Van Gölü’nü kirlilikten kurtaracak “proje” hayata geçiyor

Independent Türkçe’ye konuşan Van Valisi ve Büyükşehir Belediye Başkan Vekili Mehmet Emin Bilmez, Van Gölü bu proje sayesinde kirlenmekten büyük ölçüde kurtulacağını söyledi.

Dünyanın en büyük sodalı gölü olan Van Gölü, doğal güzelliği ile herkesi kendisine hayran bırakıyor. Adaları, adalar üzerindeki kiliseleri, koyları ve sahilleri,  mavi ve turkuaz rengi görüntüsü, sadece Türkiye’de değil, tüm dünyanın ilgilisini çekiyor. 

Van Gölü, bu gün tüm dünya için çok önemli bir yere sahip. ABD Havacılık ve Uzay Ajansının (NASA) tarafından düzenlenen "Dünya Turnuvası" adlı çevrim içi fotoğraf yarışmasında, Astronot Kate Rubins tarafından çekilen Van Gölü fotoğrafı, oyların çoğunu alarak birinci seçilmişti. Van Gölü,  bu yarışma ile dünyanın bir değeri olarak tescillenmiş oldu.

Van Gölü havzası içinde Van, Bitlis ve ilçeleri yer alıyor. Bu havza içinde bir milyondan fazla insan yaşıyor.  Dünyada sadece Van Gölü'nde yaşayabilen İnci Kefali balığından her yıl 15 ile 20 bin kişi geçimini sağlıyor. Türkiye'de iç su balıklarının avcılık yoluyla elde edilen toplam ürünün üçte biri Van Gölü'nden karşılanıyor. Van Gölü, çevresindeki yerleşim yerlerinden dolayı yoğun şekilde kirleniyor. Kirlenmenin böyle devam etmesi halinde Van Gölü, doğal güzelliğini kaybedeceği, bataklığa dönüşebileceği ve gölde yaşayan canlıların yok olabileceği belirtiliyor.

 

Van Gölü için 180 milyonluk proje

Bu olumsuzlukların yaşandığı bir dönemde Van Büyükşehir Belediyesi tarafından yapılan, 180 milyonluk proje olan ‘Merkez İleri Biyolojik Atıksu Arıtma Tesisi’ ile Van Gölü, kirlilikten kurtaracak önemli bir adım olarak görülüyor.

Şu anda şehrin ihtiyacı 100 bin metreküp iken, tesis tamamlandığında günlük olarak 200 bin metreküp arıtma hacmine sahip olacak.

‘İleri Biyolojik Atıksu Arıtma Tesisi’, 50 yıl boyunca 1 milyon 100 bin nüfuslu kent merkezinin ihtiyacını karşılayacak.

 

Bilmez: Kirlilik sorunu, bu projeyle bitiyor

Van Valisi ve Büyükşehir Belediye Başkan Vekili Mehmet Emin Bilmez, ‘İleri Biyolojik Atıksu Arıtma Tesisi’ projesiyle Van Gölü’nün kirlilikten kurtulacağını ifade etti.

"ABD Havacılık ve Uzay Ajansının düzenlediği çevrim içi fotoğraf yarışmasında, uzaydan çekilen Van Gölü fotoğrafının birinci olmasıyla da gündemde olan dünya mirası Van Gölü; eşsiz doğası, masmavi suyu, mavi bayraklı plajları ve yeşiliyle Van'ın ve bölgenin en önemli turistik değerlerinden biridir." Bilmez, "Bu önemli değer olan Van Gölümüzün yıllardır süren kirlilik sorunu, ‘İleri Biyolojik Atıksu Arıtma Tesisi’ projemiz bitiyor. Van Büyükşehir Belediyesi Su ve Kanalizasyon İdaresi (VASKİ) Genel Müdürlüğümüzce projesi hazırlanarak 2018 yılında yapımına başlanan ‘İleri Biyolojik Atıksu Arıtma Tesisi’ projemiz kent geneline hitap edecek şekilde tasarlandı. İlimizin en önemli değerlerinden olan Van Gölü’müzü ya da Vanlıların deyimiyle Van denizimizi gelecek nesillere daha sağlıklı ve temiz bir şekilde ulaştıracak olan bu mega projemiz yaklaşık olarak 180 milyon TL’ye mal oldu" dedi.  

