Bosna'da Milorad Dodik krizi derinleşiyor

Ayrılıkçı söylemleriyle tanınan Sırp siyasetçi ülkeyi terk edecek mi?

66 yaşındaki Dodik, ayrılıkçı söylemleriyle tanınıyor (Reuters)

Bosna Hersek, ülkedeki iki entiteden biri olan Sırp Cumhuriyeti'nin (RS) Başkanı Milorad Dodik’le ilgili krizde bir dönüm noktasına geldi. 

Guardian’ın analizinde, ülkenin 1992-1995 Bosna Savaşı'nı sona erdiren Dayton Anlaşması'nın imzalanmasının ardından görülen en ciddi krizle karşı karşıya olduğu yorumu yapılıyor. 

Bosna Hersek Mahkemesi, “Yüksek Temsilcilik Ofisi (YTO) kararlarına saygı duymamak" suçundan Dodik’e bir yıl hapis ve 6 yıl siyasi yasak cezası verildiğini şubatta duyurmuştu. Ayrılıkçı söylemleriyle gündeme gelen ve ceza alması halinde RS'nin bağımsızlığını ilan edeceğini öne süren Dodik, kararın ardından temyize gitmişti. Sonucun bu yıl sonuna doğru açıklanması bekleniyor. 

fazla oku

Bu bölüm, konuyla ilgili referans noktalarını içerir. (Related Nodes field)

YTO, Dayton Anlaşması'nın ardından, bunun “sivil alanda uygulanmasını” denetlemek üzere kurulmuştu. Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi (BMGK) tarafından seçilen bir Yüksek Temsilci’nin atandığı YTO, ülkedeki en güçlü uluslararası kuruluş konumunda.

RS Ulusal Meclisi’nin (NSRS), Yüksek Temsilci Christian Schmidt'in kararlarının, entitenin Resmi Gazetesi'nde yayımlanmaması yönünde Haziran 2023’te aldığı karar ülkede tartışma yaratmıştı. Dodik hakkındaki soruşturma bunun ardından başlatılmıştı.

Bosna Hersek Savcılığı, "anayasal düzeni tehdit etmek" suçlamasıyla Dodik, NSRS Başkanı Nenad Stevandic ve RS Başbakanı Radovan Viskovic hakkında bu yıl gözaltı kararı da çıkarmıştı. Dodik ve Stevandic ise yurtiçi yakalama kararına rağmen birçok kez Bosna Hersek sınırından çıkarak Sırbistan, İsrail ve Macaristan'ı ziyaret etmişti.

Guardian’ın analizinde, karar ve sonrasında yaşananların, en az 100 binden fazla kişinin ölümüne yol açan savaşın üzerinden 30 yıl geçmesine rağmen ülkedeki temel kutuplaşmanın çözümden uzak olduğunu gösterdiği belirtiliyor. 

Bosna’nın “Avrupa'nın kalbinde şiddetin patlak vermesi potansiyeli taşıdığı” yorumu yapılıyor. Bosnalı siyasi analist Jasmin Mujanović, şu değerlendirmeleri paylaşıyor: 

Bosna'da 1995'ten bu yana yaşanan en tehlikeli anda olduğumuz çok açık. Bu, ancak Dodik’in tutuklanmasıyla ya da nihayetinde kaçmayı tercih etmesiyle sona erebilecek bir kriz.

 


Bağımsız Sosyal Demokratlar İttifakı Genel Başkanı Dodik’in siyasi yasak duruşmasının nasıl sonuçlanacağı ve kendisinin ülkeyi terk edip etmeyeceği belli değil. Haberde, Dodik’in ailesinin ülkeden ayrılma şartlarını müzakere etmek için üst düzey bir Batılı yetkiliyle görüştüğü iddia ediliyor.

Yüksek Temsilci Christian Schmidt ise durumun şimdilik güvenlik tehlikesi yaratmadığını ve siyasi bir kriz olduğunu savunuyor: 

Bu tür bir sorunu tırmandırmadan nasıl çözebiliriz? Bence bu, şu an için çok yoğun diplomasi trafiği ve perde arkasında görüşme yapılmasını gerektiren bir mesele. Dodik'in bu ülkedeki siyasi liderliğin sorumlu bir üyesi olmak için gereken şartları karşıladığını düşünmüyorum.

Analizde, Avrupa Birliği karşıtı tutumuyla tanınan Dodik’e mali baskının arttığına da dikkat çekiliyor. ABD, Birleşik Krallık, Almanya, Avusturya, Polonya ve Litvanya’nın Sırp siyasetçiye karşı cezai tedbirler aldığı hatırlatılıyor. ABD Başkanı Donald Trump'ın yeniden iktidara gelmesinin ABD yaptırımlarının hızla askıya alınmasına yol açacağı umudunun da boşa düştüğü belirtiliyor. 


Independent Türkçe, Guardian, AA

DAHA FAZLA HABER OKU