Türkiye-İsrail ilişkilerinin kötüleşmesi 31 Mayıs 2010'daki filo hadisesinden önce başlamıştı. Ancak bu hadise, ikili ilişkilerdeki bu eşi görülmemiş gerilemeyi önemli ölçüde hızlandırdı. Kuşkusuz, iki ülke arasındaki ilişkilerin zayıflığı ve son iki yılda üst düzey diplomatik ilişki kurulmamış olması sadece söz konusu hadisenin sonuçlarına bağlanamaz. Bununla birlikte, Ankara ve Kudüs arasındaki derin şüphenin nedenleri arasında filodaki en büyük gemi olan Marmara'ya yapılan baskın, öne çıkmaya devam ediyor. Son haftalarda, başta Türk medyasında olmak üzere, ilişkilerdeki buzları çözmeyi amaçlayan bazı makaleler yayımlandı. Bu makalelerin güçlü bir temele sahip olup olmadığı hususu kuşkulu. Öte yandan her halükarda İsrail'in Batı Şeria'nın bazı bölgelerini ilhaka yönelik bir hamlesine Ankara, muhtemelen sert tepki gösterecektir. Bu nedenle, Türkiye'yle ilişkileri geliştirme çabaları önemsiz ve kısa ömürlü olacaktır.
Türk-İsrail ilişkilerindeki kötüleşme 31 Mayıs 2010 filo hadisesi öncesinde başlamıştı. Ancak bu olayın ikili ilişkilerde yarattığı etkinin ciddiyeti emsalsiz oldu. 2009'ta Davos'ta yaşanan ve dönemin Türkiye Başbakanı Recep Tayyip Erdoğan ile dönemin İsrail Cumhurbaşkanı Şimon Peres arasında aleni gerçekleşen bir çatışma olan "One Minute" hadisesi geleceğe dair bir işaret niteliğindeydiyse de, sert sonuçları olan hadise filo meselesiydi. İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu'nun Gazze'ye giden filonun durdurulmasına yönelik çabalar sürecinde "yapılan hatalar sebebiyle" Mart 2013'te Erdoğan'dan özür dilemesine, Haziran 2016'da imzalanan ve olayda öldürülen Türklerin aileleri için 20 milyon dolarlık (yaklaşık 136 milyon 200 bin TL) bir fon transferini içeren normalleşme anlaşmasına ve Gazze'ye Türk insani yardım malzemeleri taşıyan Türk gemilerinin Aşdod Limanın'na varmasına karşın iki ülke arasında son iki yıldır üst düzey hiçbir diplomatik temas kurulmadı. Bu nedenle, ilişkilerin onarımına yönelik çabaların olumlu etkisi uzun ömürlü olmadı.
Son 10 yıldır İsrail ve Türkiye, aralarında şiddete sebep olabilecek ek olaylardan kaçındıysa da geçmişe bakıldığında filo hadisesinin karakterize olmamış yerel bir olay olarak değerlendirilmesi mümkün değil. 2010'dan bu yana taraflar arasındaki şüphe düzeyi arttı. Hatta, Türkiye'nin şimdiki Cumhurbaşkanı Erdoğan ve Netanyahu arasındaki kişisel husumete yansıdı. Karşılıklı husumet her iki ülkede de partizan çizgileri aştı. Şimdi, hem Knesset'te hem de Türk parlamentosunda muhalefet saflarında ikili ilişkilerin iyileştirilmesine karşı olanlar mevcut. Öte yandan aynı zamanda, ülkeler arasındaki ikili ticaret kısıtlayıcı bir faktör olarak kalmayı sürdürüyor (2018 itibarıyla 5 milyar dolar, yaklaşık 34 milyar 52 milyon TL). Bu durum, her iki tarafta da ilişkilerin sürdürülmesinden yana kimselerin de bulunduğunu hatırlatıyor. Bu dönemde, her ne kadar Tel Aviv-İstanbul güzergahında sadece Türk şirketleri uçmuş olsa da, havacılık bağları da sürdürüldü. İki ülke arası yolcu trafiği yakın bi zamanda, sadece koronavirüs pandemisi kaynaklı havacılık krizi sebebiyle donduruldu.