 

‘50 yıl boyunca kentin ihtiyacını karşılayacak’

‘İleri Biyolojik Atıksu Arıtma Tesisi’nin 50 yıl boyunca 1 milyon 100 bin nüfuslu kent merkezinin ihtiyacını karşılayacak kapasiteye sahip olduğunu belirten Bilmez, konuşmasını şöyle sürdürdü:  

"Kent merkezi nüfusumuzun 2020 yılı rakamlarına göre yaklaşık olarak 616 bin civarında olduğunu düşündüğümüzde bu modern tesisimizin uzun yıllar boyunca kentimizin arıtma ihtiyacını sorunsuz bir şekilde karşılayacağını söyleyebiliriz. Tesisimiz günlük olarak 200 bin metreküp arıtma hacmine sahip olacak. Şuanda şehrin ihtiyacı 100 bin metreküptür. Yeni arıtma tesisimizde Almanya, İngiltere ve Amerika gibi ülkelerde kullanılan teknolojinin aynısını kullandık. Teknolojik yenilikler açısından Türkiye’nin de en iyilerinden olan tesisimizde taş tutucu yapısı, ön arıtma, havalandırmalı kum yağ tutucu, anaorobik, havalandırma, son çökeltme havuzları, dezenfeksiyon, koku giderim, çamur susuzlaştırma üniteleri ile sais sistemi gibi üstün özellikler bulunmaktadır."

 

‘Van Gölümüzü gelecek nesillere daha sağlıklı ve temiz bir şekilde ulaştırmayı başaracağız’

Van Gölü bu proje sayesinde kirlenmekten büyük ölçüde kurtulacağını söyleyen Bilmez, "Malumunuz on yıllardır Van merkezin atık suyunun yüzde 75'inin hiç arıtılmadan göle akıtıldığını varsaydığımızda bu tesissin Van Gölümüzü kirlilikten kurtarılması için ne kadar önemli olduğunu görebiliyoruz. Tek başına gölümüzü kirlilikten tamamen kurtarmazsa bile Gölün en büyük kirletici olan atık sulardan arıtacağı için kirliliğin önlenmesindeki payı son derece büyüktür. Tüm bu gelişmeleri göz önünde bulundurduğumuzda inşallah dünya mirası Van Gölümüzü gelecek nesillere daha sağlıklı ve temiz bir şekilde ulaştırmayı başaracağımıza inanıyorum. Bunun için de var gücümüzle çalışmalarımızı sürdüreceğiz. Arıtma tesisimiz bittikten sonra göl tabanında balçık temizliğine başlayacağız. Biz Van Gölü'nün temizliğinden sorumlu olan gölün temiz kalması için mücadele eden bir kurum olduk. Keşke geçmiş yerel yönetimlerde gölün korunması sözde değil özde çalışmalarla yapılsaydı. Ne yazık ki gereken önemi vermediler. Gölümüzün kirlenmesine seyirci kaldılar. Ama artık bu tutum değişti. Van Gölü'nün gelecek nesillere temiz kalması adına ve yönetiminin tek elden yapılması için gayretler var. Cumhurbaşkanımız Sayın Recep Tayyip Erdoğan’ın direktifleriyle Çevre ve Şehircilik Bakanlığınca ‘Van Gölü Kanunu’nun hazırlık çalışmaları yapılmaktadır. Bu çalışma sayesinde gölümüzün korunması tam anlamıyla gerçekleşecektir" şeklinde konuştu.

