Devrim hayalinden, hayal kırıklığına... Mısır'daki halk ayaklanmasının sekizinci yıldönümü

Mısır'da "Ekmek, Özgürlük ve Toplumsal Adalet" sloganıyla yola çıkan 25 Ocak halk ayaklanması gençliği, geçen 8 yılın ardından hedeflerinin artık hayalden öte bir anlam ifade etmediğini düşünmeye başladı

Fotoğraf: AA

Mısır'da 25 Ocak halk ayaklanmasının üzerinden sekiz yıl geçti. Aradan geçen 8 yıl genç nüfustaki devrim ateşini söndürdü.

Neden başarısız oldu?

Halk ayaklanmasının akabinde kendi aralarında birlik oluşturamayan devrim ve değişim hareketleri, Müslüman Kardeşler (İhvan) ve Selefiler gibi toplum tabanında karşılığı olan cemaatler ve teşkilatlarla da tam bir koordinasyon sağlayamadı.

Ayaklanmadan bir yıl sonra yapılan seçimlerde İhvan ile Selefilerin parlamentoda ezici çoğunluk sağlaması üzerine bu gruplar "Devrimi başkaları çaldı" gibi söylemler geliştirdi.

Ancak parlamento seçimlerinden 6 ay sonra düzenlenen cumhurbaşkanlığı seçimlerinin ilk turunda devrik Cumhurbaşkanı Hüsnü Mübarek'in son başbakanı Ahmed Şefik'in ikinci tura kalması ve Muhammed Mursi'ye rakip olmasının ardından halk, ikinci turda İhvan'a tekrar yaklaşarak Mursi'ye destek verdi.

Twitter üzerinden 25 Ocak halk ayaklanmasını kutlayan Mısırlı bir genç, 'Bir zamanlar hayaldi' notunu paylaştı.

 

 

Devrimci, liberal, solcu ve sosyalist gruplar ile Müslüman Kardeşler arasında farklı nedenlerden dolayı Mursi'nin cumhurbaşkanlığının ikinci altı ayında tekrar anlaşmazlıklar başladı.

''Devrimler vakit alır''

Mısırlı sosyal bilimciler 25 Ocak sloganlarını atan gençlerin, ülke ve bölge gerçeklerini hesaba katmadan büyük beklentiler içine girdiklerini, hedeflerinin gerçekleşmemesinin ardından 8 yılda büyük hayal kırıklığı yaşadıklarını söylüyor.

Kahire Amerikan Üniversitesi'nden siyaset sosyolojisi uzmanı Prof. Dr. Said Sadık, Anadolu Ajansı'na yaptığı açıklamada, devrimlerde bu tür kırılmalar olabileceğine dikkati çekerek, 10 yıl süren Fransız İhtilali'ni (1789-1799) örnek gösterdi.

Köklü değişimlerin zaman alabileceğine işaret eden Sadık, "Devrimlerde değişimler birden gerçekleşmez ve epey vakit alır" dedi.

 


Halk ayaklanması Mısır Anayasası'na nasıl girdi? 

Hedeflerin çoğu gerçekleşmese de 25 Ocak sürecinin iki anayasada da yer alması önemli bir adım olarak değerlendiriliyor.

2012 Anayasası'nda 4 ayrı yerde övgüyle bahsedilen 25 Ocak süreci "devrim" olarak tanımlanıyor:

"25 Ocak gençlerimizin başlattığı, halkımızın etrafında toplandığı ve silahlı kuvvetlerimizin yanında yer aldığı bir devrimdir."

Mursi'nin darbeyle görevinden uzaklaştırılmasından sonra yapılan ve halihazırda yürürlükte olan 2014 Anayasası'nda ise iki yerde 25 Ocak "devrim" olarak nitelendiriliyor.

Halk ayaklanmasıyla ilgili resmi söylemler

Resmi söylemlerde de 25 Ocak "devrim" olarak yer aldı. Muhammed Mursi konuşmalarında bu ifadeyi kullandı.

Mursi'nin devrilmesinin ardından geçici cumhurbaşkanlığı görevine gelen Anayasa Mahkemesi Başkanı Adli Mansur 2014 yılındaki konuşmasında 25 Ocak ile 3 Temmuz darbesinin yolunu açan 30 Haziran eylemleri için "devrim" dedi.

Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah Sisi de 2015'ten 2018'e kadar devrimin yıldönümüyle ilgili bütün konuşmalarında 25 Ocak'ı "devrim" olarak tanımladı. 

Anadolu Ajansı'na konuşan Arap Siyasi ve Stratejik Araştırmalar Merkezi Başkan Yardımcısı Muhtar Gubaşi, 25 Ocak’ın devrim olduğu konusunda üç Cumhurbaşkanının da söyleminin aynı olduğunu, ancak medya organlarının ve bazı siyasilerin 25 Ocak'ı "komplo ve hata" olarak yorumladığını söyledi.

Sisi'nin Cumhurbaşkanlığı

Mısır'da 2014 yılında cumhurbaşkanlığına seçilen Mursi döneminin Savunma Bakanı Abdulfettah es-Sisi, "tehlikeli bir sona doğru gitmekte olan ülke için bir kurtarıcı" olarak algılandı.

Ekonomi uzmanları, Sisi yönetiminin Mübarek döneminde uygulamaya konulamayan ekonomik programları hayata geçirdiğini ve Mübarek’in cesaret edemediği acı reçeteyi Sisi hükümetlerinin uygulamak zorunda kaldığını söylüyor.

25 Ocak halk ayaklanmasını gerçekleştiren topluluklar da Sisi yönetiminin Mübarek rejimine daha yakın olduğunu, devrime ise mesafeli bir tutum izlediğini, bu nedenle hedeflerini hayata geçiremediklerini söylüyor.

DAHA FAZLA HABER OKU