Filo hadisesi, Türk-İsrail ilişkilerinde olumsuz bir etkiye neden olan Arap-İsrail/Filistin anlaşmazlığıyla ilintili bir dizi olaydan biriydi. Yıllar boyunca, İsrail'in Filistinlilerle ilişkisindeki olumlu gelişmelerle Türk-İsrail ilişkileri arasında belirgin bir ilişki var oldu. Filo hadisesi, Türkiye'nin ve özellikle Erdoğan'ın kendisini Filistin davasının sesi olarak gördüğü ve Filistinliler arasındaki aşırılıkçı unsurlarla çekinmeden işbirliği yaptığı bir süreci hızlandırdı. Türk-İsrail ilişkilerinin bozulmasından birkaç yıl sonra bozulan Türk-Mısır ilişkileri, Ankara'nın Gazze Şeridi'ne erişim sağlamasını daha da zorlaştırdıysa da, Türkiye ve Hamas arasındaki yakın ilişkiler devam etti. Türkiye Filistin Yönetimi'yle de gayet yakın ilişkilere sahip. ABD Büyükelçiliği'nin Kudüs'e taşınması ve İsrail'in İsrail-Gazze Şeridi sınırı yakınındaki Dönüş Yürüyüşü gösterilerine saldırması, Türkiye'nin Mart 2018'de İsrail'deki büyükelçisini geri çekmesine ve uluslararası diplomatik geleneğe zıt biçimde Türkiye'deki İsrail büyükelçisine de istişarelerde bulunmak üzere İsrail'e dönme talimatı vermesine neden olan acil nedenlerdi.
Türk iç siyaseti bakımından, filo hadisesi birçok açıdan önemliydi. Birincisi, Erdoğan'ın saldırgan duruşu ve İsrail'le ciddi bir krize davet çıkarmaktaki hazırlılığı, dış politikada aday olduğu genişlemiş otorite rolünü yansıtıyordu. Bu özellikle, İsrail'le 1990'larda var olan sıcak ilişkilerin ana bir unsuru olan ve hatta bunu muhafazakar ve İslamcı unsurların egemen olduğu hükümetlere de dayatan Türk ordusuyla kıyaslandığında doğruydu. İkincisi, vaiz Fetullah Gülen bakımdan filo organizatörlerini kınamış olması, kendisiyle Erdoğan arasındaki artan ve Gülen'in Temmuz 2016'daki başarısız darbe girişiminin destekçileri arasında yer almasıyla zirveye ulaşan anlaşmazlığın öncülleri arasında sayılıyor.
Fotoğraflarla dünyadan haberler
Fotoğraflarla dünyadan haberler
-
1/30
24 Nisan 2024 - Almanya Şansölyesi Olaf Scholz ve Birleşik Krallık Başbakanı Rishi Sunak, Berlin'de düzenlenen askeri karşılama töreninde. Bugün gerçekleştirdikleri görüşmede daha yüksek savunma işbirliğinde fikir birliğine varan iki lider, Avrupa'nın bir araya gelip Ukrayna'yı Rus istilasına karşı sonuna kadar desteklemesi gerektiğini belirtti. Almanya'nın başkentinde düzenlenen karşılama töreninde iki ülkenin ulusal marşları çalarken küçük bir protesto grubundan "Filistin'e Özgürlük" sloganı atıldı. Bu, Sunak'ın Ekim 2022'de başbakanlık koltuğuna oturduğundan beri Almanya'ya yaptığı ilk ziyaret (Liesa Johannssen/Reuters) -
2/30
23 Nisan 2024 - Fransa'nın başkenti Paris'te hayvan hakları organizasyonu PETA'dan aktivistler, Mısır Büyükelçiliği'nin önünde Mısır'ı protesto etti. Gize Piramitleri'ne turist taşımak için hayvanların kullanılmasını durdurma çağrısı yapan eylemciler, "Mısır, develere ve atlara kötü muameleyi durdur", "Gize'de hayvanların çektiği araçları yasakla" ve "Hayvanlar araç değildir" yazılı dövizleri taşıdı (Antonin Utz/AFP) -
3/30
22 Nisan 2024 - Eylemciler, Kolombiya'nın Cali kentinde Kolombiya Devlet Başkanı Gustavo Petro hükümetini sağlık ve emeklilik reformları nedeniyle prostesto ediyor. Başta başkent Bogota'nın tarihi Bolivar Meydanı olmak üzere birçok kentte sokaklara dökülen ve çoğunluğu sağ görüşlü grupların oluşturduğu kalabalık, Petro'yu "diktatörlük"le suçluyor. Ayrıca muhalifler, bu reformların ülkenin halihazırda zor durumdaki ekonomisine zarar vereceğini öne sürüyor. Devlet Başkanı Gustavo Petro, muhalefetin ülkedeki değişime karşı çıktığını iddia etmişti. Bu, 2022'de iktidara geldiğinden bu yana Gustavo Petro hükümetinin karşı karşıya kaldığı en büyük protesto (Joaquin Sarmiento/AFP) -
