Birleşik Krallık'ta kraliyet ailesinden ayrılarak ABD'ye yerleşen Sussex Dükü Prens Harry tarafından kaleme alınan "Spare" adlı anı kitabı 10 Ocak'ta yayımlandı.
Kitap daha yayımlanmadan sızan bilgiler gerek ülkesinde gerekse dünyada tartışma başlattı.
Kitapta Harry, Birleşik Krallık ordusuna bağlı Afganistan'da askeri helikopter pilotu olarak görev yaptığı 2007-2008 ve 2012-2013 yıllarında katıldığı operasyonlarda 25 kişiyi öldürdüğünü iddia ediyor.
Harry, öldürülen bu kişilerin Taliban üyesi olduğunu iddia ediyor.
Kitapta buna dair yer alan ifadelerden bazıları şunlar:
İşte benim sayım: 25. Bu sayı, bana herhangi bir tatmin duygusu vermiyor. Fakat bu sayı yüzünden utanç da duymuyorum. Tabii ki askerlik sicilimde, zihnimde böyle bir sayının bulunmamasını tercih ederdim. Aynı zamanda Talibansız, savaşların olmadığı bir dünyada yaşamayı da isterdim. Savaşın sıcaklığı ve tozu dumanı içerisinde bu 25'i, 25 insan olarak düşünmedim. İnsan olduklarını düşünürseniz insanları öldüremezsiniz. İnsan olduklarını düşündüğünüzde onlara zarar veremezsiniz."
Taliban, tepki gösterdi, Britanyalıların çoğunluğu ülke güvenliğine aykırı buldu
Harry'nin dünyada da gündem olan bu sözlerine Taliban tepki göstererek savaş suçu işlediğini öne sürdü.
Taliban'ın yanı sıra Afganistan'da bir grup tarafından da protesto edildi Harry.
Bu konudaki en ilginç veriye The Independent için yapılan özel bir anket ile ulaşıldı.
Anket, Britanyalıların 3'te 2'sinin Harry'nin Afganistan'da 25 Taliban üyesini öldürdüğünü açıklayarak ulusal güvenliğe zarar verdiğini düşündüğünü ortaya koydu.
Harry'nin öldürdüğü kişi sayısını açıklaması bizzat silah arkadaşları arasında da eleştiri almıştı.
"Operasyonel görev içerisinde yapılmış bir şey hukuki sınırlar içerisindedir"
Türkiye'de yıllardan beri terörle mücadele eden bir ülke.
Tabii ki bu süreç içerisinde belki yüzbinlerce insan yurtiçinde veya yurtdışında yapılan operasyonlarda güvenlik görevlisi olarak bulundu, çatışmalara katıldı.
Pek çoğu da görev yaptığı yerleri, katıldığı operasyonları dost sohbetlerinde genellikle anlatıyor.
Harry'nin olayında olduğu gibi bir kişinin katıldığı operasyonlarda sayı belirterek "Şu kadar kişi öldürdüm" demesi suç mu?
Harry'nin açıklamalarının askeri hukukta karşılığı var mı?
Bu soruyu eski bir askeri savcı, avukat Salim Şen'e sorduk.
Kolluk güçlerine bağlı olarak operasyonel görev içerisinde ortaya konulan hareketin hukuki sınırlar içerisinde olabileceğini belirten Şen, Prens Harry'nin tartışılan açıklamalarının disiplinsizlik olarak değerlendirilebileceğini söyledi.
Siyasi bir çerçevesi olmadıkça, yapılanın gizli bir operasyon olduğunu vurgulayan Şen, "Güvenliği tehdit edici derecede bilgi aktarımı olursa bu suç teşkil edebilir. Örneğin MİT operasyonlarını açıklamak suçtur. Ama bu tür gizli bilgiler içermeyen genel operasyon kapsamında anlatılanlar suç değil, disiplinsizlik olur. Anlatımın ne olduğu da önemli tabii" dedi.
"Karşılıklı çatışmada öldürmek suç değil ama esir, sivil öldürmek suç"
Şen'in ardından 1974'teki Kıbrıs Barış Harekâtı'na katılan ve terörle mücadele kapsamında Türkiye içinde ve Kuzey Irak'ta pek çok operasyonda yer alan eski Özel Kuvvetler Alay Komutanı Mithat Işık da aynı soruya yanıt verdi.
Işık da öncelikle ordu veya güvenlik güçleri bünyesinde bir savaşa veya terör operasyonuna katılıp sonrasında "şu kadar düşman öldürdüm" demenin askeri hukuka göre suç olmadığını belirtti.
"Tabii buradaki açıklamanın mahiyeti önemli" diyen Işık, "Karşılıklı çatışma içerisinde düşman askerini öldürmüşsün ayrı ama çatışmada esir düşen birini veya sivili öldürmüşsün ayrı şeyler. Esir düşmüş birini öldürürsen bu savaş suçuna girer" ifadelerini kullandı.
"Bu tür açıklamalar kişileri hedef haline getirir"
Işık, buna karşın çatışmalara katılan kişilerin "şu kadar kişi öldürdüm" diye açıklama yapmasının doğru olmadığını kaydederek şunları söyledi:
"Anılar yazılabilir ama Prens Harry'nin bu açıklamasını hoş karşılamadım. 'Katıldığım operasyonlarda açtığımız ateş sonucu Taliban'a kayıp verdirdik' dese sorun olmayabilir ama sayı zikretmek doğru değil. Bu tür açıklamalar kişileri hele hedef haline getirir. Örgüt kişiyi hedef haline getirebilir. Hele hele Harry gibi tanınmış kişilerin böyle konuşması onları ayrıca hedef haline getirebilir. Tabii ki Taliban onu hedef olarak seçebilir, bunu kabul etmek lazım."
Kurtlar Vadisi oyuncusu Olgaç'ın açıklamaları krize neden olmuştu
Harry'in açıklamalarının bir benzeri yakın denebilecek tarihte Türkiye'de yaşanmış ve adeta bir diplomatik krize neden olmuştu.
Kurtlar Vadisi dizisinde "Kılıç" rolüyle tanınan tiyatro sanatçısı Atilla Olgaç'ın 2009 yılında "Orada Neler Oluyor" adlı programa katıldı.
Olgaç, programda 1974 Kıbrıs Barış Harekatı'nda 19 yaşındaki esir bir Rum askerini başından vurduğunu, bunun dışında 9 kişiyi daha öldürdüğünü söylemişti.
Sanatçının bu yönündeki sözleri Güney Kıbrıs Rum Kesimi ve Yunanistan'da büyük tepkiye yol açtı.
Olgaç'ın açıklamalarının yargı sürecine hatta Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi'ne (AİHM) taşınacağı bile belirtildi.
Olgaç, tepkilerin ardından ifadelerini yalanlamış, “Olayların bu boyuta geleceğini tahmin etmemiştim. Söylediğim her şey çekmeyi düşündüğüm bir filmin senaryosuydu' demişti.
Olgaç'ı askerliği döneminde tanıdığını öne süren eski KKTC Cumhurbaşkanı Rauf Denktaş'ın danışmanı Hilmi Özen ise Hürriyet gazetesine o günlerde yaptığı açıklamada, Olgaç'ın harekât sırasında çatışmaya katılmadığını mutfakta görevli olduğunu iddia etti.
Atilla Olgaç'ın sözleri nedeniyle başlayan tartışma zaman içerisinde unutuldu.
Prens Harry'nin açtığı tartışmanın daha bir süre dünya ve Birleşik Krallık gündemini meşgul edeceği görülüyor.
© The Independentturkish
