Türkiye'de yaklaşık bir yıldır sosyal medya düzenlemesi konuşuluyor, tartışılıyor.
Hükümetin farklı gerekçelerle hayata geçirdiği sosyal medya düzenlemesi, kimileri tarafından desteklendi, kimilerince de eleştirildi.
1 Ekim 2020'de yürürlüğe giren yasanın birinci ve ikinci aşamalarından sonra üçüncü aşaması olan reklam yasağı da Resmi Gazete'de yayımlandı.
Buna göre 7253 sayılı yasa gereği Türkiye'ye resmi temsilci atamayan yurtdışı kaynaklı sosyal medya şirketleri, artık reklam alamayacak.
Reklam yasağının uygulamasını; Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu (BTK), Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK), Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası, Vergi Denetim Kurulu ve ilgili tüm kamu kurumları denetleyecek.
Eğer, bu süre içinde de gereken yapılmazsa bu sefer bant genişliğinin daraltılması uygulamasına başvurulacak.
fazla oku
Bu bölüm, konuyla ilgili referans noktalarını içerir. (Related Nodes field)
Bant genişliğinin daraltılması kapanmaya yol açabilir
Bu da Türkiye'de temsilcilik açmayan sosyal medya ağının kullanılmasını imkansızlaştırabilir.
Şimdiye kadar TikTok, YouTube, Linkedin, Dailymotion, Facebook ve Whatssap'ın aralarında bulunduğu birçok sosyal medya platformu, yaptıkları açıklamalarla Türkiye'de temsilcilik açacaklarını belirtti.
Ancak tüm çağrılara rağmen henüz girişimde bulunmaya sosyal medya ağları da yok değil.
Şimdiye kadar Türkiye'nin hayata geçirdiği sosyal medya düzenlemesinin gereğini yapıp yapmayacağına dair açıklama yapmayan sosyal medya platformlarının başında ise Twitter geliyor.
Peki, Twitter neden şimdiye kadar temsilcilik açma konusunda bir girişimde bulunmadı?
Bant genişliğinin daraltılması halinde kullanılmaz hale gelecek sosyal medya ağıyla uluslararası bir şirket mi, yoksa Türkiye'deki takipçileri mi cezalandırılmış olacak?
"Ülkemizde bir muhatapları yoktu"
Yıllardır üniversitelerde bu alanda ders veren, birçok kitabı bulanan ve iki araştırma merkezinin kurulmasına öncülük eden Sosyal Medya Dijital Güvenlik Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi (SODİMER) Başkanı Prof. Dr. Levent Eraslan, sorularımızı yanıtladı.
Prof. Dr. Eraslan'a göre Türkiye'nin bu alanda yasal düzenleme yapması şart.
Ankara'nın yasal düzenleme yapmadan öncede ilgili firmalara çağrıda bulunduğunu hatırlatan Eraslan, "Çünkü hukuki ve idari hatta ekonomik olarak bu teşekküllerin bir muhatabı yok ülkemizde" dedi.
Söz konusu sosyal medya ağlarını kullanan kimilerinin anonim hesaplarda insanlara yapılan hakaretlerde bulunduğunu, üstü açık kapalı tehditler savurduklarını ve her türlü tezvirata baş vurduklarını aktaran Eraslan, "Bu şirketler aynı zamanda vergi de vermiyor. Çünkü, aldıkları vergileri başka ülkelerde faturalandırıyorlar. Örneğin Facebook bunu İrlanda ve Almanya'da yapıyor. İnsanların karşılaştıkları sorunlara çözüm bulabilmeleri için bu işin muhataplarının olması gerekiyor" diye konuştu.
Olumlu buldu ama Facebook'un açıklamasına itiraz etti
Yasal düzenlemenin aşamalarının hayata geçirilmesiyle birlikte öncelikle bir Rus firmasının ardından da TikTok, YouTube, Linkedin, Dailymotion, Facebook ve Whatssap'ın sürece dahil olduğunu hatırlatan Eraslan, Facebook'un temsilcilik açma açıklamasında kullandığı bazı ifadelere itiraz etti.
Facebook'un açıklamasında, "Politikamızın değişiminde baskı ve ısrar olursa, temsilcimizi geri çekeriz" dediğini anımsatan Eraslan, "Bu Türkiye'de büyük bir tepkiyle karşılandı. Bu tepkiyi verenlerden biri de benim. Çünkü Türkiye Cumhuriyeti Devleti, sonuçta bir devlet mekanizmasıyla hareket eder. Ya da Türkiye şimdiye kadar sizden ne istedi de siz bu cümleyi kurdunuz? Bu beni çok rahatsız etti. Zira hukuk devletlerinde bu tarz şeyler olmaz. Ayrıca aynı açıklamada 3-4 kez de özgürlük vurgusu yapıldı. Sonuç itibariyle rahatsız edecek bir dil kullandılar" değerlendirmesinde bulundu.