4/30
21 Nisan 2024 - Çin Grand Prix'sinde Red Bull'un Hollandalı sürücüsü Max Verstappen yarışırken görevli sarı bayrak sallıyor. Çin'in 2019'dan beri ilk kez ev sahipliği yaptığı grand prix yarışını Verstappen kazandı. Formula 1 Dünya Şampiyonası'nın 5. etabında McLaren'dan Britanyalı Lando Norris ikinci olurken Verstappen'in Meksikalı takım arkadaşı Sergio Perez ise yarışı üçüncü sırada tamamladı. Son üç yıldır dünya şampiyonu olan Hollandalı pilotun bu yılın şampiyonasında halihazırda en yakın rakibi Perez. Şanghay'daki yarışın ardından Verstappen'in 110, Perez'inse 85 puanı var. Sezonun 6. yarışı Miami Grand Prix'si 5 Mayıs'ta düzenlenecek (Pedro Pardo/AFP) -
5/30
20 Nisan 2024 - ABD merkezli uluslararası yardım kuruluşu World Central Kitchen'ın üyesi Damian Sobol'un cenazesi, Polonya'nın Przemyśl kentinde düzenlendi. Sobol, İsrail'in Gazze'de düzenlediği saldırıda öldürülmüştü. Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Yüksek Komiseri Volker Türk, World Central Kitchen'ın 7 personelinin hayatını kaybettiği İsrail bombardımanını kınamıştı. İsrail'in 7 Ekim'de Gazze'ye başlattığı saldırıda hayatını kaybedenlerin 34 bini geçti ve yaralıların sayısı 77 bine yaklaştı (Sergey Gapon/AFP) -
6/30
19 Nisan 2024 - Eski ABD Başkanı Donald Trump, evlilik dışı ilişkilerle bağlantılı sus payı ödemelerini örtbas ettiği iddiasıyla yargılandığı davada öğle yemeği molasının ardından New York'taki Manhattan Ceza Mahkemesine giriyor. Eski bir ABD başkanının ilk kez ceza davasında yargılandığı mahkemede 12 jüri 18 Nisan'da yemin etmişti. Öte yandan Trump'ın yargılandığı tarihi "sus payı" davasının görüldüğü mahkeme binasının önünde bir kişi kendini yaktı. Görgü tanıkları, havaya broşürler atan bir erkeğin bir tenekeden kendisini yakıta buladığını ve ateşe verdiğini söyledi (Spencer Platt/AFP) -
7/30
18 Nisan 2024 - Birleşik Arap Emirlikleri'nin (BAE) Dubai kentinde sağanak yağışların ardından arabalar sular altında kalmış caddede böyle görüntülendi. Ortadoğu'nun finans merkezi olan kentin devasa otoyolları sel yüzünden tıkandı ve büyük havalimanında kaos yaşandı. Kayıtların tutulmaya başlandığı 1949'dan beri görülen en şiddetli yağışlarda BAE'de bir, Umman'da 20 kişi hayatını kaybetti. Afetin ardından aşırı yağışların bulut tohumlamadan kaynaklanıp kaynaklanmadığına dair tartışma başladı (Giuseppe Cacace/AFP) -
8/30
17 Nisan 2024 - Demokratik Kongo Cumhuriyeti'nin Goma kentinin dış kesimlerindeki Bulengo kamponda savaştan kaçan çocuklar bulaşık yıkıyor. Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Yüksek Komiseri Volker Türk, silahlı çatışmaların pençesindeki bölgeyi 16-18 Nisan'da ziyaret ediyor. Ruanda ordusunun desteklediği M23 isyancıları 2021'in son aylarından bu yana doğudaki Kuzey Kivu bölgesinin büyük kısımlarını ele geçirdi ve yaklaşık 2 milyon kişinin yerinden olmasına yol açtı (Alexis Huguet/AFP) -
9/30
