Rusya - Ukrayna savaşında arabuluculuk yapan 4 ülke hangi stratejileri izliyor ve çıkarları ne?

Değerlendirmede Türkiye'nin "muhtemelen Putin'in aradığı dürüst arabulucu olmadığı" savunuldu

Türkiye, Hindistan, İsrail ve Birleşik Arap Emirlikleri'nin liderleri, Rusya - Ukrayna savaşında arabuluculuk rolü üstlendi (Kolaj: Reuters) 

Rusya - Ukrayna savaşında 13. gününde Ukrayna'nın çeşitli bölgelerinde çatışmalar sürüyor.

Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'in 24 Şubat'ta duyurduğu askeri operasyonun ardından birçok Batılı devlet ve kuruluş Kremlin'e yaptırım uygulamıştı.

Buna karşın bazı ülkelerse savaşta tarafsız kalmayı ve arabulucu rolünü üstlenmeyi seçti.

Birleşik Krallık'ın önde gelen gazetelerinden Guardian'ın analizinde İsrail, Türkiye, Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) ve Hindistan'ın Kiev - Kremlin arasında arabuluculuk yapmaya soyunduğu fakat bu girişimlerin ve tarafsızlık iddialarının, söz konusu ülkelerin liderlerinin kendi ticari çıkarlarını korumak için attığı adımlar olarak da nitelendiği belirtildi.

Türkiye

Patrick Wintour'un kaleme aldığı analizde, Türkiye'nin "Batı ve Doğu arasında denge sağlamaya çalıştığı", savaşı kınadığı fakat Rusya'ya yönelik herhangi bir somut yaptırım açıklamadığı belirtildi.

Türkiye'nin Montrö Sözleşmesi'ni fiili şekilde uyguladığını bildirdiği ve Karadeniz'e kıyısı bulunan ülkelerle Batılı ülkelere boğazlardan geçiş talep etmemeleri uyarısı yaptığı da hatırlatıldı.

fazla oku

Bu bölüm, konuyla ilgili referans noktalarını içerir. (Related Nodes field)

Analizde, Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan ile Putin "60'lı yaşlarında, onlarca yıldır iktidarda yer alan ve birbirlerinin dobra tavırlarından hoşlanan liderler" olarak nitelendi.  

Yazıda Türkiye'nin S-400 hava savunma sistemleriyle Rusya'yla stratejik bir bağı olduğu ve bunun ABD ve NATO tarafından tepki topladığı hatırlatıldı. Turizm sektöründeyse yıllık 5 milyon Rus yurttaşın Türkiye'ye ziyarete geldiği ve bunun ciddi bir gelir kaynağı oluşturduğu belirtildi.

Bunun yanı sıra Rusya'nın Mersin'deki Akkuyu nükleer santralinin inşaatını yürüttüğü ve Rus gaz devi Gazprom'un, Türkiye'nin doğalgaz ihtiyacının yaklaşık yüzde 40'ını karşılayan TürkAkım boru hattına sahip olduğu ifade edildi.

Analizde, Türkiye'deki sağcıların Avrupa'nın geleceğindense ülkenin güçlenmesini tehlike altında gördükleri yorumu yapıldı. Buna karşın bir NATO üyesi olan ve ABD'nin desteğini arayan Türkiye'nin "muhtemelen Putin'in aradığı dürüst arabulucu olmadığı" savunuldu.

İsrail

İsrail Başbakanı Naftali Benet, cumartesi günü önce Putin'le daha sonra da Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenski'yle görüşmüştü. Putin'le yaptığı yüz yüze görüşmenin ardından telefonla Zelenski'yi arayan Benet, daha sonra da Almanya'ya giderek Başbakan Olaf Scholz'la temasa geçmişti.

Öte yandan İsrail'in tarafsızlık adına Ukrayna'ya ekipman gönderme çağrısına yanıt vermemesi de tepki toplamıştı.

Guardian'ın analizinde İsrail'in Kiev - Moskova arasında arabuluculuk yapmayı üstlenmesine rağmen Rusya'nın yanında durması için daha fazla nedeni olduğu savunuldu.
 


Buna göre Rusya'nın İran nükleer anlaşmasının canlandırılması için son aşamasına girilen müzakerelerde anlaşmaya imza atmaması, İsrail için büyük bir diplomatik başarı olabilir.

Ayrıca İsrail'in Suriye'de İran ve müttefiklerinin mevzilerine hava saldırısı düzenlemek için Rusya'nın bölgedeki varlığını sürdürmesine ihtiyacı var.

BAE

BAE de Kremlin'le Kiev arasında barış sağlanması için adım atan ülkeler arasında.

Moskova'ya ve Rus oligarklara yakın ilişkileriyle bilinen BAE, savaşın sonra ermesi için iki ülkeye de çağrı yapmıştı. Abu Dabi Veliaht Prensi Muhammed bin Zayid Al Nahyan'ın Diplomasi Danışmanı Enver Gargaş, krizin masada çözülmesini istediklerini belirtmişti.

Geçen hafta Bin Zayid, Putin'le yaptığı telefon görüşmesinde Ukrayna krizinin barışçıl yollardan çözülmesi gerektiğini vurgulamıştı.

Fakat Guardian'ın değerlendirmesinde, BAE'nin Rusya'ya ilişkilerine zarar gelmesini istemediği savunuldu. 1997'den beri iki ülke arasındaki ticaretin 10 kat arttığı ve geçen yıl 5 milyar dolara ulaştığı belirtilirken, Basra Körfezi'ndeki ülkelerle Moskova arasındaki ticaretin yüzde 55'inin BAE tarafından gerçekleştirildiği ifade edildi. Rusya'daki yatırımların yaklaşık yüzde 80'ininse BAE'li iş insanlarına ait olduğu belirtildi.

Hindistan

Hindistan Başbakanı Narendra Modi, pazartesi günü Putin'le telefon görüşmesinde Rus liderden doğrudan Zelenski'yle irtibata geçmesini istemişti.

Guardian'ın değerlendirmesinde Hindistan'ın Birleşmiş Milletler Genel Kurulu'nda (BMGK) 2 Mart'ta Rusya'yı kınamak için yapılan oylamada çekimser oy kullandığı hatırlatılarak, ülkenin Rusya'ya tepkisinin sınırlı kaldığı savunuldu.

Hindistan'ın askeri olmayan nükleer teknolojisinin çoğu ve askeri ekipmanlarının neredeyse yüzde 60'ı Rusya'dan geliyor.

Öte yandan incelemede Modi'nin Rusya'yı Çin'den uzaklaştırmayı da planladığı fakat bunun şimdilik düşük bir ihtimal olduğu değerlendirmesi yapıldı.



Independent Türkçe, Guardian, New York Times, Middle East Monitor, Reuters

DAHA FAZLA HABER OKU