2003 yılından itibaren Irak'ta büyük bir yaygınlık kazanan İran arabaları, düşük fiyatıyla yüksek kaliteli Kore, Japon, Amerikan, Alman ve diğer Batı ülkelerinden gelen arabalara kıyasla birçok aile için tercih sebebi oldu.
Ancak aynı zamanda, düşük güvenlik özellikleri nedeniyle kazalara ve can kayıplarına yol açarak birçok mağduriyet yarattı.
İran arabalarını Irak sokaklarında farklı renklerde kolayca bulabilirsiniz.
Dayanıklılığın ve güvenlik unsurlarının olmaması
İran arabası sahibi olan Ali Seccad, bu arabalara olan ilginin sebebini şöyle açıkladı:
İran arabası diğer arabalara göre çok pahalı değil ve özellikle işsizler olmak üzere birçok genç, fiyatı iki bin ile beş bin ABD doları arasında değişen bir İran arabası almak için borç alma veya kendi altınlarını satma yoluna gidiyor. Böyle bir araba, diğer menşe ülkelerdeki muadillerinin çoğunda bulunan güvenlik özelliklerine sahip değil. Yine de bu arabalar Iraklı gençlerin maddi imkânlarını göz önünde bulundurarak tercih ettiği ilk arabalardan oluyor. Bazı insanlar ise güvenlik koşullarının zayıf olması nedeniyle bu arabaları kullanmayı tercih etmiyor.
Irak makamları da 2018'de ABD'nin İran'a uyguladığı yaptırımlara uygun olarak İran arabalarının ithalatını ve Irak fabrikalarında monte edilmek üzere parça ithalatını engelleme kararı aldı.
Ancak, İran'da özel sektörde yer alan bir şirket, geçtiğimiz haziran ayında arabalarını Irak'a ihraç etmeye başladığını duyurdu.
İranlı şirket, bu arabalarının ilk sevkiyatını Irak'a gönderdi ve Irak, onların ilk ihracat pazarı oldu.
İran arabalarının ithalatının yasaklanması
Mali Uzman Mustafa Akram Hantuş, İran'ın Irak'la ekonomik ilişkilerini geliştirme çabalarını şöyle değerlendirdi:
Daha önce, İran arabalarının kalitesinin düşük olması nedeniyle bu arabaların ithalatını yasaklayan bir karar alınmıştı ve şu an bu kararın hala yürürlükte olup olmadığını bilmiyoruz. Irak, dünya çapında şirketlerden arabalar ithal ediyor ve İran arabalarına ihtiyacı yok. İran, özellikle araçlar ve gıda gibi malların ticaretinde Irak pazarına büyük önem veriyor ve bu pazar, İran'a uygulanan ekonomik ambargo ile başa çıkmada ona yardımcı oldu. Bu nedenle İran, ekonomik ve mali krizini aşmak için Irak pazarına yatırım yapmak istiyor ve çeşitli malların ihracat hacmini artırmayı amaçlıyor. Ancak bu adım, Irak'a ekonomik veya mali bir fayda sağlamıyor. Çünkü Irak, İran'a bir karşılık olarak hiçbir şey göndermiyor ve İran'dan gelen malları bedelsiz alıyor. Bu durum birçok soruna yol açıyor.
Irak, otomobiller için açık bir pazar
Buna karşılık, Bağdat'taki otomobil galerisi sahiplerinden Karar el-Lami, Irak'ta İran otomobillerinin mevcudiyetine rağmen, sahip oldukları özellikler nedeniyle Batı otomobillerine büyük bir talep olduğunu ve düşük özelliklerinden dolayı birçok galeri sahibinin İran arabalarıyla iş yapmayı bıraktığını açıkladı.
Tesislerin yok olması
Ekonomi ve siyaset uzmanı Nebil Cabbar et-Tamimi ise, İran arabalarının Irak'a olan girişinin 2018 yılından bu yana ABD'nin İran'a uyguladığı yaptırımların geri dönmesiyle durduğunu ve mevcut İran arabalarının ve montaj tesislerinin yok olma ve eskiyip kötüleşmeye maruz kaldığını ifade etti.
Tamimi'ye göre Irak sokakları, özellikle Koreli üreticilerin arabaları gibi başka ülkelerden gelen arabalarla doldu.
Ekonomi uzmanı Salih Lufte, bu arabaların yaygınlaşma sebebini şöyle açıkladı:
İran arabaları düşük kalite ve dayanıklılığa sahip, ancak fiyatları düşük ve bakım maliyetleri ucuz. Ayrıca bu arabalar rahatlıkla bulunabiliyor. Bu nedenle Irak vatandaşları tarafından tercih ediliyor ve neredeyse her yerde yaygınlaşıyor. Eleştiriler, düşük fiyatlı bir araç arayan Irak vatandaşının tercihini değiştirmiyor ve onu işine gitmek veya geçimini sağlamak için kullanmayı sürdürüyor. Ancak son zamanlarda, memur maaşlarının artması ve lüks markalı arabaların piyasaya girmesiyle, İran arabalarına olan ilgi azaldı. Devletin tüketiciyi korumak ve güvensiz ürünlerin girişini önlemek için müdahale etmesi gerekiyor.
Independent Arabia