Kışın gelinmesiyle en çok merak edilen konulardan biri de doğalgaz fiyatlarına zam yapılıp yapılmayacağıydı.
Boru Hatları İle Petrol Taşıma Anonim Şirketi'nden (BOTAŞ) dün yapılan açıklamada artan maliyetlerden dolayı büyük sanayi ve ticari kuruluşlarının yer aldığı abone grubuna yüzde 48,40 ve elektrik üretim amaçlı kullanılan doğalgaz santrallerine de yüzde 46,82 oranında artış yapıldığı duyuruldu.
Açıklamada konutlar için uygulanan tarifenin değiştirilmediği belirtildi.
Doğalgaza ekimde de yüzde 15 zam gelmiş, bu da mesken tarifesine yansıtılmamıştı.
Son zamla birlikte sanayi kuruluşlarıyla santrallerin artan giderlerini ürettikleri ürünlere ve elektriğe yansıtması bekleniyor.
17 Eylül 2021 Pazar günü kışın doğalgaz fiyatlarının nasıl olacağına dair yaptığımız haberde görüşlerine başvurduğumuz isimlerden eski BOTAŞ Gaz Alımı Daire Başkanı ve enerji uzmanı Arif Aktürk, doğalgaza en az yüzde 30-35 oranında zam geleceğini ancak bu zammın bizzat konutlara da yansıtılıp yansıtılmayacağının siyasi iradenin alacağı karara bağlı olduğunu söylemişti.
İstanbul Makine Mühendisleri Odası Enerji Çalışma Grubu Başkanı Oğuz Türkyılmaz da elektrik ve doğalgazda yüksek oranlı zam beklendiğini kaydetmişti.
Gelişmeler her iki uzmanın tahminlerini doğrulamakla kalmadı, yapılan zammın tahmin ettiklerinin üstünde bile çıktığını gösterdi.
Peki bundan sonra ne olabilir? Soruyu tahminleri isabetli çıkan Aktürk ve Türkyılmaz'a yönelttik.
"Aralıkta elektriğe yüzde 15 ile 18 arası zam gelebilir"
Aktürk, doğalgaz ile elektrik üreten santrallere de zam yapılması nedeniyle zammın elektrikte piyasa takas fiyatını otomatik olarak yukarı çekeceğini belirterek, "Bu da yüzde 16-17 oranında maliyeti piyasa takas fiyatına göre artıracaktır. Aralıkta elektrikte yüzde 15 ile 18 arası bir artış bekliyorum. Bu sadece sanayiyi değil konutları da kapsar" dedi.
Enflasyona yansıması emekli ve memur zamlarının belirlenmesinden sonra anlaşılacak
Son yapılan doğalgaz zammının 1 Kasım'dan itibaren geçerli olduğu için bunun işletmelere aralık ayında yansıyacağını ve ödemesinin ise aynı ayın 20'sine doğru yapılacağını kaydeden Aktürk, şöyle konuştu:
Üretici de bunu maliyetlerine yansıtacaktır. Üretici Fiyatları Endeksi (ÜFE) yani enflasyona bir ay içinde yansır ama Tüketici Fiyatları Endeksi'ne (TÜFE) yansıması birkaç ayı bulur. 1 Ocak'ta memur ve emekli zamları olacak. İktidarın bu noktada şöyle bir avantajı var. ÜFE açıklanana kadar 1 Ocak geçmiş olduğundan maaşlara zam oranı için kıstas alınacak ÜFE'de biraz düşük çıkar.
"Konutlara yansıtılmaması erken seçim işareti"
Konutlara uygulanan doğalgaz tarifeleri için ciddi bir sübvansiyon (destekleme) yapıldığını söyleyen Aktürk, "Sanayi kuruluşlarına ve elektrik üreten şirketlere zam yapıldığı halde konutlara zam yapılmaması erken bir seçim işaretidir" iddiasında bulundu.
Aktürk ayrıca Türk lirasının döviz karşısındaki değer kaybından dolayı Türkiye'nin dolar bazında dünyada şu an konutlarda en ucuz doğalgazı tüketen ülkelerden biri olduğunu kaydetti.
"Elektriğe her an zam gelebilir"
Türkyılmaz ise Türkiye'de elektriğin yüzde 32'sinin doğalgaz ile çalışan santrallerde yüzde 16 ve 17'sinin ise ithal kömür ile çalıştırılan santrallerde üretildiğini hatırlattı.
Her ikisine de son süreçte zam geldiğini ve dövizdeki artış üzerinden hesaplandığında maliyetlerin daha da arttığına dikkati çeken Türkyılmaz, "1 Ekim'de yüzde 15 zam kurgulamışlardı sonra vazgeçtiler. Elektrik Ticaret Derneği de 'elektrik fiyatlarının yüzde 45 artması lazım' diyor. Son zamdan sonra piyasa takas fiyatının üst sınırını daha da yükseltti. Bundan dolayı her an elektriğe zam bekliyorum" diye konuştu.
"Elektrik ve doğalgazdaki artış enflasyonun çok üstünde"
Son zammın girdi maliyetlerini artırdığından bunun fiyatlara da yansıması olacağını vurgulayan Türkyılmaz, şöyle devam etti:
Elektrik ve doğalgaz fiyatlarındaki artış, enflasyon oranının çok üstünde. 2019 Ocak - 2021 Eylül döneminde TÜFE artış oranı yüzde 43,4 oldu. Aynı dönemde elektrik fiyatları yüzde 70,4 oranında artıyor. Doğalgazda ise fiyat artışı yüzde 67,5-159. Elektrik fiyatları resmi enflasyondan yüzde 62, doğalgaz fiyatları ise resmi enflasyondan yüzde 55-266 daha yüksek.
© The Independentturkish
