağlup olduğu savaşlara ve dahası nasıl popüler kültürün simgelerinden biri haline geldiğine bakalım. 

Üç yaşında rap'le tanıştı 5 yaşında şiir yazdı

Donda ve Ray West'in tek çocuğu olarak 8 Haziran 1977'de dünyaya gelen Kanye, İngilizce öğretmeni olan annesi ve The Atlanta Journal Constitution gazetesinde fotomuhabir olan babasından çok şey öğrendi. Rap müzikle üç yaşında tanışan West, 5 yaşında şiir yazmaya başladı.

Kanye West, ABD'de siyahların haklarını savunmasıyla bilinen Kara Panter Partisi'nin (Black Panther Party) üyelerinden de olan Ray West'ten görünüşe göre manşetlere nasıl çıkacağını öğrenmişti. 

Tam adı Kanye Omari West olan rapçinin ismiyse Svahili dilinde "eşsiz kişi" anlamına geliyor. West her ne kadar adının kendisini yansıttığını düşünse de onu kariyeri boyunca çeşitli biçimlerde kesip biçerek kullandı.

 

 

Yeezy, Yeezus lakaplarıyla da anılan rapçi Ye'de karar kılarak 19 Ekim 2021'de ismini resmen değiştirdi. 

Bununla birlikte Clark Atlanta Üniversitesi'nde İngilizce profesörü olan Donda West oğlunun üstünde çok büyük bir etkiye sahipti ve ona menajerlik de yaptı. Ebeveynlerinin boşanmasından sonra Kanye üç yaşından itibaren annesiyle birlikte yaşadı. 

Müzisyen 13 yaşındayken Dr. Seuss'un Green Eggs and Ham şiirini farklı bir şekilde yorumlayarak ilk rap parçasını kaydetti. 

Rap için üniversiteyi bıraktı

1997'de burs kazanarak Şikago'daki Amerikan Sanat Akademisi'nde bir yıl okudu ve annesinin yolunu izleyerek İngilizce diploması almak için Chicago State Üniversitesi'ne geçiş yaptı. Ancak okulu bitirmedi ve müzik kariyerine hız vermek için üniversiteyi bıraktı. 

West geçimini sağlamak için istemediği işler yapmak zorunda kaldı. Perakende şirketi Montgomery Ward'da pazarlamacı olarak çalıştı. Hayatını bütünüyle müziğe adamadan önce porno sektörüne girmeyi bile düşündü.

 

 

Ancak yapımcılığa adım atarak sektörde yavaş yavaş ün kazanmaya başladı. 1990'larda başka sanatçılar için altyapı üreterek kariyerine başladı ve zamanla kendine has bir tarz oluşturdu. Soul türündeki klasik parçalardan aldığı sample'lar o dönem hip-hop'a yeni bir soluk getirdi.

West birçok yeniliğe imza attığı için bugün bile en iyi hip-hop müzik yapımcılarından biri olarak kabul ediliyor. 

Jay-Z'nin kariyerini canlandırdı

Yapımcılıktaki ilk büyük adımını 19 yaşındayken, Şikagolu rapçi Grav'in 1996'daki Down to Earth albümüne 8 parça yaparak attı. Sonrasındaysa 1998'de Grammy Ödülleri'nde En İyi Rap Albümü ödülüne layık görülen D-Dot'la ve parçası olduğu Go-Getters grubu için müzik üretmeye başladı. 

2000'de sektörün en büyüklerinden biri olan ve Jay-Z, Damon Dash ve Kareem Burke'ün kurduğu Roc-A-Fella Records'daki sanatçıların parçalarının miksajını yapmaya başladı ve dönemin rap efsanesi Jay-Z'nin kariyerinin yeniden canlanmasında pay sahibiydi. 

 

 

Tüm zamanların en iyi hip-hop albümlerinden biri olarak kabul edilen Jay-Z'nin 2001'de piyasaya sürdüğü The Blueprint'in miksajını yaptı. Bu, Kanye'nin tanınmasını ve bu plak şirketinde tam zamanlı yapımcılığa başlamasını sağladı.

