Rusya yaptırımlardan kripto paralarla kurtulabilir mi?

Kripto para camiası Rusya’nın finansal yaptırımlardan kripto paraları kullanarak kurtulup kurtulamayacağını tartışıyor

Moskova Uluslararası İş Merkezi şu sıralar ABD yaptırımları nedeniyle endişe içinde (New York Times)

Ukrayna’da savaş 7. gününe girerken, Avrupa Birliği (AB) ülkeleri ve ABD, Rusya’ya yönelik sert yaptırımları hayata geçiriyor.

Ekonomik yaptırım kararları arasında en sert olanıysa Rus bankalarının uluslararası ödeme sistemi Swift'ten çıkarılması. Bu yaptırım, bir yandan Rus bankalarının dünya genelinde işlem yapmasını engellerken diğer yandan Rus ihracat ve ithalatını felç etmeyi amaçlıyor.

Rusya Merkez Bankası'nın AB, ABD ve Kanada'daki varlıkları da donduruluyor. Bu adımla ise Merkez Bankası'nın kendi bankalarını ve şirketlerini desteklemek için yurt dışına varlık satması ve karşılığında Ruble almasının engellenmesi hedefleniyor.

Öte yandan Rusya da finansal yaptırımlara karşı birtakım önlemler alıyor. Örneğin Rus hükümeti, yaptırım altındaki Rus şirketlerinin hisselerini satın almak için Rusya Milli Servet Fonu'ndan 1 trilyon ruble ayırmaya karar verdi.

Ancak bu adımlar yetersiz kalıyor ve ülke şimdiden kur krizine girdi. Bu arada kripto para camiası da Rusya’nın finansal yaptırımlardan kripto paraları kullanarak kurtulup kurtulamayacağını tartışıyor.

"2014’ten bu yana çok şey değişti"

ABD, 2014’te Kırım'ın ilhakının ardından, Rus bankalarıyla, petrol ve gaz firmalarıyla iş yapılmasını yasaklamıştı. Bu, Rusya ekonomisine hızlı ve ağır bir darbe vurmuştu. Ekonomistler, Batı tarafından uygulanan yaptırımların Rusya'ya yılda 50 milyar dolara mal olduğunu tahmin ediyor.

Ancak o zamandan beri kripto para birimleri ve dijital paraların küresel pazardaki payı çok arttı. Savaşın başlamasıyla birlikte Bitcoin ve diğer kripto paraların hem Rusya hem de Ukrayna’da kullanımının hızla arttığı görüldü. Bu da yaptırım uygulayanlar açısından kötü, Rusya açısındansa iyi bir haber.

Çoğu uzmana göre Rus kuruluşlar, bankalar aracılığıyla para transferine yönelik engelleri aşmak için dijital para birimlerini veya kripto paraları kullanabilir.

Washington merkezli hukuk firması Ferrari & Associates'ten, eski federal savcı Michael Parker, "Rusya'nın bu sonuçları düşünmek için çok zamanı oldu" diyor:

Tam da bu senaryoyu değerlendirmediklerini düşünmek saflık olur.

Rus gazı ve kripto paralar

Batı tarafı, Rusya'nın en büyük bankalarına ve seçkinlerine finansal yaptırımlar uygularken, petrol ve doğalgazın dünyanın geri kalanına serbestçe akışı sürüyor.

Zira bu noktada Avrupa’nın Rus gazına bağımlılığı gündeme geliyor. Fransız haber ajansı AFP’nin 2019’daki verilerle hazırladığı grafikte, AB ülkelerinin Rusya’nın doğalgazına büyük ölçüde bağımlı olduğu görülebiliyor. Bunun yanında Rusya, birçok ülkeye önemli miktarda fosil yakıt da ihraç ediyor.
 


Avrupa Parlamentosu, Rusya’dan alınan petrol ve doğalgazı sınırlamayı değerlendirirken, Rus enerji firmaları geçen yıldan beri ihracatı kripto paralarla yapmayı tartışıyor.

Ülke petrol sözleşmelerinde yaygın kullanılan ABD dolarına bağımlılığı yıllardır azaltmaya çalışıyor.

Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Ekim 2021’deki açıklamasında, kripto para birimlerinin petrolde kullanılamayacak kadar istikrarsız olduğunu ama yine de bir ödeme aracı olarak değerlendirildiğini söylemişti:

Şu an bunun hakkında konuşmak için çok erken. Kripto para elbette bir ödeme aracı olabilir ama çok istikrarsız. Bir yerden başka bir yere para transfer etmek için kullanılabilir ama ticaret yapmak, özellikle de enerji ticareti için hala erken olduğunu düşünüyorum.

Kripto para ne kadar olgunlaştı?

Öte yandan kripto paralar sadece Rusya’nın değil, Ukrayna’nın da işine yarıyor.

Londra merkezli blok zinciri analiz firması Elliptic'e göre Ukrayna’da, çatışmaların başlamasından bu yana kripto para üzerinden milyonlarca dolar bağış toplandı.