16 Nisan 2024 - Danimarka'nın başkenti Kopenhag'da 17. yüzyıldan kalma tarihi borsa binası bu sabah alevlere teslim oldu ve binanın simge kulesi yıkıldı. Başkentteki en eski binalardan olan yapı, nedeni henüz bilinmeyen bir şekilde alev aldığında yenileme çalışmaları yapılıyordu. Danimarka parlamentosunun yanında yer alan bina, 1620'ler Kral IV. Christian tarafından inşa ettirilmişti (Emil Helms/AFP) -
10/30
15 Nisan 2024 - Tarihte ilk kez eski bir ABD Başkanı'nın yargılandığı ceza davası bugün başladı. New York'taki Manhattan Ceza Mahkemesi'nde görülen ilk duruşmada hakim karşısına çıkan eski Başkan, "Suçsuz olduğum için burada olmaktan gurur duyuyorum. Siyasi saiklere açılmış bu dava Amerika'ya hakarettir. Buna benzer bir olay daha önce hiç görülmedi. Buraya asla getirilmemeliydim" dedi. "Sus payı davası" diye bilinen yargılamada, Trump'a evlilik dışı ilişkilerini örtbas etmek için "sus payı" ödemeleri yapmak da dahil olmak üzere 34 ayrı suçlama yöneltiliyor. Skandallarla boğuşan 77 yaşındaki Trump, suçlu bulunması halinde 4 yıla kadar hapis cezasına çarptırılabilir. Trump, hakkındaki suçlamaları reddediyor ve suçsuz olduğunu savunuyor (Michael Nagle/AFP) -
11/30
14 Nisan 2024 - İran'ın İsrail'e drone ve füze saldırısı düzenlemesinin ardından bugünün erken saatlerinde başkent Tahran'daki Filistin Meydanı'nda toplanan göstericiler İran ve Filistin bayrakları sallıyor. İran'ın Şam'daki konsolosluk binasına İsrail'in 1 Nisan'da düzenlediği hava saldırısında İran Devrim Muhafızları Ordusu'ndan 7 kişinin ölmesinin ardından İran dün İsrail'e yüzlerce kamikaze drone'u, balistik ve seyir füzesiyle saldırı başlattı. İran bazı askeri hedefleri vurduğunu, İsrail ise saldırıların çoğunun hava savunma sistemlerince önlendiğini fakat bir askeri üsse füze isabet ettiğini bildirdi. Dün geceki saldırı, İran'ın kendi topraklarından İsrail'e düzenlediği ilk saldırı olma özelliği taşıyor (Atta Kenare/AFP) -
12/30
13 Nisan 2024 - Avustralya'nın Sidney kentindeki Westfield Bondi Junction alışveriş merkezinde meydana gelen bıçaklı saldırıdan sonra polis binaya giriyor. Saldırıda 6 kişiyi öldüren erkek saldırgan polis tarafından vurularak etkisiz hale getirildi. Hastaneye kaldırılan yaralılar arasında 9 aylık bir bebeğin de olduğu bildirildi. Britanya Kralı III. Charles, saldırı karşısında şoke olduğunu ve dehşete kapıldığını belirtti. New South Wales polisi ilk belirtilere göre bunun bir terör saldırısı olmadığını açıkladı (David Gray/AFP) -
13/30
12 Nisan 2024 - Myanmar'ın Myawaddy kasabasının cunta karşıtı direnişçilerin eline geçmesinden sonra ülkeden kaçmak için sınır kapısında kuyruğa giren insan seli karşısında Tayland'ın Tak eyaletinde yer alan ve Myanmar'a sınırı olan Mae Sot kentinde askeri personel nöbet tutuyor. Stratejik öneme sahip Myawaddy kasabasının gittkçe güçlenen cunta karşıtlarının eline geçtiği dün bildirilmişti. Myawaddy'de çatışmalar devam ederken, Tayland ordusu askeri devriyeleri artırmıştı. Şubat 2021'de Myanmar ordusunun yönetime el koymasının ardından ülke çapında protestolar patlak vermiş ve silahlı direniş başlamıştı (Athit Perawongmetha/Reuters) -
14/30
11 Nisan 2024 - Rusya, yörüngeye ağır yükler taşıması için tasarlanan Angara-A5 uzay aracını Vostoçni Uzay Üssü'nden fırlattı. 9 ve 10 Nisan'da çeşitli arızalar sebebiyle iptal edilen deneme saat 12.00'de gerçekleşti. Gelecekte Angara-A5 roketinin Rus yörünge istasyonunun modüllerini uzaya göndermek ve insanlı uzay araçlarını fırlatmak için kullanılması bekleniyor (AFP/ROSCOSMOS) -
15/30
