HRW: Afganistan’da CIA destekli “ölüm mangaları savaş suçu işliyor”

2017-2019 dönemini kapsayan raporda, Amerikan istihbaratının desteklediği Afgan paramiliter güçlerin baskınlarında masum sivilleri öldürdüğü ve gözaltına alınan bazı kişilerden de haber alınamadığı öne sürülüyor

Afganistan Cumhurbaşkanı Eşref Gani, selefi Hamid Karzai'nin askeri birlikler için getirdiği "gece baskını" yasağını kaldırmıştı (AP) 

İnsan Hakları İzleme Örgütü (HRW) yayımladığı yeni raporda, Amerikan Merkezi Haber Alma Teşkilatı’nın (CIA) desteklediği Afgan güçlerin yargısız infazlar gerçekleştirdiği ve bu birimlerin işlediği diğer ağır suistimallerin de cezasız kaldığı öne sürülüyor.

HRW’nin bugün yayımlanan raporunda, vurucu güçlerin gece yarısı düzenledikleri baskınla sivilleri kanunsuzca öldürdüğü, gözaltındaki kişileri güç kullanarak kaçırdığı ve isyancıları tedavi ettikleri öne sürülen sağlık merkezlerine saldırdığı iddialarına yer veriliyor.

fazla oku

Bu bölüm, konuyla ilgili referans noktalarını içerir. (Related Nodes field)

2017 sonlarından 2019 ortalarına kadar 14 vakaya yer verilen 53 sayfalık raporda, CIA destekli Afgan vurucu güçlerinin ciddi suistimallere karıştığı ve bunlar arasında savaş suçu sayılabilecek eylemlerin de olduğu ifade ediliyor.

Kuruluş raporunda, “ABD, sıradan askeri komuta zinciri dışında faaliyet gösteren tüm paramiliter güçleri derhal dağıtıp silahsızlandırmak ve savaş suçlarıyla diğer insan hakları ihlallerine dair tüm iddiaların bağımsız soruşturulmasında işbirliği yapmak için Afgan hükümetiyle birlikte çalışmalıdır” uyarısında bulunuyor.

Araştırma için Afganistan’ın Gazni, Helmand, Kabil, Kandahar, Nangarhar, Paktiya, Uruzgan, Vardak ve Zabul vilayetlerinde 39 bölge sakiniyle ve gece baskınlarına tanık olan diğer kişilerle mülakatlar yapıldı. Ayrıca söz konusu baskınları belgeleyen Afgan insan hakları kuruluşlarıyla da görüşüldü.

CIA’in eğitip sevk ettiği bu birlikler nasıl çalışıyor?

2001’den bu yana CIA Afganistan’daki ABD askeri operasyonlarına paralel olarak ancak farklı bir terörle mücadele operasyonu yürütüyor.

Amerikan istihbarat kuruluşu, El Kaide ve Taliban güçlerinin yanı sıra 2014’ten bu yana da IŞİD’e karşı Afgan paramiliter kuvvetler için üye toplama, onları eğitme ve sevk etme eylemlerini gerçekleştirmeye devam ediyor.

Söz konusu vurucu birlikler, Taliban kontrolündeki ya da ihtilaflı diğer kırsal bölgelerde “isyancıları yakalamak ya da öldürmek” için düzenledikleri gece baskınlarında yerleşim alanlarının duvarlarını yıkıyor, evleri arıyor ve sakinleri sorguluyor.

Bu operasyonlarda gözaltına alınan bazı erkeklerin nerede olduğu aileleri dahi bilmiyor. Bazılarıysa oracıkta vuruluyor.

Yanlış teşhis, zayıf istihbarat ve siyasi husumet…

HRW’nin araştırdığı gece baskınlarından çoğunda bu güçlerin, kimlikleri yanlış teşhis etme, zayıf istihbarat ya da bölgedeki siyasi husumet nedeniyle masum sivillere de saldırdığı anlaşıldı.

Vardak vilayetinden bir kişi, “Kapıyı patlayıcıyla havaya uçurdular. Oğullarımdan birini öldürdüler, diğerini de beraberlerinde götürdüler. Bizi ‘Taliban’ı neden besliyorsunuz?’ diye suçladılar. Ancak Taliban yiyecek istemek için geliyor. Onları beslemezseniz size eziyet ediyorlar” dedi.

Paktiya’da Ağustos 2019’da yaşanan bir diğer olayda, paramiliter bir birlik Kurban Bayramı’nı tebrik etmek için ailelerini ziyarete gelen 8 erkeği ve aynı köydeki diğer 3 kişiyi öldürdü. Anlatılanlara göre 60 yaşında bir aşiret lideri gözünden, 20’li yaşlardaki öğrenci yeğeniyse ağzından vuruldu.

 

 

Bu arada Afganistan’da toplumun ileri gelenleri, sağlık çalışanları ve diğer tanıklar, bu tür baskınların birçok bölgede günlük hayatın bir parçası olmaya başladığını söyledi.

Vurucu birlikleri tanıyan bir diplomat, söz konusu güçleri “ölüm mangaları” olarak niteledi.

Hava saldırılarında çocuklar da ölüyor

Öte yandan gece baskınlarına çoğu kez hava saldırıları da eşlik ederken, ABD ve Afgan yönetimleri, yasa dışı hava saldırılarını yeteri kadar soruşturmadı.

HRW’nin araştırdığı bir vakada, Nangarhar’da vurucu ekibin düzenlediği bir hava saldırısında iki aileden, alalarında 7 çocuğun da olduğu en az 13 sivil yaşamını yitirdi.

HRW Asya Direktör Vekili Patricia Gossman yazdığı raporla ilgili açıklamasında, “Taliban’a karşı operasyonlar artarken CIA, Afgan güçlerinin aralarında yargısız infazlar ve zorla kaybolmaların da olduğu acımasız eylemleri işlemesine imkan tanıyor. Bu güçler gözaltındaki kişileri vuruyor ve tüm toplulukları kötü amaçlı gece baskınları ve gelişigüzel hava saldırıları terörüne teslim ediyor” dedi.

CIA suçlamaları kabul etmiyor

HRW’nin son Afganistan raporuyla ilgili CIA’den yapılan açıklamadaysa şu ifadelere yer verildi:

İnsan Hakları İzleme Örgütü CIA’e bu rapordaki iddiaları araştırması için zaman tanımamış olsa da -Afgan hükümetinin terörle mücadele operasyonlarında herhangi bir rol üstlenildiğine dair doğrulama ya da yalanlama olmadan- şunu söyleyebiliriz ki Afgan güçlerine karşı yöneltilen iddiaların hepsi olmasa da çoğu muhtemelen ya yanlış ya da abartılıdır. Geçmişte benzer iddialarla ilgili yapılan derinlemesine inceleme bunu göstermiştir.

 

Independent Türkçe için derleyen: Elvide Demirkol

© The Independentturkish

DAHA FAZLA HABER OKU