Firmanın internet sitesinde yayımlanan analizde şu ifadeler yer alıyor:

Ukrayna hükümetine ve orduya destek sağlayan sivil toplum kuruluşları, işgalin başlamasından bu yana kripto para bağışlarıyla 15,5 milyon dolar topladı.

Elliptic'in kurucu ortağı Tom Robinson, "Kripto, Ukrayna ordusu için kitle fonlaması yapmak veya Rusya'nın yaptırımlardan kaçmasını sağlamak için kullanılabilir" diyor:

Hiç kimse, her iki şekilde de kullanılmasını engelleyemez.

George W. Bush'un devlet başkanlığı döneminde ABD’de başkan yardımcısı olarak görev alan Juan Zarate ise kriptonun Rusya’yı yaptırımlardan kurtaracak kadar olgunlaşmadığını savunuyor:

Bundan 5 yıl sonra olsaydı, daha fazla altyapı, benimseme ve hacim olsaydı, farklı bir hikaye görebilirdik. Ama şu anki gerçek bu değil.

ABD, kripto ihtimaline karşı önlem hazırlığında

Yaptırımlar, ABD ve AB ülkelerinin müttefik görmedikleri ülkelere karşı kullandığı en güçlü araçlardan biri. Zira ABD doları dünyanın rezerv para birimi konumunda ve dünya genelinde ödemelerde kullanılıyor.

fazla oku

Bu bölüm, konuyla ilgili referans noktalarını içerir. (Related Nodes field)

Bu yüzden ABD’li yetkililer, kripto para birimlerinin yaptırımların etkisini azaltma potansiyelinin farkında.

Haber ajansı AP’ye konuşan ve adı açıklanmayan üst düzey bir yetkiliye göre Biden yönetimi, kripto paraların Moskova'nın yaptırımları önlemek için kullanabileceği bir mekanizma haline gelmemesi için "bir strateji" üzerinde çalışıyor.

Yetkili, bu stratejinin ne zaman açıklanacağını veya diğer detayları paylaşmadı. Ancak ABD yönetiminin, yaptırımların maksimum etkiye sahip olmasını sağlamak için yollar aradığını ifade etti.

"Kripto para ABD yaptırımlarını zayıflatıyor"

ABD Hazine Bakanlığı geçen yıl yayımladığı bir raporda, "dijital varlıklar" diye tanımladığı kripto para birimlerinin ABD'nin yaptırım gücünü baltalayabileceğine dair uyarmıştı.

Raporda, "Bu teknolojiler, kötü niyetli aktörlere finansal sistem dışında fon tutma ve transfer etme fırsatları sunuyor" ifadeleri yer almıştı:

Ayrıca doların küresel rolünü azaltmayı amaçlayan yeni finansal ve ödeme sistemleri kurmaya çalışan rakiplerimizi de güçlendiriyorlar.

Kuzey Kore, Venezuela ve İran örneği ABD’yi korkutuyor

Rusya bu hamleyi uygulamaya karar verirse, ABD’ye karşı sanal paralara sarılan ilk ülke olmayacak. İran ve Kuzey Kore’nin de Batı yaptırımlarının etkilerini azaltmak için bunları kullandığı biliniyor.

Birleşmiş Milletler’e göre Kuzey Kore, nükleer programını finanse etme amacıyla kripto para çalmak için fidye yazılımı kullanıyor. Fidye virüsleri, bulaştığı bilişim sistemleri üzerinde dosyaları erişimi engelleyerek kullanıcılardan fidye talep eden zararlı yazılımlar. Kuzey Koreli bilgisayar korsanları bu sayede kripto para piyasasından 400 milyon dolar çalmıştı.

İranlı yetkililer de geçen ay, uluslararası yaptırımlara karşı ithalat ve ihracatta Bitcoin başta olmak üzere kripto paraları kullanacaklarını açıklamıştı. Ayrıca İran'ın, ambargo altındaki petrol rezervlerini, büyük miktarda enerji gerektiren kripto madenciliği için kullandığı ve bu sayede yüz milyonlarca doları kurtardığı biliniyor. Hatta geçen yıl Rus petrol devleri de aynı yöntemi kullanmayı ve petrol fazlasıyla kripto para madenciliği yapmayı önermişti
 

merlin_201005550_bbf28b6e-71e6-4193-8073-8e8e53443dad-superJumbo.jpg

Rusya'nın Bratsk kentinde kripto para madenciliği hizmetleri sunan BitRiver'ın veri merkezi (Reuters)


Venezuela Devlet Başkanı Nicolas Maduro da ülke ekonomisini tam anlamıyla dijital hale getireceklerini geçen yıl açıklamıştı. ABD yaptırımları yüzünden ülke ekonomisini ezen hiper enflasyon, para birimi Bolivar’ı değersiz hale getirmişti. Maduro ise ekonomide dolarizasyonu sonlandırmak için sanal para Petro’yla yoluna devam edeceğini söylüyor.

Venezuela başkanı çıkaracakları dijital paranın petrol, doğalgaz, altın ve elmas gibi zengin rezervler tarafından destekleneceğini belirtiyor.