10 Nisan 2024 - ABD Başkanı Joe Biden ve Japonya Başbakanı Fumiyo Kişida, Beyaz Saray'daki resmi karşılama töreninde. Çin'in askeri ve ekonomik bakımdan atağa kalktığı ortamda Biden, Hint-Pasifik'teki hayati ortaklıkları güçlendirme kararlılığını pekiştirmek adına ağırladığı Kişida'yla önemli bir Oval Ofis toplantısı da gerçekleştirecek. Biden ve Kishida arasındaki ikili görüşmenin bir parçası olarak çok çeşitli kritik sektörleri kapsayan 70'in üzerinde maddenin açıklanması bekleniyor (Andrew Caballero-Reynolds/AFP) -
16/30
9 Nisan 2024 - Nepal'in başkenti Katmandu'da güvenlik güçleri, Ulusal Demokratik Parti'nin (RPP) organize ettiği protestoda eylemcilere müdahale etti. RPP, monarşinin geri gelmesini ve Güney Asya ülkesinin bir Hindu eyaleti olmasını talep ediyor. Polis, yüzlerce kişinin katıldığı eyleme müdahale ederken göz yaşartıcı gaz ve tazyikli su kullandı. Parti, olaylarda kurmaylarından bazılarının yaralandığını açıkladı. 2008'de tahttan indirilen Kral Gyanendra'nın destekçileri, polis barikatlarını aşıp başbakanlık ve bakanlıkların olduğu alana erişmeye çalışıyordu (Prakash Mathema/AFP) -
17/30
8 Nisan 2024 - Kurtarma ekipleri Rusya'nın Orenburg bölgesinde, Ural Dağları'nın güney ucunun güneydoğusunda yer alan Orsk şehrinin sular altında kalan kısmındaki sakinleri tahliye ediyor. Rusya Acil Durumlar Bakanlığı'nın yaptığı açıklamaya göre, ülkenin 39 bölgesinde 10 bin 400'den fazla ev su altında kaldı. Orsk'taki barajın patlamasıyla 230 bin nüfuslu kentte 6 bin 100 kişi tahliye edildi. Kremlin tarafından yapılan açıklamada, Urak’daki Kurgan ve Siberya’ya bağlı Tümen bölgesindeki sellerin kaçınılmaz olduğu kaydedildi. Bu nedenle bölgede acil durum ilan edilmesi kararı alındığını duyuran Tümen Bölge Valisi Aleksandr Moor, "Acil durumu tedbiren devreye sokuyoruz" ifadesini kullandı (Anatolii Zhdanov/AFP) -
18/30
7 Nisan 2024 - RB'nin Avustralyalı pilotu Daniel Ricciardo ve Williams'ın Taylandlı pilotu Alexander Albon, Suzuka'da düzenlenen Formula 1 Japonya Grand Prix'de kaza yaptı. Yarış başladıktan saniyeler sonra yaşanan kazada Ricciardo'nun aracının tekerleği Albon'un aracına çarparak onu pist dışına itti. Sürücüler araçlarından tek başlarına çıkmayı başarırken durumlarının iyi olduğu bildirildi. Kazanın ardından tekrar başlatılan yarışı Max Verstappen birinci sırada tamamladı (JIJI/AFP) -
19/30
6 Nisan 2024 - Ekvador'un başkenti Kito'da polis ve askerler, eski Ekvador Devlet Başkanı Yardımcısı Jorge Glas savcılıktan çıkarken güvenlik operasyonu gerçekleştirdi. Dün Ekvador'da yetkililer, Kito'daki Meksika Büyükelçiliği'ne baskın düzenleyip Meksika hükümetinin siyasi sığınma hakkı vereceğini duyurduğu Glas'ı gözaltına almıştı. Meksika Devlet Başkanı Andres Manuel Lopez Obrador söz konusu hareketin ulusal egemenliğin "açık" ihlali anlamına geldiğini söyledi. Eski Ekvador Devlet Başkanı Yardımcısı Glas, hakkında yürütülen rüşvet soruşturması kapsamında 3 Ekim 2017'de tutuklanmış, Aralık 2022'de Meksika'nın Kito Büyükelçiliği'ne sığınmıştı (Rodrigo Buendia/AFP) -
20/30
5 Nisan 2024 - Doğu Kudüs'teki Mescid'i Aksa'da Ramazan ayının son cuma namazı yaklaşık 120 bin kişiyle kılındı. İsrailli yetkililer, yalnızca kısıtlı sayıdaki Müslümanın Batı Şeria'dan gelerek Mescid-i Aksa'da cuma namazı kılmasına izin verdi. Sabah saatlerinden bu yana şehrin sokaklarına çok sayıda güvenlik gücü konuşlandırılmış ve Doğu Kudüs'ün Eski Şehir bölgesi çevresindeki birçok cadde kapatılmıştı (Ammar Awad/Reuters) -
