DİSK Araştırma Merkezi’nin (DİSK-AR) yayımladığı "Asgari Ücret Araştırması 2026" raporuna göre, Türkiye’de özel sektörde çalışan her iki işçiden biri asgari ücret ve altında ücret alıyor. Araştırma, asgari ücretin giderek yaygınlaştığını ve ortalama ücret haline geldiğini ortaya koyuyor.

DİSK-AR’ın, TÜİK 2024 Hanehalkı İş Gücü Araştırması'nın mikro verilerini kullanılarak hazırladığı çalışmaya göre, özel sektörde çalışanların yüzde 46,7’si (8,4 milyon işçi) asgari ücret ve altında ücret alıyor. Asgari ücretin yüzde 5 fazlası ve bu miktarın altında çalışanların oranı ise yüzde 49,6’ya yükseliyor.

Her 100 işçiden 9'u derin yoksulluk yaşıyor

Araştırmaya göre 3,6 milyon işçi, yasal asgari ücretin dahi altında çalıştırılıyor. O dönemdeki asgari ücretin yarısı olan 8 bin 500 TL ve altında gelirle çalışanların sayısı 1,6 milyona ulaşıyor. Bu durum, her 100 işçiden 9’unun derin yoksulluk koşullarında yaşamını sürdürmeye çalıştığını gösteriyor.

Raporda asgari ücretin aynı zamanda bir "kadın işçi sorunu" olduğuna dikkat çekildi. Buna göre, kadın işçilerin yüzde 60,1’i asgari ücret ve altında çalışıyor. Asgari ücretin yüzde 5 fazlası ve altında ücret alan kadınların oranı yüzde 63,7 olurken, asgari ücretin iki katından fazla kazanan kadınların oranı yalnızca yüzde 7,3’te kaldı.

"Kayıtdışı çalışan işçilerin yüzde 83,5’i asgari ücret ve altında bir gelirle çalışıyor"

DİSK-AR araştırması, kayıtdışı çalışanların asgari ücret yoksulluğunu en ağır yaşayan kesim olduğunu da ortaya koydu. Buna göre kayıt dışı çalışan işçilerin yüzde 83,5’i asgari ücret ve altında bir gelirle çalışıyor. Kayıt dışı çalışanların yüzde 85,3’ü asgari ücretin yüzde 5 fazlası ve bunun altında, yüzde 91,7’si ise asgari ücretin yüzde 20 fazlası ve altında ücret alıyor.

Araştırmaya göre kayıtdışı çalışan her 10 işçiden 4’ü, asgari ücretin yaklaşık yarısı olan 8 bin 500 TL ve altında bir gelirle çalışmak zorunda kalıyor. DİSK-AR, bu tablonun kayıt dışı istihdamın ücretleri aşağı çeken ve yoksulluğu derinleştiren temel unsurlardan biri olduğunu vurguladı.

DİSK-AR, TÜİK verilerinin asgari ücret ile ortalama ücret arasındaki farkın hızla kapandığını ortaya koyduğunu belirtti. 2012 yılında brüt asgari ücret ortalama brüt ücretin yüzde 44’ü düzeyindeyken, bu oran 2022’de yüzde 64’e yükseldi. Ortalama ücretin asgari ücrete oranı ise aynı dönemde 2,25 kattan 1,56 kata geriledi.

Araştırmada, 2025 yılı için net 22 bin 104 TL olarak belirlenen asgari ücretin, açlık ve yoksulluk sınırının oldukça altında kaldığı vurgulandı. Kasım 2025 itibarıyla asgari ücretin, açlık sınırının yüzde 18, yoksulluk sınırının ise yüzde 76,2 altında olduğu kaydedildi. Raporda, asgari ücret tespit sürecinin antidemokratik bir yapıya büründüğü belirtilerek, hükümetin asgari ücreti fiilen tek taraflı olarak belirlediği ifade edildi. DİSK, asgari ücretin toplu pazarlık, sendikal örgütlenme ve adil bir vergi sistemiyle desteklenmesi gerektiğini vurguladı.
 

ANKA