TEPAV 81 ilin "İnsani Gelişmişlik Endeksi"ni hesapladı: 7. sırada Tunceli, son sırada Ağrı var

TEPAV, UNDP’nin metodolojisini kullanarak 81 ilin “İnsani Gelişmişlik Endeksi”ni hesapladı. İlk sırayı Ankara’nın aldığı gelişmişlik listesinin sonundaki il Ağrı oldu

Ağrı, İGE listesinde yüksek gelişmişlik sınırına yakın olmakla birlikte orta gelişmişlik düzeyinde yer alan tek il olarak dikkat çekiyor / Fotoğraf: AA

Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı (TEPAV), Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı’nın (UNDP) 2020 yılı İnsani Gelişme Raporunu temel alarak Türkiye’nin 81 ili için İnsani Gelişmişlik Endeksi’ni çıkardı.

fazla oku

Bu bölüm, konuyla ilgili referans noktalarını içerir. (Related Nodes field)

Tunceli 7'nci sırada

TEPAV’ın 2017 yılına ilişkin 81 ile yönelik yürüttüğü İnsani Gelişmişlik Endeksi çalışmasında illerin, gelir, sağlık ve eğitim düzeyine sınıflandırma yapıldı. Bu kapsamda küresel sınıflamaya göre gelişmişlik düzeyi ‘çok yüksek’ grubunda 21 il yer alıyor.

Bu iller arasında ilk sırada Ankara gelirken, ekonomik gelişmişlik düzeyi yüksek olan İstanbul, Kocaeli, Antalya, İzmir ve Muğla Ankara’yı takip ediyor. Ancak listenin 7’nci sırasında çok da tahmin edilmeyen bir il olan Tunceli’nin yer alması dikkat çekiyor.

 

tepav.jpg
81 ilin İnsani Gelişme Endeksi alt göstergelerine göre gelişmişlik düzeyleri- 2017 / Kaynak: tepav.org.tr ​​​

 

Özellikle okullaşma oranının çok yüksek olduğu bilinen Tunceli sıralamaya 7’nci sıradan girerken, ekonomik yönden kendisinden çok daha ilerde olan Eskişehir, Bursa, Kayseri gibi illeri de geride bırakma başarısını gösterdi. 21 ilin yer aldığı ‘çok yüksek’ düzeyde olan iller arasında ayrıca, Karaman 15’inci sırada bulunuyor. Artvin ve Bilecik ise 17’nci sırayı paylaşıyor.

Orta düzeydeki tek il Ağrı

TEPAV listesinde yüksek gelişmişlik grubunda 59 il bulunuyor. Sadece Ağrı, yüksek gelişmişlik sınırına yakın olmakla birlikte orta gelişmişlik düzeyinde yer alan tek il olarak dikkat çekiyor.

Yaşam sürelerine göre 81 ilin tamamı ‘çok yüksek gelişmişlik' düzeyinde

Türkiye’nin 81 ilinin tamamı, doğuşta beklenen yaşam sürelerine göre ‘çok yüksek gelişmişlik’ düzeyine sahip durumda. Buna karşılık ortalama öğrenim süresi kategorisinde ise aynı başarı yakalanamıyor. Ayrıca, 69 il ‘beklenen öğrenim süresi’ kategorisinde ‘çok yüksek’ performansa sahip durumda ve gelecek yıllarda bu illerde ortalama öğrenim süresinin artacağı öngörülüyor.

“Beklenen öğrenim süresi” göstergesinde “düşük gelişmişlik” sınıfında bulunan Gümüşhane’yi; Hakkâri, Muş, Edirne, Ağrı, Bayburt, Şırnak, Çankırı, Çanakkale, Kars, Bitlis ve Van takip ediyor.

Gelişmiş iller cinsiyet eşitliğinde üst sırada

İnsani Gelişmişlik Endeksi’nde çok yüksek gelişmişlik düzeyinde yer alan illerin tamamına yakını toplumsal cinsiyet eşitliği yönünden de Türkiye’nin ortalama performansından daha yukarıda yer alıyor.

Bu durum, TEPAV raporunun değerlendirme bölümünde, “Eğitimde toplumsal cinsiyet eşitliğinin sağlanması, insani gelişmenin de ön şartı gibi yorumlanabilir” şeklinde özetleniyor.

 

tabloliste.jpg
– 81 İlde İnsani Gelişme Endeksi Sonuçları- 2017 / Kaynak: tepav.org.tr

 

Çalışmada öne çıkan bazı bulgular şöyle:

  • 1990 yılında “orta gelişmişlik” düzeyinde olan Türkiye’nin performansını sürekli iyileştirerek önce “yüksek gelişmişlik”, sonrasında ise “çok yüksek gelişmişlik” düzeyine yükseldiği tespit edilmektedir.
  • Türkiye ve Singapur’un İGE sıralamasında son 30 yılda en fazla yükseliş gerçekleştiren iki ülke olduğu görülmektedir.
  • Ortalama öğrenim düzeyi, Türkiye’yi İGE’de aşağı sıralara çekmektedir.
  • TEPAV çalışmaları kapsamında 81 il için hesaplanan İGE sonuçlarına göre, Ankara, Türkiye’nin en gelişmiş ili olarak öne çıkmaktadır.
  • Küresel sınıflamaya göre “çok yüksek gelişmişlik” grubunda yer alan Ankara’yı sırasıyla İstanbul, Kocaeli, İzmir, Antalya, Muğla, Tunceli, Eskişehir, Tekirdağ ve Bursa takip etmektedir.
  • “Çok yüksek gelişmişlik” grubunda 21 il yer alırken 59 il “yüksek gelişmişlik” grubunda yer almaktadır. 81 il arasında “düşük gelişmişlik” düzeyinde yer alan il bulunmazken, Ağrı, “yüksek gelişmişlik” sınır değerine yakın bir performans gösterse de halen “orta gelişmişlik” düzeyinde yer alan tek il konumundadır.
  • Ankara’nın küresel sıralamada Portekiz’den sonra küresel listede 39’uncu sırada yer alabileceği görülmektedir.
  • İllerin en zayıf performansının “ortalama öğrenim süresi” göstergesinde gerçekleştiği görülmektedir.
  • İGE’ye göre “çok yüksek gelişmişlik” düzeyinde yer alan illerin neredeyse tamamının eğitimde toplumsal cinsiyet eşitliliği açısından Türkiye’nin ortalama performansından daha iyi bir tablo sunduğu görülmektedir.

     

Independent Türkçe, Dünya

 

 

 

DAHA FAZLA HABER OKU