21/30
4 Nisan 2024 - Tayvan'ın doğusundaki Hualien kentinde meydana gelen şiddetli depremin ertesi günü bir yapı mühendisi, eğilmiş bir binadan örnek alıyor. Doğu Asya ülkesinde gerçekleşen afet sonrası en az 10 kişi hayatını kaybetti ve binden fazla da yaralı var. 7,4 şiddetindeki depremin hasar verdiği bina sayısıysa 125. Adada son 25 yıldır görülen en şiddetli depremin merkez üssü Hualien'de 300 bin kişi yaşıyor (Chiang Ying-ying/AP) -
22/30
3 Nisan 2024 - Ukrayna Silahlı Kuvvetleri'nin 37'inci Deniz Piyade Tugayı'ndan bir asker, Ukrayna'nın güneyinde açıklanmayan bir yerde gerçekleştirilen askeri tatbikatlar sırasında Fransız AMX-10 RC zırhlı aracında. Rusya'nın Ukrayna'ya tam kapsamlı bir istila başlatmasının üzerinden 769 gün geçti ve savaş tüm hızıyla devam ediyor. Rusya Savunma Bakanı Sergey Şoygu, Rusya'nın yılın başından itibaren Ukrayna'nın doğusunda 403 kilometrekare toprak ele geçirdiğini söylerken Ukrayna bu iddiayı reddetti. Öte yandan Ukrayna Cumhurbaşkanı Volodimir Zelenski, seferberlik yaşını 27'den 25'e düşüren yasayı imzaladı (Ivan Antypenko/Reuters) -
23/30
2 Nisan 2024 - Kudüs'te İsrail'in parlamentosu Knesset önünde bir protestocu, Hamas'ın 7 Ekim'de düzenlediği saldırıda rehin alınanların derhal serbest bırakılması için düzenlenen eylemde. Parlamento binasının çevresinde kurulan çadırlarda yurttaşlar erken seçim çağrısı yaparken, İsrail genelinde halk geceleri de sokaklara çıkarak Başbakan Binyamin Netanyahu'yu istifaya davet ediyor. Öte yandan ABD merkezli kâr amacı gütmeyen kuruluş World Central Kitchen, İsrail'in hedefli saldırısında Avustralyalı, Polonyalı, Birleşik Krallıklı ve ABD-Kanadalı personellerinin Gazze'de öldürüldüğünü açıkladı (Ronen Zvulun/Reuters) -
24/30
1 Nisan 2024 - Tayvan'ın bağımsızlık yanlısı aktivistlerden biri (sağda) Çin Devlet Başkanı Şi Cinping'in maskesiyle banknot taşırken, diğeri Tayvan'ın eski devlet başkanı Ma Ying-jeou'nun maskesiyle Tayvan haritası tutarak Taoyuan Uluslararası Havalimanı önünde protesto gösterisi yapıyor. Tayvan'ın eski devlet başkanı Ma Ying-jeou, iki ülke arasındaki gerilimi düşürmeyi amaçlayan ziyaret için bugün Çin'e gitti. Güney Çin'in Guangdong eyaletindeki Shenzhen şehrine uçmadan önce gazetecilere kısa bir açıklama yapan Ma, "Bu bir barış ve dostluk gezisi" dedi. Ma, şimdiki Tayvan Devlet Başkanı Tsai Ing-wen'in seçilmesinden kısa bir süre önce, 2015 sonlarında Singapur'da Şi 'yle önemli bir zirve için bir araya gelmişti (Yan Zhao/AFP) -
25/30
31 Mart 2024 - Fransa'nın batısında yer alan Chinon'daki Vienne Nehri'nin taşması nedeniyle bazı alanlar sular altında kaldı. Fransa'nın içbatı kesiminde dünden beri yaşanan şiddetli nehir taşkınlarının ardından Indre-et-Loire ve Vienne'de yüzden fazla kişi evlerinden tahliye edildi ve Haute-Vienne'de bir kanocunun kaybolduğu bildirildi (Pascal Lachenaud/AFP) -
26/30
30 Mart 2024 - New York Polis Teşkilatı'ndan Jonathan Diller'ın cenazesine binlerce kişi katıldı. Pazartesi günü yanlış park eden bir araca müdahale ederken arabanın içinden ateş açılması sonucu karnından vurulan polis memuru, kaldırıldığı hastanede hayatını kaybetmişti. Diller, son iki yılda New York'ta görev başındayken öldürülen ilk polis memuru oldu. New York Emniyet Müdürü Edward Caban, cenazede Diller'ı dedektifliğe terfi ettirdi ve teşkilatın sonuna kadar ailenin yanınca olacağı sözünü verdi (Jeenah Moon/AP) -
