ABD Başkanı Donald Trump dün Beyaz Saray'da Ukrayna Devlet Başkanı Vladimir Zelenski ve bir dizi Avrupalı liderle bir araya geldi. Bu görüşme, Rusya'nın Ukrayna'ya yönelik savaşını sona erdirmek için dostane ancak kesin olmayan bir girişim olarak nitelendirildi.
Toplantının büyük bir kısmı, Zelenski'nin savaşı sona erdirecek bir anlaşmayı kabul etmesi halinde Avrupa ülkeleri ve ABD'nin Ukrayna'ya sağlayabileceği güvenlik garantilerinin niteliğine odaklandı.
Diğer yandan Trump, Zelenski ile Putin arasında doğrudan bir görüşme yapılmasının önünü açmak amacıyla Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile görüştü. Zelenski ile Putin arasındaki görüşmenin zamanı ve hatta gerçekleşip gerçekleşmeyeceği ise halen belirsizliğini koruyor.
Şarku’l Avsat’ın New York Times’tan aktardığına göre toplantıdan çıkan 5 temel sonuç şunlar:
1- Liderler arasında görüş birliği
Trump'ın Putin'i Alaska'da görkemli bir şekilde ağırlamasından ve önceki bazı tutumlarından geri adım atmasından sadece üç gün sonra, ABD Başkanı geleneksel müttefikleriyle görüşmelerde bulunarak uzlaşma noktalarını ele aldı.
Buna rağmen bazı farklılıklar ortaya çıktı. Almanya Şansölyesi Friedrich Merz, Rusya ile yapılacak herhangi bir müzakerenin ön koşulu olarak ateşkes çağrısında bulundu, ancak Trump bu öneriyi nazikçe reddetti. Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron ise Putin'in niyetlerinden şüphe duyduğunu belirterek şöyle dedi: “Başkan Putin'in barış istediğine ikna olmadım.”
Bununla birlikte, toplantıda Zelenski'nin önceki Beyaz Saray ziyaretini sonlandıran türden bir gerginlik yaşanmadı. Katılımcılar, Zelenski ile Putin arasında doğrudan bir görüşme düzenlenmesi konusunda anlaştılar. Ukrayna'nın güvenlik garantilerinin ayrıntıları ve Kiev'in anlaşma kapsamında herhangi bir toprak tavizi verip vermeyeceği gibi diğer konular üzerinde çalışmalar devam ediyor.
2- Ukrayna'ya ilişkin garantiler konusunda belirsiz ifadeler
Trump, sosyal medya hesabı üzerinden yaptığı paylaşımda, Zelenski ile güvenlik garantileri konusunda ‘verimli’ görüşmeler yaptığını ve bu garantilerin ‘ABD ile koordineli olarak birçok Avrupa ülkesi tarafından Ukrayna'ya sunulacağını’ açıkladı.
ABD'nin barış gücü görevi kapsamında Ukrayna'ya Amerikan askerleri göndereceği sorulduğunda doğrudan cevap vermeyen Trump, “Onlara yardım edeceğiz ve bu sürece dahil olacağız” dedi.
Buna karşılık Avrupalı liderler, NATO tüzüğünün 5. maddesine paralel garantiler talep ettiler. Bu madde, ittifak üyesi herhangi bir ülkeye yapılan saldırının tüm üyelere yapılmış bir saldırı olarak kabul edileceğini öngörüyor.
Zelenski ise ne tür garantiler istediği sorulduğunda “Her şeyi” yanıtını verdi.
3- Trump ve Putin ile mekik diplomasisi
Eski Başkan Joe Biden bir keresinde Putin'i ‘katil diktatör’ olarak nitelendirirken, Trump Rusya Devlet Başkanı'na daha olumlu bakıyordu. Trump dün Putin’i, başlattığı savaşı sona erdirmek için samimi bir şekilde çaba gösteren bir lider olarak göstermeye devam etti.
Toplantının bir bölümünde Trump, Avrupa liderleriyle bir araya geldiği Beyaz Saray'ın Doğu Salonu’ndan ayrıldı ve Putin ile telefonda görüştü. Ardından Zelenski ve Avrupa liderlerini Oval Ofis'e geri çağırarak görüşmenin ayrıntılarını anlattı. Bu bilgi Finlandiya Cumhurbaşkanı Alexander Stubb tarafından basın mensuplarına aktarıldı.
4- Rusya ve Ukrayna, Putin ile Zelenski arasında bir toplantı düzenleyecek
Trump, sosyal medya üzerinden yaptığı paylaşımda, Putin'i arayarak Zelenski ile bir görüşme ayarlamaya çalıştığını ve daha sonra ikisiyle birlikte üçlü bir toplantıya katılmak istediğini açıkladı. Ancak tarafların bu konuda hemfikir olup olmadığı belli değil.
Putin'in Dış Politika Danışmanı Yuri Ushakov ise Rusya ve ABD başkanları arasındaki görüşmenin ‘yapıcı’ olduğunu belirtti. Rusya'nın açıklamasında, iki tarafın Moskova ve Kiev arasında doğrudan görüşmeler yapmak üzere üst düzey müzakereciler atanması konusunda anlaştığı belirtildi, ancak Putin'in bizzat katılacağı teyit edilmedi.
Putin, Zelenski ile görüşmeyi açıkça reddetmemiş olsa da, Ukrayna Devlet Başkanı’nı ‘meşru veya kendisine eşit’ olarak görmediğini defalarca belirtti.
5- Zelenski, Ukrayna'nın 90 milyar dolarlık Amerikan silahı satın alma niyetini açıkladı
Trump, Ukrayna'ya ek yardım sağlamayı reddetmesine rağmen, Kiev'e Rus saldırılarına karşı koyması için silah satmaya hazır olduğunu vurguladı. Zelenski, Ukrayna'yı füze saldırılarından korumak için daha fazla Patriot hava savunma sistemi satın almak istediğini kaydetti.
Zelenski gazetecilere, ülkesinin güvenlik garantileri kapsamında Avrupa üzerinden 90 milyar dolarlık Amerikan silahı satın almayı planladığını, bunun karşılığında ABD'nin Ukrayna'dan insansız hava araçları (İHA) satın alacağını söyledi. Anlaşmanın henüz resmi metninin hazırlanmadığını belirten Zelenski, böyle bir anlaşmanın barış anlaşması sağlanması durumunda Ukrayna'nın savunma kapasitesini güçlendirme yönünde büyük bir adım olduğunu ifade etti.
*İçerik orijinal haline bağlı kalınarak çevrilmiştir. Independent Türkçe’nin editöryal politikasını yansıtmayabilir.