Ağzında tel olmasına rağmen parça kaydetti

Kanye gayet başarılı bir yapımcı olmasına rağmen rapçi olmak istiyordu. Ancak rapçi olarak değil de yapımcı olarak tanındığı için birçok plak şirketi onu geri çevirdi. Büyük uğraşlarının ardından Damon Dash, 2002'de onunla Rock-A-Fella Records adına sözleşme imzaladı.

Başarısındaki en önemli faktörlerden biri Ekim 2002'de geçirdiği kazaydı. West direksiyon başında uyuyakalmasının ardından feci bir trafik kazası geçirdi ve çenesini kırdı. Çenesinin tedavisi için ağzına tel takıldı. Ancak sadece iki hafta sonra ağzında tel varken kazaya dair deneyimlerini Through the Wire şarkısında işledi. 

 

 

Beğeni toplayan parça ilk albümünü kaydetmesi için ihtiyacı duyduğu enerjiyi sağladı. Aralık 2002'de Through the Wire'ın da yer aldığı Get Well Soon adlı bir mixtape yayımladı. Bununla birlikte The College Dropout albümü üstünde çalıştığını da duyurdu. 

İlk albümüyle Grammy Ödülleri'nde 10 dalda aday gösterildi

Albümün Ağustos 2003'te piyasaya sürülmesi planlanıyordu. Ancak The College Dropout çıkış tarihinden aylar önce sızdırılınca West bunu lehine çevirerek albümün eksik yanlarını geliştirdi. 

The College Dropout nihayet Şubat 2004'te piyasaya sürüldü ve Billboard 200 listesinde 2 numaraya çıktı. Through the Wire da Billboard Hot 100'de 5 hafta boyunca 15 numarada kaldı. Albümün ikinci parçası Slow Jamz, 1 numaraya kadar ulaştı. 

Eleştirmenlerin beğeniyle karşıladığı albüm West'e 10 Grammy adaylığı kazandırmıştı ve 2005'te En İyi Rap Albümü ödülünü evine götürdü. 

Ödül konuşmasında, "Herkes kazanamasaydım ne yapacağımı merak ediyordu. Sanırım bunu asla bilemeyeceğiz" diyerek kendine ne kadar güvendiğini gösterdi.

 

 

2004'te kendi plak şirketi Good Music'i kurdu ve I.D. ve John Legend gibi şarkıcılarla sözleşme imzaladı. 

The College Dropout'la elde ettiği başarının ardından soul sample'larını kullandığı tekniği başkaları tarafından hızla kopyalandı. Ancak bu yönteme fazla bağımlı kalmamak için bir sonraki albümünde yeni teknikler kullandı. 

Late Registration çıktığı yıl 2,3 milyon kopya sattı

İkinci albümü Late Registration'da yaylı çalgılar orkestrasına yer vermek için 2 milyon dolar harcama yaptı. Film müzikleri besteleyen Jon Brion'la birlikte çalıştı. 

30 Ağustos 2005'te yayımlanan Late Registration yıl sonuna kadar 2,3 milyon kopya sattı. İkinci albümü o sezonun en büyük başarı elde eden albümü oldu. Late Registration da Grammy Ödülleri'nde En İyi Rap Albümü ödülünü aldı. 

 

 

Üçüncü albümü Graduation'da birçok farklı türden esinlendi. Daha derin sözler yazmak ve müziğini büyük sahne performanslarına uygun hale getirmek için U2, Led Zeppelin, Bob Dylan ve Johnny Cash gibi sanatçıların işlerini yakından inceledi. 

50 Cent'i mağlup etti

Albümün çıkış tarihi 50 Cent'in Curtis adlı albümüyle çakıştı. Bu eski ve yeni iki rapçi arasında başa baş bir yarış yarattı. 

Graduation ilk haftasında 957 bin kopya sattı ve listelere bir numaradan giriş yaptı. Stronger parçası hit oldu ve 2000'lerin sonlarında disko/elektronik müziğin yeniden canlanmasına katkıda bulundu. 