 

‘Kısa sürede ihalelerini yapıp tüm ilçelerimizde artırma tesislerini inşa edeceğiz’

Van Gölü’nde yaşanan kirliliğin sebepleri arasında belediyeler ve hayvancılıkla uğraşan işletmelerin geldiğini dile getiren Bilmez, konuşmasına şöyle devam etti:

"Tabi dereler vasıtasıyla göle taşınan evsel atıklar da burada kirlilik anlamında ciddi bir etkendir. Bizler göreve başladıktan sonra bu kirleticiler üzerinde ciddi bir çalışma yaptık. Belediyeler kaynaklı kirliliğin önüne geçmek için Erciş ilçemizde kentin ikinci en büyük atık su arıtma tesisi olan ‘Erciş Gölağzı Atık Su Arıtma Tesisimizi’ tam kapasite çalışacak şekilde hizmete aldık. Van Gölü’nün tamamıyla kirlilikten kurtulması için göle kıyısı olan tüm ilçelerimizde çalışmalar yapıyoruz. Gevaş ve Edremit arıtmalarımız aktif bir şekilde çalışıyor. Dolaylı kirleticilerden biri olan Çatak İlçemizde ise yapımı süren arıtma tesisimiz birkaç ay içinde devreye girecek. Diğer dolaylı kirletici olan Muradiye, Çaldıran, Saray, Özalp Gürpınar ve Bahçesaray ilçelerimizin yeni arıtma tesisleri ise 2021 programına alındı. İnşallah kısa sürede ihalelerini yapıp tüm ilçelerimizde artırma tesislerini inşa edeceğiz. Bitlis’in Tatvan, Ahlat ve Adilcevaz ilçelerinde de hükümetimizin yaklaşımları sayesinde benzer çalışmalar olduğunu biliyoruz.  Bunun yanında gölün kirletici unsurlarından biri olan sahillerdeki ahırlar konusunda İpekyolu, Edremit ve Tuşba Belediyelerimizin de desteğiyle yıkım için çalışma başlattık. Kent kimliğiyle örtüşmeyen bu durumla ilgili gerçekten bir karar vermemiz gerekti. Uzun çalışmalar sonucunda şuana kadar 300’ün üstünde ahır işletmesini sahilden uzaklaştırdık. Bununla beraber gölü kirleten bir duruma da son vermiş olduk. Ayrıca Van Gölümüze ciddi anlamda evsel atık taşıyan başta Akköprü ve Kirman gibi derelerde mazgal ve çöp bariyerleri kurularak atıkların göle varmadan toplanması sağladık."

Van denizimizin eşsiz mavisi ve güzelliklerini gelecek nesillere bırakmayı arzu ediyoruz’

Bilmez, "Bu mega projemiz başta olmak üzere göle kıyısı olan diğer ilçelerimizdeki projelerin de hayata geçirilmesi ile birlikte Van denizimizi geçmişte nasıl eşsiz mavisi ve güzellikleriyle devraldıysak, inşallah aynı şekilde gelecek nesillere de bırakmayı arzu ediyoruz. Tabi bunlar sadece burada yönetici konumundaki insanlarla olmayacak. Bunu başaracak olan Van Gölünün asıl sahipleri ve mirasçıları olan Vanlılardır. Tüm bunlar Van Gölü’nün gelecekte de daha eşsiz bir mavilikte olmasını sağlayacaktır. Bu bağlamda gölümüzün korunması için Cumhurbaşkanımız Sayın Recep Tayyip Erdoğan’ın Eşi Sayın Emine Erdoğan Hanımefendi'nin himayelerinde de  ‘Van Gölü Koruma Eylem Planı’ sayesinde Van Gölü derin bir nefes alacak.

‘Tesisimizin bitme tarihi çok anlamlı bir zamana denk geldi’

"İleri Biyolojik Atıksu Arıtma Tesisimiz şu an itibarıyla hak edişimiz yapılıp geçici kabulü yapacağımız seviyededir" diyen Bilmez,  tesisin bitme tarihi çok anlamlı bir zamana denk geldiğini ifade etti.

