İslam dininin kutsal kitabı Kur'an-'ı Kerim'de, başta Musevilik ve Hristiyanlık olmak üzere diğer tek Tanrılı dinler de konu edilir. 

Kur'an'da adı geçen tek Tanrılı dinler arasında Saabilik de vardır.

Saabilerden, Hac suresinin 17. ayetinin yanı sıra, Bakara Suresi 62. ayetinde ve Maide Suresi'nin 69. ayetinde bahsedilmektedir. 

Ancak söz konusu ayetlerde adı geçen Saabiler için çok değişik bilgiler ve değerlendirmeler vardır.

Araplar arasında Saabi, atalarının dininden ayrılmış kişiler için kullanılmış bir kelimedir. 

Öyle ki, Hazreti Muhammet ve ilk Müslümanlar için de Saabi denilmiştir. 

Saabi, Arapçada bir dinden çıkıp diğerine girenleri tanımlamak için kullanılırken, Yahudi dilinde ise "yıldız" anlamına gelen "Saba"dan türediği de söylenmektedir.

Adlarını, İdris peygamberin torunu Sabi'den aldığı belirtilen Saabileri Yahudilere, Hristiyanlara, Zerdüştlere, Yezitlere benzetenler olduğu gibi putperest olarak görenler de vardır. 

Saabiliğin, Musevilik ile Hristiyanlık karışımı bir din olduğu da iddia edilmektedir. 

Atalarının putlara tapmasından hoşlanmayan, kendilerine daha akılcı bir inanç yöntem arayan bir kısım Arap kabilelerin tek tanrılı dine yönelip, önce Hazreti İbrahim'in dini üzerinden ibadet etmeleri üzerine Saabiliğin çıktığı da söylenir. 

Saabilerin dini uygulamalarına bakıldığında Hristiyanlık ve Musevilik ile benzerlikler gösterdiği anlaşılacaktır. 

Asıl büyük benzerliklerin ise İslam dinindeki uygulamalarla olduğu görülecektir.    

İslam üzerinde çalışan uzmanlardaki genel anlayış, başta ibadet şekilleri olmak üzere birçok âdetin İslamiyet'le birlikte başladığı yönündedir. 

Saabileri önemli kılan ise Müslümanların ibadet şekillerini İslam dininden önce uygulamış olmalarıdır. 

İslamiyet'in yayıldığı ilk yıllarda, Mezopotamya ve Anadolu'nun doğu kesimlerinde yaşayan Saabiler, özellikle Roma ve ardından Bizans'ın etkili olduğu bölgelerde, Hıristiyanlardan daha büyük bir nüfusa sahipti. 

Müslümanlar, Abbasi Halifesi Memnu döneminde, 830'lu yıllarda Saabilerle Urfa civarında karşılaştıklarında, İslam'a kaynaklık eden ibadet tarzları ve Kur'an'da adları olduğu için onları kılıçtan geçirmemiştir. 

Tam tersine Hristiyan ve Yahudilere yaptıkları gibi, vergi alarak, inançlarını sürdürmelerine müsaade etmişlerdir. 

Saabilik kökeni Sümerlere kadar inen bir dindir. 

Saabiler, ilk tek Tanrılı din olarak bilinen Güneş kültünden gelmektedirler.

Tanrı olarak ise ışığın kaynağı Güneş'i görmektedirler. 

Güneş başta olmak üzere 7 yıldıza taparlar. 

Saabiler için ikinci önemli yıldız, Güneş'in dişisi olarak tanımladıkları Ay'dır. 

Ondan sonra da Mars, Jüpiter ve Satürn gelmektedir. 

Şit ve İdris peygamberlere de inanmakla birlikte son peygamber olarak ise Hazreti Yahya'yı görmektedirler. 

İnandıkları 3 kutsal kitap ise "Ginza", "Draşia Yahya" ve "Qolasta"dır.

Günümüzde Irak'ın bazı bölgelerinde yaşayan ve sayıları 80 bin civarında olan Saabilerin bir kısmı, Güneş kültüne inandıkları yönündeki bilgileri reddetmektedir. 

