Tunus'ta düzenlenen Libya Siyasi Diyalog Forumu'nun dördüncü gününde katılımcılar, önümüzdeki geçiş döneminde çeşitli Libya kurumlarına verilecek yetkilerin genel çerçevesini ve aynı şekilde başkanlık ve parlamento seçimleri yapılmadan önce geçiş aşamasında kurulması planlanan Libya kurumlarına verilecek yetkileri tartıştılar.
Libya Siyasi Diyalog Forumu, Tunus Anlaşması'nın meşruiyetine ilişkin görüşmelerin üçüncü gününde kaydedilen anlaşmazlıkların ardından dördüncü gününde de devam etti. Bu da beklentilerin çıtasının toplantının ilk iki gününden farklı olmasına yol açtı. Zira kapsamlı çözüme hazırlık aşamasının siyasi programlarının belgesi hakkında yapılan müzakerelere katılan kişilerin görüşleri ve tutumları farklıydı. Bu belgede geçiş aşamasını fiilen sona erdirecek seçimlere hazırlanmak için çalışacak yeni bir başkanlık konseyi ve yeni bir hükümet kurulması üzerinde uzlaşma sağlandığı yer alıyor.
Bazı katılımcılar 2015 yılında Fas'ta imzalanan Suheyrat Anlaşması'nın sonuçlarının esas alınması gerektiğinde ısrarcı olurken diğer katılımcılar siyasi çözüme Suheyrat Anlaşması'nın lağvedilip Gammarth Belgesi adını taşıması beklenen bir Tunus Anlaşma Belgesi hazırlanması ile ulaşılacağını savunuyor.
Bu bağlamda gözlemciler bu anlaşmazlığın, forumun sponsorluğunu üstlenen UNSMIL'nin erken çağrılara yanıt vermesine zemin hazırlayacağını düşünüyorlar. Söz konusu çağrıların arasında tüm ihtilaf noktaları hakkında yapılan istişarelerin sona erdirilmesi ve Libya krizine kapsamlı bir çözüm bulunması amacıyla müzakerelerin cumartesi yerine önümüzdeki haftaya kadar uzatılması yer alıyor.
Tunus'taki Libya Diyalog Forumu, bir başkan ve iki yardımcıdan oluşacak bir başkanlık konseyi üzerinde bir hafta içerisinde uzlaşma sağlanmasını, anayasal kurumların adaylık koşullarının belirlenmesini, tek bir hükümet kurulmasını ya da bir başbakan atanmasını ve 18 ay içerisinde başkanlık ve parlamento seçimlerinin yapılması için bir tarih belirlenmesini hedefliyor.
Ancak bu anlaşmazlıklara rağmen BM Libya Özel Temsilcisi ve UNSMIL Genel Sekreter Vekili Stephanie Williams görüşmelerin gidişatına ilişkin daha fazla iyimser görünüyor. Nitekim Williams Tunus'ta Libyalı heyetler arasında gerçekleşen müzakerelerin "ilerleme kaydettiğini ve görüşmelerin yapıcı bir atmosfer içerisinde devam ettiğini" belirtti.
Williams aynı zamanda güvenlik düzenlemeleri ve güçlerin çekilmesine ilişkin alt komitenin ayrı ayrı toplandığını ve 5+5 grup toplantısında onaylanan planını sunduğunu da sözlerine ekledi. Williams komitenin toplantı sonuçlarını Ortak Askeri Komite'ye sunacağına işaret etti.
Williams konuşmasını iyimser bir şekilde sürdürerek Libya'nın geleceğine ilişkin Tunus'ta yapılan siyasi görüşmelerde 18 ay içerisinde seçimlerin yapılması için uzlaşma sağlandığını vurguladı. Aynı şekilde Williams hala büyük engellerle karşı karşıya olan barış sürecindeki "açılıma" övgüde bulundu.
Aynı zamanda Williams toplantıda "özgür, şeffaf, kapsayıcı ve güvenilir bir parlamento ve başkanlık seçimi" düzenlenmesine yönelik bir yol haritası üzerinde ön anlaşmaya varıldığını da belirtti. Williams anlaşmanın Libya kurumlarını tek bir çatı altında toplamaya yönelik adımlar içerdiğini belirterek dün yapılan görüşmelerin ana gündem maddesinin seçimlerden önceki aşamayı denetlemek için yeni tek bir geçiş hükümeti kurulmasının ve bu hükümetin yetkileri ile ayrıcalıklarının tartışılması olduğunu vurguladı.
Tunus'un eski Dışişleri Bakanı el-Munci el-Hamidi, Tunus Cumhurbaşkanlığı tarafından denetlenecek ve Libya ile komşu ülkelerdeki aktif taraflar ve Libya'daki uluslararası taraflardan oluşacak bir takip komitesi oluşturulması çağrısında bulundu. Böylece bu komiteye, Tunus'taki Libya Siyasi Diyalog Forumu'nda belirlenecek olan geçiş sürecinde Libya hükümetini destekleme görevi verilmiş olacak. Hamidi yaptığı basın açıklamasında Libya'nın siyasi ve güvenlik durumunun oldukça büyük zorluklarla karşı karşıya kalacağını ve bunların başında silahlı milislerin dağıtılmasının, paralı askerlerin ortadan kaldırılmasının, Libya için yeni bir anayasa taslağının oluşturulmasının ve seçim yasasının çıkarılmasının yer aldığını belirtti. Hamidi bu komitenin destek ve tavsiye vermek ile yükümlü olacağını da sözlerine ekledi.
Bu sırada Libya'daki siyasi kaynaklar, Tunus'taki Libya Siyasi Diyalog Forumu üyesi Abdurrahman es-Suveyhili'nin bir mutabakat komitesi oluşturulmasına ve altı katılımcıdan oluşan siyasi diyaloğun şekillendirilmesine ilişkin bazı noktaları reddederek diyalog komitesinden ayrıldığı bilgisini paylaştı.
Suveyhili geri çekilmesini UNSMIL'nin anayasa değişikliği referandumunu reddedip yeni bir geçiş aşamasına geçmek yerine cumhurbaşkanlığı ve parlamento seçimlerine gitmesine bağladı.
Tunus buluşması ülkenin siyasi, askeri ve toplumsal dokusunu temsil etmek üzere BM tarafından seçilen 75 kişinin katılımına tanık oluyor. Sürece yönelik eleştiri yapıldığı ve güvenilirliğin sorgulandığı bir sırada diyaloga katılanlar gelecek hükümete katılmayacaklarına dair taahhütte bulundular.
*İçerik orijinal haline bağlı kalınarak çevrilmiştir. Independent Türkçe’nin editöryal politikasını yansıtmayabilir.