Kanye sıradışı tarzıyla 50 Cent'i geride bıraktı ve bu, rap tarihinin en etkileyici anlarından biriydi.

Rapçinin sonraki albümü 808s & Heartbreak de hip-hop üzerinde büyük bir etki bıraktı.  Albüm bir rap albümü için alışıldık olmayan birçok bölüm içeriyordu. Çıkış single'ı Love Lockdown'u ilk kez 2008 MTV Müzik Ödülleri'nde seslendirdi ve eleştirmenler olağandışı prodüksiyon tarzına hayran kaldı. 

 

 

2010'da çıkardığı My Beautiful Dark Twisted Fantasy albümü de En İyi Rap Albümü ödülü kazandı. West toplamda 75 kez aday gösterildiği Grammy Ödülleri'nden 22 ödülle döndü. Bununla birlikte 160 milyondan fazla albüm satışıyla tarihin en başarılı müzisyenleri arasında yer alıyor. 

West'in 6 albümü Rolling Stone'un 2020'de hazırladığı Tüm Zamanların En İyi 500 Albümü listesine girdi. 

Time, 2005 ve 2015'te onu dünyanın en etkili 100 ismi listesine seçti. Öte yandan Forbes, 2021 itibarıyla West'in net varlığının 1,8 milyar olduğunu tahmin ediyor. 

Tabii West'in yetenekleri müzikle sınırlı değil.

Tasarımcı Kanye West: 120 dolara beyaz tişört sattı

Modaya da hayli ilgili olan West, 2009'da Nike'la işbirliği yaparak YEEZY ayakkabılarını piyasaya sürdü. 

Aynı yıl ünlü moda devi Louis Vuitton için de bir ayakkabı serisi tasarladı ve bu seriyi Paris Moda Haftası'nda sundu. 

2011'de kadınlara yönelik moda markası DW Kanye West'i Paris Moda Haftası'nda görücüye çıkardı. Hem iyi hem de kötü eleştiriler aldı. 2012'de tanıttığı seri daha çok beğenildi. 

2013'te APC'yle işbirliği yaparak 120 dolara beyaz tişört sattı. Tüm tişörtler kısa süre içinde tükendi. 

 

 

Kanye, 2012'de annesinin adını verdiği şirketi DONDA'yı kurdu. West açıklamasında 2011'de hayatını kaybeden Apple'ın kurucusu Steve Jobs'ın bıraktığı yerden devam edeceğini söyledi. Şirketin faaliyetlerine yönelik detaylı açıklamalar yapılmasa da DONDA birçok müzik videosu, kitap, sahne tasarımı, film ve pazarlama projesine imza attı. 

Girişimcilikte de kendini kanıtlayan West başarıdan başarıya koştukça egosunu dizginleyememeye başladı ve skandal niteliğinde birçok olayla gündeme geldi. 

"George Bush siyahları önemsemiyor"

Katrina Kasırgası 2005'te ABD'yi yerle bir ettiğinde tüm ünlü isimler yardım kampanyalarıyla hasar görenlere destek olmak için kolları sıvadı. NBC'de yayımlanan yardım gösterisi sırasında West meslektaşlarından farklı bir tercihte bulunarak konuyla alakasız bir açıklama yapmayı seçti. 

 

 

Rapçi söz kendisine geldiğinde dönemin ABD Başkanı'nı hedef alarak, "George Bush siyahları önemsemiyor" dedi. 

"Beyoncé ödülü daha çok hak ediyor"

2009'daki MTV Video Müzik Ödülleri töreninde Taylor Swift, kadın sanatçıların çalışmalarının yarıştığı En İyi Müzik Videosu dalında ödülünü alırken West sahneye atlayarak Swift'in konuşmasını böldü ve geceye damga vurdu. 

Rapçi, "Bitirmene izin vereceğim" dedikten sonra Beyoncé'nin "tüm zamanların en iyi videolarından birine sahip olduğunu" ve ödülü daha çok hak ettiğini söyledi ve herkesi şoke etti. 