27/30
29 Mart 2024 - Filistinliler Gazze Şeridi'nin orta kısmında yer alan Magazi mülteci kampındaki hasar görmüş ve yıkılmış binaların yanından geçiyor. Gazze Sağlık Bakanlığı son 24 saatte İsrail saldırıları sonucu 71 Filistinlinin öldüğünü ve 112'sinin de yaralandığını açıklarken, UNICEF sözcüsü James Elder, Gazze'de karşılaştığı herkesin "Gıdaya ihtiyacımız var" dediğini belirtti. Öte yandan Reuters'ın aktardığına göre ABD Dışişleri Bakanlığı'ndan bir yetkili, Gazze'nin kuzeyindeki bazı bölgelerde halihazırda kıtlık yaşanıyor olması ihtimalinin epey yüksek olduğunu söyledi (AFP) -
28/30
28 Mart 2024 - Vatikan'ın resmi TV kanalı Vatican Media, Papa Francis'in ayak yıkarken çekilen fotoğrafını paylaştı. Papa, Paskalya kutlamaları sırasında Kutsal Perşembe'de, İtalya'nın başkenti Roma'daki kadın hapishanesi Rebibbia'ya gerçekleştirdiği ziyarette "Ayak Yıkama" ritüelini gerçekleştirip 12 kadının ayağını yıkadı ve öptü. Mahkumlardan bazıları ritüel sırasında gözyaşlarına hakim olamadı (AFP/Vatican Media) -
29/30
27 Mart 2024 - İspanya'nın başkenti Madrid yakınlarında, ülkenin simgesi haline gelmiş Osborn Boğası'na Filistin bayrağı çizilmiş ve Özgür Filistin yazılmış. Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi, Ramazan'da ateşkes ilan edilmesi çağrısı yapsa da Gazze Savaşı'nda İsrail'in saldırıları sonucu son 24 saatte 76 Filistinli hayatını kaybetti. Öte yandan Dünya Gıda Programı, Gazze'nin kuzeyinde yetersiz beslenen çocuklarının sayısının rekor hızda arttığını, kuzeydeki nüfusun yaklaşık yüzde 70'inin feci bir açlıkla karşı karşıya olduğunu ve muhtemelen mayısta kıtlık başlayacağını açıkladı (Oscar Del Pozo/AFP) -
30/30
26 Mart 2024 - ABD'nin Maryland eyaletindeki Baltimore kentinde konteyner gemisinin çarptığı Francis Scott Key Köprüsü yıkıldı. Sabah 1.30 sularında meydana gelen olayda bir inşaat ekibinden en az 8 kişinin yanı sıra araçlar da suya düştü. Maryland Valisi Wes Moore, Singapur bandralı Dali konteyner gemisinin güç kaybettiğini ve Francis Scott Key Köprüsü'ne çarpıp çökmesine neden olmadan kısa süre önce acil yardım çağrısı yaptığını söyledi. İmdat çağrısının yetkililerin köprü üzerinden geçen araç trafiğini durdurmasına olanak sağladığını belirtti. Çökme sırasında köprüde kaç aracın bulunduğu bilinmiyor. Arama ve kurtarma çalışmaları devam ediyor (Jim Watson/AFP)
Filo olayı, Türk kamuoyunda İsrail'e yönelik saldırıların temel bir meselesiydi ve öyle olmayı da sürdürüyor. Türk medya organları, İsrail'in gayrimeşrulaştırılmasına destek veren taraflardan gelen içerikleri sıklıkla yayımlıyor. Ankara'nın desteğinden yararlanan bir dizi sivil toplum kuruluşu iki ülke arasındaki nefretin körüklenmesinde önemli bir rol oynamaya devam ediyor. Bu manada, Gazze'ye giden filonun arkasındaki İHH örgütü aktif olmayı sürdürüyor ve filo hadisesi İsrail karşıtı söylemde hala merkezi bir rol oynuyor. Kitlelerin akın ettiği 2011 yapımı bir filmin başında hadise yeniden canlandırıldı; Türk medyasında hadiseden sıklıkla bahsediliyor; birçok kitaba konu oldu; her yıl Marmara'da öldürülenlerin anısına İsrail karşıtı gösteriler düzenleniyor. Bu gösterilere katılanların sayısı son yıllarda azaldı. Örneğin, Kudüs adına yapılan gösteri bunlardan biriydi. Öte yandan İHH, 2020'yı "Mavi Marmara Yılı" ilan etti.