"Almanya, Fransa ve İngiltere'de var, Türkiye'de niye yok?"
Rahatsız edici dile rağmen Facebook'un temsilcilik açmasının önemli olduğunu vurgulayan Eraslan, geriye Twitter ve Pinterest'in kaldığını söyledi.
"Peki Twitter ne yapmak istiyor" sorumuza Eraslan, şu cevabı verdi:
"Asıl problemin ne olduğu da bu sorunun cevabında yatıyor. Twitter'ın kurucusu Jack Dorsey, bu tarz şeyleri özgürlükler bağlamında ele alıyor. Yani kontrol, hesap verebilirlik ya da süreç içinde bir muhatap ilişkisine geçmemeyi Türkiye'ye özgü yapıyor. Almanya'da, Fransa'da, İngiltere'de, Amerika'da temsilciliği var. Peki Türkiye'de neden yok? Ben buna itiraz ediyorum. Hatta Alman sosyal medya yasası dünyadaki en sert yasa. Bir örnek vermek gerekirse, 'sosyal ağlarınızda suç unsurunu görüp, kolluk görevlilerine bildirmek zorundasınız' diyor. Türkiye'deki yasada böyle bir madde yok. Ona rağmen niye Almanya'da temsilcilik açıyorsun da Türkiye'de açmıyorsun?"
"Dorsey, Twitter'ın bir özgül ağırlığı olduğunu düşünüyor"
"Gelişmelere bakıp bir değerlendirme yaptığım zaman şunu rahatlıkla söyleyebilirim: Twitter, Türkiye'de temsilcilik açmayacak" diyen Eraslan, sözlerini şöyle sürdürdü:
"Bunu söyleyen ilk kişiyim. Çünkü, vurguları farklı bir sosyal medya ağıdır Twitter. Bu sosyal ağın Türkiye'deki rakamı 13 milyon. Tüm dünyadaki takipçileri ise 340-400 milyon bandında. Diğer sosyal medya platformlarına göre takipçi sayısı az olsa bile özgül ağırlığı var. Bunu kurmayı başardı. Sürece baktığımız zaman 13 milyon kişinin kullanması çok da umurunda olmayabilir Dorsey'in. Ama Jack Dorsey şunu ifade ediyor: Oyunu kendim kurmak istiyorum. Bunu nereden çıkartıyoruz? Birçok örnek verilebilir. ABD Başkanı Donald Trump ile yaşanan tartışma bunun en bariz örneğidir. Platformunun da herkese açık olmasını istiyor ama FETÖ'cülerin ve PKK'lıların açtığı hesapları kapatmıyor. Ama Türkiye'deki birçok hesabı kapattı. Ayrıca Mark Zuckerberg gibi liberal bir dünya görüşüne de sahip değil."
Eraslan'ın verdiği bilgilere göre Twitter'ın Türkiye'deki şirketlerden reklam almaması, firmayı çok da fazla etkilemez. Eraslan, bu konudaki gerekçesini, "En azından Facebook kadar etkilenmez. Çünkü tüm dünyadaki reklam pazar payı çok düşük. Ülkemizde de hem takipçi sayısı hem de aldığı reklam miktarı çok yüksek değil" sözleriyle dile getirdi.
Prof. Dr. Levent Eraslan, "Twitter neye güvenerek temsilcilik açmamayı tercih ediyor" sorusunaşu yanıtı verdi:
"Türkiye'deki Twitter lobisine güveniyor olabilir. İnsanların baskı yaparak karar vericileri bu noktada fikirlerini değiştirebileceğini düşünüyor olabilir. Herkes Türkiye'nin başlatmış olduğu yasal sürecin içinde faaliyet sürdürmeyi kabul etti ama bir tek Twitter'ın kurucusu kabul etmedi. Buraya çok dikkat etmek gerekiyor. Çağrılara rağmen gelmedi. Onun için Twitter temsilcilik açmayacak diyorum. Bu da beraberinde bant genişliğini daraltmayı getirecektir. Süreç önce yüzde 50 sonra yüzde 90 oranında bant genişliği daraltma ile kapatılacak. VPN ve farklı kanallarla insanların Twitter'ı kullanabilecekleri ön görülüyor. Yani Twitter şu mesajı veriyor: Kapatırsan da insanlar başka kanallarla bana ulaşacaklar."