Rusya’nın dijital rublesi

Rusya’nın yaptırımlardan kaçınmak için kullanabileceği ilk mekanizma dijital ruble. Rus Merkez Bankası temsilcileri, Ekim 2020'de, "dijital rublenin" ülkeyi daha az bağımlı hale getireceğini söylemişti. Ülke "CryptoRuble" diye de anılan, rubleye endeksli dijital para birimini test etmeye 2022’de başlayacağını da zaten duyurmuştu.

Dijital paraların ABD yaptırımlarına karşı dirençli olacağı düşünülüyor. Zira Rus kuruluşların dijital para biriminde ticaret yapmak isteyen herhangi bir ülkeyle uluslararası bankacılık sistemini kullanmadan işlem yapması mümkün hale geliyor.

Yani Rusya, dijital para birimleri geliştiren, İran veya Çin gibi ülkelerle ticaret yapabilir. Rusya'nın hem ithalat hem de ihracattaki en büyük ticaret ortağı olan Çin, kendi merkez bankası dijital para birimini zaten piyasaya sürmüştü.

Yeni Amerikan Güvenliği Merkezi'nde görev alan ve kripto paranın yaptırımlar üzerindeki etkilerini inceleyen Yaya Fanusie, şu yorumu yapıyor:

Bu devletlerin küresel bankacılık sistemi dışında işlem yapabildikleri sistem ABD’nin yaptırım gücünün azalması anlamına geliyor.

Bir diğer seçenek fidye yazılımları

Kuzey Kore’nin başvurduğu fidye yazılımı gibi bilgisayar korsanlığı teknikleri, Rusların dijital para birimlerini çalmasına ve yaptırımlar nedeniyle kaybedilen geliri telafi etmesine yardımcı olabilir.

Ayrıca Rusya, giderek büyüyen fidye yazılımı endüstrisinin merkezinde yer alıyor. Chainalysis’in 14 Şubat'ta yayımladığı bir rapora göre, geçen yıl küresel fidye yazılımı gelirinin yaklaşık yüzde 74'ü (400 milyon dolar) Rusya’yla bağlantılı kuruluşlara gitti.

Dahası bazı yaşa dışı fonlar da kripto paranın kullanıldığı Hydra adlı bir dark web pazarı aracılığıyla Rusya'ya aktı. Bu tür platformlarda paranın takip edilmesi de zorlaşıyor.

Chainalysis araştırma direktörü Kim Grauer, "Hydra'nın sadece Doğu Avrupa'da değil, Batı Avrupa'da da faaliyet gösterdiğini biliyoruz" diyor:

Kesinlikle sınır ötesi işler oluyor.

 

 

"Yasadışı faaliyetler artık daha kolay izleniyor"

Öte yandan bazı uzmanlar, ABD’nin kripto para birimleriyle ilişkili yasadışı faaliyetleri izlemede daha yetenekli hale geldiğini söylüyor.

WilmerHale hukuk firmasının ortağı Zachary Goldman, kripto para birimlerinin araştırmacılara aslında benzeri görülmemiş bir şeffaflık sunduğunu ve bazı durumlarda soruşturmaların nakit parayı takip etmekten daha kolay olduğunu aktarıyor:

Bir saat çalarsanız, yalnızca bir saat vardır. Ancak 200 bin dolarlık kripto para çalarsanız, buna çok çeşitli mekanizmalar aracılığıyla erişilebilir.

Bu arada ABD yönetimi, geçen yıl içinde kripto para biriminin etkin olduğu kara para aklama olaylarına karşı tedbirleri de sıkılaştırdı.

Yine Chainalysis’ten Salman Banaei, "Kriptoya baktığınızda, fon kaynaklarını gizlemek ve dünya çapında fon transfer etmek için harika bir yol gibi görünür" dedi:

Ancak sorun şu ki kripto para birimi transferlerinin gerçek zamanlı olarak takip edilebilir. Son birkaç yılda, hem basit aktiviteler hem de fon kaynağını gizlemeyi amaçlayan mekanizmalarda dekripto aktivitesinin izlenmesi açısından bir dizi teknolojik atılım oldu.

Öte yandan, kripto para birimlerinin şeffaflığına rağmen bu tür işlemlerin izlerini saklamaya yardımcı olacak yeni araçlar da geliştirilebilir. Bu araçlar, işletmelerin tespit edilmeden Rus varlıklarıyla ticaret yapmasına olanak tanıyabilir.

Ancak bunun gerekli olup olmayacağı da tartışma konusu. Zira Joe Biden yönetiminin açıkladığı yaptırımlar şimdilik ağırlıklı olarak bankalara odaklanıyor. Bu da Rusya'nın büyük işletmelerinin şu yasadışı faaliyetlere başvurmasına gerek olmadığı anlamına geliyor.

 

Kaynak: The New York Times, AP, Reuters, Washington Post, NBC, The BlockElliptic, Chainanalysis, Dcrypt

© The Independentturkish

DAHA FAZLA HABER OKU