Filo hadisesi ayrıca, Doğu Akdeniz'in İsrail açısından daha önemli bir alan ve eskiye nazaran daha yüksek bir askeri operasyon potansiyeline sahip olduğunu da gösterdi. Kıbrıs ve Yunanistan hadiseyi artan Türk saldırganlığının göstergesi olarak görürken; bu durum İsrail'le ilişkilerini yumuşatmalarına neden oldu. İsrail de kendi adına Türkiye'yle artan gerilim ve Gazze'ye başka filoların gelmesini önleme arzusu sebebiyle bunlarla daha çok yakınlaşmaya artan bir ilgi gösterdi. Doğal gaz keşifleri ve Kıbrıs sorununun çözümünde devam eden zorluk esasen Doğu Akdeniz'de iki rakip blok yarattı. Birinci blokta Yunanistan, Kıbrıs, Mısır, İsrail ve Libya'da General Halife Haftar liderliğindeki milisler bulunuyor. İkinci bloktaysa Türkiye ve Fayiz el-Serraç liderliğindeki Libya Ulusal Mutabakat Hükümeti yer alıyor. Bununla birlikte, koronavirüs pandemisi ve petrol fiyatlarındaki düşüşün Türkiye'nin engellemeyi amaçladığı Doğu Akdeniz boru hattı inşası yönündeki iddialı projenin gerçekleştirilmesinin önünde büyük bir engel teşkil ettiği göz önüne alındığında, Libya iç savaşı tırmanışta olmasına ve her iki rakip blokun da kendi çıkarlarını koruma yönünde kararlı olduğu görülse de, Doğu Akdeniz'deki gerilimin hafifletilmesi için bir imkan söz konusu olabilir.
Son haftalarda başta Türk medyasında olmak üzere, Türkiye ve İsrail arasındaki ilişkilerdeki buzları çözmeyi amaçlayan bazı makaleler yayımlandı. Bunlar arasında, iki ülke arasında deniz sınırı belirlenmesine yönelik anlaşmanın müzakerelerine yönelik bir rapor da yer alıyor. Ankara'nın pandeminin zirve yaptığı dönemde İsrail'e tıbbi malzeme satın alma izni vermesi (her ne kadar teslimatla ilgili birkaç gecikme yaşanmış olsa da) ve 10 yıl sonra ilk kez İsrail El Al havayolu şirketinin Türkiye'yle kargo seferlerine başlaması ilişkilerin iyileşmesine dair işaretler. Yine de bu olumlu işaretlere karşın, deniz sınırlarının ayrıştırılmasına dair müzakerelere ilişkin rapor İsrail'in Ankara Büyükelçiliğince reddedildi. Bu, Ankara'dan gelen olumlu işaretlerin anlamının bir nebze fazla abartıldığını gösteriyor. Bununla birlikte haber makalelerinin yayımlanması, Türkiye'nin uluslararası ilişkilere ve birçok angajman alanındaki mevcut sorunlara yanıt kapsamında daha dengeli bir dış politikaya dönme arzusuna dair soruları da beraberinde getiriyor. Tam tersine eğer bu sadece İsrail, Kıbrıs ve Yunanistan arasındaki ilişkileri bozma saikinden ibaretse, İsrail açısından ilişkilerin yumuşatılmasının faydalı olup olmayacağı çok şüpheli olacaktır. Dahası halihazırda Erdoğan'ın sözcüsü, Netanyahu'nun Batı Şeria'ya egemenlik uygulama niyetine dair açıklamalarını "uluslararası hukuka aykırı işgal siyasetinin genişlemesi" diye adlandırdı. Bu nedenle şu anda, İsrail'in Batı Şeria'nın bazı bölgelerinin ilhakına yönelik herhangi bir adımının, iki ülke arasındaki ilişkilerin iyileştirilmesine yönelik bir çabayı önemsiz ve kısa soluklu olmaya mahkum edeceği neredeyse kesindir.
* Bu makalede yer alan fikirler yazara aittir ve Independent Türkçe’nin editöryal politikasını yansıtmayabilir.
https://www.inss.org.il/publication
Independent Türkçe için çeviren: Ahmet Yılmaz