 

 

West, Eylül 2020'de Nick Cannon'ın programında iddiasının arkasında durarak şunları dile getirdi:

Eğer Tanrı sahneye çıkıp ‘Beyoncé'nin en iyi videoya sahip olduğunu' söylememi istemeseydi beni ön sıraya oturtmazdı.

"Ben yaşayan Shakespeare'im"

Rapçi, 2013'te Sway in the Morning adlı radyo programına katıldığında hem rap hem de moda alanında yaptığı işlerden bahsettikten sonra bugün bile büyük bir şaşkınlıkla hatırlanan bir açıklama yaptı.

Sanat tarihinin köşe taşları sayılan ABD'li ressam Andy Warhol ve Britanyalı oyun yazarı William Shakespeare'e atıfta bulunarak şu ifadeleri kullandı:

Ben Warhol'um! Kendi jenerasyonumun en etkili sanatçısıyım! Ben yaşayan Shakespeare'im! Walt Disney! Nike! Google! Şimdi kim Medici Ailesi olacak ve daha fazlasını yaratmama olanak tanıyacak? Yoksa zamanım geçene kadar beni ötekileştirmek mi istiyorsunuz?

West, 2020'de ABD Başkanlığı'na aday olduğunda da benzer bir öfke nöbeti geçirecekti. 

Kürtaj tartışması gündeme bomba gibi düştü

Eski ABD Başkanı ve Cumhuriyetçi siyasetçi Donald Trump'a birçok kez destek veren West, 2020'de başkanlığa aday olduğunu açıklayarak sadece hayranlarını değil tüm dünyayı şaşırtmıştı. 

Temmuz 2020'de Güney Carolina'da düzenlediği ilk mitinginde kürtaj açıklaması yaparak pek çok kişiyi şoke etti. 

O dönem eşi olan Kim Kardashian'la en büyük çocukları North West'i kürtajla aldırmayı düşündüklerini söyleyen West şunları dile getirdi:

Neredeyse kızımı öldürüyordum. Tanrı bana 'sen benim düşleri yok edersen ben de seninkileri ederim' mesajı gönderdi. Eşimi aradım ve 'Bu çocuğu dünyaya getireceğiz' dedim.

 

 

O dönem birlikte 4 çocuk sahibi olduğu Kim Kardashian'la arası bozulan West daha sonra hem başkanlığı hem de eşini kaybetti. 

Kim Kardashian'la boşandı, Pete Davidson'a savaş açtı

Şiddetli geçimsizlik nedeniyle Kardashian, West'e Şubat 2021'de boşanma davası açtı. İkili zamanla birbirlerinden iyice uzaklaştı ve başka limanlara yelken açtı.

 

 

West de Julia Fox ve Chaney Jones gibi başka isimlerle birlikte olsa da Kardashian'ın komedyen Pete Davidson'la birlikte olmasını hazmedemedi. 28 yaşındaki komedyeni dövmekle tehdit eden West, Eazy adlı müzik videosunda Davidson'ın kuklasını diri diri gömerek büyük tepki çekti. 

Apple, Spotify, YouTube boykotu

Son albümü Donda 2'yi 23 Şubat'ta dinleyicilerle buluşturan West bu kez parçalarını dijital yayın platformlarından paylaşmak yerine yeni bir yöntem denedi. 

West geçen ay albümünü sadece kendi geliştirdiği Stem Player'da yayımlayacağını duyurmasından sonra cihazdan 24 saat içinde 8 bin adet satıldı. 

Apple Music, Spotify, YouTube gibi platformları boykot eden West, "Müziği bu baskıcı sistemden kurtarma zamanı geldi. Kontrolü ele alma ve kendi sistemimizi inşa etme zamanı" açıklaması yaptı. 

Pek çok kişi rapçinin bu hamlesini "dahice" buldu. 

Ancak onun artık giderek daha fazla delirdiğini düşünenler de vardı. 

Açtığı savaşlar, attığı adımlar ve açıklamalarıyla asla gündemden düşmeyen West kendinden daha çok söz ettirecek gibi görünüyor. 

 

Independent Türkçe, NME, US Magazine, Cheatsheet, Perspective, Unherd, Grailify, Wikipedia, Euronews, Zumic, Deadline