Konuşmasına şöyle devam eden Bilmez, "Van Gölü Sempozyumunun yapıldığı Cumhurbaşkanımızın eşi Emine Erdoğan Hanımefendinin sahiplendiği ve birlikte yürüttüğümüz Van Gölü Koruma Eylem Planı projesi, hem de NASA'nın fotoğraf yarışmasında Van Gölü'nün birinci seçilmesisin konuşulduğu bir zamanda atık su arıtma tesisimizin bitmesi ayrıca anlamlı oldu. Su alma işlemlerinin başladığı tesisimiz kısa vadede yapacağımız açılışla birlikte devreye alınacak. Büyükşehir Belediyesi olarak tesiste ağaçlandırma, yeşillendirme ve çiçek dikim çalışmalarını yapıyoruz. İleri Biyolojik Arıtma Tesisimiz 2026 yılına kadar birinci etap olarak kapasitesi yeterli olup 2046 yılında ikinci etapla beraber 1 milyon 50 bin merkez nüfusa yetecek bir tesis olacak. Normal şartlarda her yıl 25 milyon lira iş yapılacak şekilde bir planlama yapılmıştı. Belki de 5,6 yıl sürecek bir öngörü vardı. Bunu hızlandırarak projemizi tamamladık."

 

‘Van Gölü için herkes gerekli hassasiyeti göstermeli’

Van Gölü’ne özellikle dereler vasıtasıyla ciddi anlamda evsel atıkların taşındığını belirten Bilmez, "Bunu önleme noktasında her ne kadar mazgal ve yüzen bariyerler gibi önlemler aldıysak da bunlar yeterli olmamaktadır. Derelerin debileri yükseldiğinde bu atıklar bir şekilde göle ulaşmaktadır. Bunun yanında sahil kısımdaki yerleşimler de ciddi kirleticilerdendir. Sahil kısımlarındaki yapılar da bu anlamda ciddi risk oluşturmaktadır. Onun için de mutlaka elimizi güçlendirecek yasal düzenlemeler yapılmalıdır. Tüm bunların önüne geçmenin tek yolu da insanlarımıza mutlaka çevre bilinci kazandırılmasını sağlamak ve bu noktada da özellikle yeni nesile hitap edecek şekilde farkındalık çalışmaları yapılmalıdır. Bizler bu anlamda çok sayıda çalışmaya imza attık. Bunları artırarak devam ettirmemiz gerekir. Vatandaşlarımıza çağrımız; Bu gölün bizlere emanet olduğunu unutmamaları; bunun tüm güzelliklerinden faydalanmanın da, tüm dezavantajlarını yaşamanın da bizlerin elinde olduğunu unutmamalarıdır. İnşallah herkes gereli hassasiyeti gösterirse bu güzellik nice asırlar boyunca bölgemizi temsil etmeye devam edecektir" diye konuştu.

‘Van’ı daha yaşanır bir kent haline getirmeyi hedefliyoruz’

Bilmez, konuşmasın şöyle bitirdi: "Bizler sözde değil özde çevreci bir belediye olduğumuzu her platformda ifade ediyoruz. Yaptığımız çalışmalar da bunun en büyük göstergesidir. Gerek mega projemiz olan Merkez İleri Biyolojik Atıksu Arıtma Tesisimiz, gerek Erciş Gölağzı Atık Su Arıtma Tesisimiz, gerekse diğer ilçelerimizde yapılacak olan tesislerimiz ve diğer çalışmalarla Van Gölü’nü korumayı planlarken, Çatak’ta hayata geçirdiğimiz Atıksu Arıtma Tesisi ile Çatak Çayı’nı da kirletilmekten kurtarıyoruz. Bunun yanında Bahçesaray ve birçok ilçemizde de benzer çalışmalarla çevre dostu projelerimiz bir bir hayata geçiriyoruz.

Ayrıca yine kentimizin en önemli sorunlarından olan vahşi depolama sistemini de Katı Atık Entegre Tesisimizle bertaraf ettik. Bu tesisimizi destekleyecek olan Gevaş Gölkaşı, Muradiye Karahan ve Özalp Aktarma İstasyonlarımız da tamamlanarak hizmete alındı.

İnşallah tüm bunların yanında yapacağımız diğer çalışmalarla da Van’ı daha yaşanır bir kent haline getirmeyi hedefliyoruz. Bu hizmetleri de Vanlılarla buluşturduğumuz için de son derece mutlu ve gururluyuz."