"Twitter'ı beyaz yakalılar kullanıyor"
Yasaklanması halinde herkesin farklı kanallarla Twitter'da varlık sürdürmeye devam edip etmeyeceğini sorduğumuz Eraslan, bu sosyal platformu kullananların "beyaz yakalılar" olduğunu söyledi.
Twitter kullanıcılarının genelinin üniversite mezunu olduğunu ifade eden Eraslan, bir sosyal medya sosyolojisi yapmayı da ihmal etmedi. Ona göre Twitter kullanıcıları VPN ve Proxy ayarlarını değiştirerek bu sosyal ağı kullanacaklar. İşte bu nedenle de Jack Dorsey, Türkiye'nin almış olduğu kararı pek önemsemiyor.
Eraslan'dan sosyal medya sosyolojisi: Linkedin'i kullananlar profesyonel beyaz yakalılardır
Eraslan, bu konuda şunları dile getirdi:
"Facebook kullanıcıları yaşlıdır ve köylüdürler. Instagram'ı kullananlar genellikle 18-24 yaş aralığındakilerdir. Linkedin'i kullananlar profesyonel beyaz yakalılardır. Pinterest'i kimse konuşmuyor. Oysa Pinterest kadın kullanıcı ağırlıklıdır. Sosyal medyada böylesi kavramlar vardır. Bana niye Pinterest'i değil de Twitter'ı soruyorsunuz? Çünkü Twitter'ın bir özgül ağırlığı vardır. Siyaset, ekonomi, algı ve daha başka başlıklar Twitter üzerinden yürüyor Türkiye'de. Onun için ısrarla 'Twitter temsilcilik açmayacak' diyorum. Kurucusu, 'Kapatırsanız, kapatın, platformunu kullananlar, bu işin arka kapısını da kullanmayı bilirler' bağlamında hareket ediyor olabilirler."
"Facebook'un yılda 70 milyar, Twitter'ın 3,5 milyar dolar"
Twitter'ın ilk etapta reklam gelirlerinden mahrum bırakılmasının bir anlam taşımayacağının altını çizen Eraslan, "Facebook'un tüm dünyada reklam gelirlerinden elde ettiği miktar yıllık 70 milyar dolar. Twitter'ın ise 3,5 milyar dolar. Bant genişliğini daraltmaya geçildiğinde ise Twitter'ın doğrudan kullanılması çok güçleşecek. İnsanlar, bir tweeti 10 dakikada atabilecekler. Belki de bir videoyu bir günde indirebilecekler" ifadelerini kullandı.
Böyle bir uygulamanın başlaması halinde mağdurun kim olacağına da değinen Eraslan, sözlerini şöyle noktaladı:
"Ortada hukuksal bir düzenleme var. Üstelik bu tüm dünyada mevcut. Türkiye Cumhuriyeti Devletine kafa tutan, yasalarına uymayacağını ilan eden, uymamasını da gerekenleri yapmayarak belirten bir uluslararası şirket var. Olaya bu açıdan bakmak lazım. 'Kim cezalandırılacak?' cümlesini tırnak için de belirterek cevaplamak istedim. Diğer platformlar yasal düzenlemeye uyacaklarını belirterek temsilcilik açacaklarını belirmişlerse Twitter'ın da aynı tavrı ortaya koyması beklenir."
Levent Eraslan kimdir?
1975'te Karabük'te doğdu. İlk, orta ve lise öğrenimini İstanbul'da, lisans ve lisansüstü eğitimini Ankara'da tamamladı.
Eğitim Sosyolojisi alanında doktora sahibi olan Eraslan, Kırıkkale Üniversitesi'nde, Ankara Üniversitesi'nde ve Milli Savunma Üniversitesi Kara Harp Okulu'nda öğretim üyesi olarak görev yaptı.
Eraslan'ın toplumsal yaşamın farklı ve özel alanlarına dönük teorik ve uygulamalı araştırmaları bulunmakta.
Birçok alanda uluslararası akademik çalışmaları olan Eraslan İçişleri Bakanlığı Emniyet Genel Müdürlüğü TUBİM Bilim Kurulu üyesidir.
Anadolu Üniversitesi Rektör Yardımcılığı görevini yürütmüş, aynı zamanda alanında bir ilk olan Anadolu Üniversitesi Sosyal Medya Dijital Güvenlik Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi'ni (SODİMER) kurdu.
Eraslan'ın 21 adet kitabı ve birçok akademik çalışması bulunuyor.
© The Independentturkish