Saabilerin yakın zamanda gündeme gelmelerinin nedeni ise IŞİD'in Irak'ta etkisinin büyüdüğü yıllarda, bu terör örgütünün acımasız saldırılarına maruz kalmalarıdır.

Saabiliğin 2 kolu olduğu da söylenir. 

Buna göre, Halife Memun'un karşılaştığı topluluk Harran Saaibileridir.

Diğer kol ise El Cezire'deki Yahudi-Hristiyan karışımı uygulamaları olan Saabilerdir. 

Bunlar Mandeller olarak da adlandırılmaktadır. 

Harran'daki Saabi bilgin Kurra, dinin önde gelenleriyle, uygulamalar ve inanç şekli konusunda yaptığı tartışmaların yanı sıra, getirdiği değişiklik önerileri nedeniyle çok dikkat çektiği için bölgeden kovuldu. 

Bunun üzerine Bağdat'a yerleşen Kurra, burada Saabiliğin başka bir akımını oluşturdu. 

Harran'daki Saabilik ise 11'inci yüzyılın ortalarında çöktü.

Tekrar edelim, İslam dinindeki birçok söylem ve tapınma kaynağının Saabilik olduğu öne sürülür.

Bunların başında, kutsal yerleri ziyaret yani haç, namaz kılma, kurban kesme, oruç tutma gelmektedir. 

Saabiler, 29 gün tuttukları orucun ardından 2 gün bayram yaparlar. 

Ayrıca, her namaz öncesi abdest alma ve boy abdesti de yine Saabilerin uygulamaları arasındadır. 

Namazları şekil olarak Müslümanların namazından farklıdır. 

Kıbleleri kuzeye doğru olduğu için oraya dönerek başlarını eğmeden dua ederler. 

Dişi koyun kesmez, koç kurban ederler.  

Saabiler, Güneş kültündeki 7 yıldızın her biri için günde 7 kez namaz kılarlar. 

İslam'da ise bilindiği üzere günde 5 vakit namaz kılınır. 

Saabilerin ayrıca oruca ay göründüğünde başlayıp, sonra ki ayın başında da bitirmeleri, İslam'daki oruç ibadetiyle benzerlik göstermesi bakımından önemlidir.  

Saabilikte, İslam dini ile bazı farklılıklar gösterse de kıyamete inanılmaktadır. 

Dünyanın sonunu getirecek kötü olaylar sonucu her şeyin alt üst olacağı ve kıyametin kopacağı söylense de sonunda, tıpkı bazı diğer dinlerdeki gibi bir kurtarıcının geleceğine de inanılmaktadır. 

Cennet ve cehennem de yine bazı farklılıklarla Saabilikte vardır.

Öldükten sonra günah işleyenlerin cezalandırılacağı, sevap işleyenlerin de ödüllendirileceği belirtilir. 

Bunu ölçmek için de bir terazi vardır. 

Ölümle birlikte bedenden ayrılan ruh, söz konusu terazide tartılır.

Günahkârlar cezalarını çekmek üzere dünyaya dönerken, sevabı çok olanlar ise ışıklar âlemi adı verilen cennete yükselirler.  

Yalan söylemenin, küfür etmenin, zina yapmanın büyük günah sayıldığı Saabilikte, yemeğe başlanırken besmele çekilir, bitirilirken de şükredilir.

Saabilerin dinlerindeki önemli gezegenler için düzenlediği ayinler, daha sonra Latin kökenli dillerde kullanılan gün isimlerine kaynaklık etmiştir.

Pazar için Güneş Günü Sunday, pazartesi için Ay Günü Monday, cumartesi için Satürn Günü Saturday denilmiştir. 

Saabilerin vaftiz törenini, temiz suya sahip akarsularda yapması da Hristiyanlıkla önde gelen benzerliği açısından dikkat çekicidir. 

Saabilerin, Hristiyanların ve Yahudilerin ibadetlerindeki benzerlikleri de bir başka yazıda paylaşacağım. 

*Bu içerik serbest gazeteci veya konuk yazarlar tarafından hazırlanmıştır. Bu içerikte yer alan görüş ve ifadeler yazara aittir ve Independent Türkçe'nin editöryal politikasını yansıtmayabilir.