Önde gelen Kovid-19 aşısı adayları nasıl çalışıyor ve ne zaman hazır olabilir?

Çalışmalarda bilindik aşı üretimi yöntemlerinin yanı sıra yeni yaklaşımlar da deneniyor

Oxford Üniversitesi’nin önderliğinde hazırlanan bir raporda, aşının salgını durdurabilmesi için her 10 kişiden 8'inin aşılanması gerektiği kaydedilmişti (Reuters)

Pfizer’ın koronavirüse karşı ürettiği aşının yüzde 90 etkili olduğunu açıklamasıyla bu hafta salgının başından beri en umut verici gelişmelerden biri yaşandı.

Koronavirüs aşısı üretiminde önde gelen şirketlerin aşılarının çalışma prensipleri ve muhtemel piyasaya çıkış tarihleri hakkında bilinenelerse şöyle:

Pfizer/BioNTech

Nasıl çalışıyor: Özel üretilmiş mRNA, yani genetik molekül, hücrelere enjekte ediliyor ve vücutta düşük dozda koronavirüs diken proteini üretilmesini sağlıyor. Bağışıklık sistemiyse proteinlere karşı antikor üreterek kişiyi virüse karşı koruyor.

Bu tür "mesajcı RNA" aşısı insanlarda daha önce hiç denenmedi.

Ne zaman çıkar: ABD’deki sağlık yetkilileri aşının yakın zamanda gerekli onayı alacağını düşünüyor. ABD Gıda ve İlaç Dairesi’nin (FDA) de devreye girmesiyle sürecin hızlandırılması ve birkaç hafta içerisinde aşının sınırlı dağıtımının başlaması öngörülüyor. Şirketlerse aralık ayının sonuna kadar ellerinde on milyonlarca aşının hazır bulunacağını belirtti.

Öte yandan, aşının 2021’e kadar geniş kapsamlı kullanılması beklenmiyor.

fazla oku

Bu bölüm, konuyla ilgili referans noktalarını içerir. (Related Nodes field)

Moderna

Nasıl çalışıyor: Bu aşı da Pfizer’ınkine benzer şekilde mRNA enjeksiyonuyla çalışıyor.

Ne zaman çıkar: Pfizer’ınki gibi Moderna’nın aşısı da üçüncü faz seviyesinde. Çalışma sonuçlarıysa kasım ayı sonunda bekleniyor.

Bu aşının da aralık sonunda hazır olması için acil devlet onayına başvurulabilir.

Johnson & Johnson

Nasıl çalışıyor: Koronavirüs diken proteinleri için bir gen, “etkisiz hale” getirilmiş bir grip virüsüne ekleniyor.

Zararsız grip virüsü taşıyıcı vazifesi görerek diken proteininin vücuda aktarılmasını sağlıyor.

Böylelikle vücutta az miktarda Kovid-19 diken proteini ve bunlara tepki olarak antikor üretiliyor.

Bu yöntemin kullanıldığı aşılar viral vektör aşısı olarak biliniyor.

Ne zaman çıkar: Şirket, deneyler sırasında katılımcılardan birinin hastalanması nedeniyle üçüncü fazdaki çalışmasını durdurmak zorunda kalmış, ekimde yeniden testlere devam etmişti.

Devletten acil onay alınması için başvurununsa 2021 başında yapılması öngörülüyor.

AstraZeneca/Oxford Üniversitesi

Nasıl çalışıyor: Viral vektör türündeki aşıda etkisiz hale getirilmiş grip virüsü farklı olarak şempanzeden alınıyor.

Ne zaman çıkar: Aşının üçüncü faz denemelerinde katılımcılardan birinin rahatsızlanmasıyla çalışmalar önce durdurulmuş, sonra yeniden devam etmişti.

FDA’e onay için başvuru aralık sonunda yapılabilir.

 

 

Novavax

Nasıl çalışıyor: Koronavirüs diken proteininin laboratuvarda üretilmiş bir hali önce böcek hücrelerinde yeniden üretiliyor.

Sonra bu virüs saflaştırılarak insan vücuduna enjekte ediliyor ve bağışıklık sisteminin antikor üretmesi sağlanıyor.

Ne zaman çıkar: Novavax kasım ayında üçüncü faz çalışmalarına geçeceğini açıklamasına rağmen henüz testlere başlamadı.

Sanofi/GlaxoSmithKline

Nasıl çalışıyor: Novavax’ın aşısındaki aynı yöntem kullanılıyor.

Ne zaman çıkar: Sanofi ve GlaxoSmithKline aralıkta üçüncü faz çalışmalara başlayacaklarını açıkladı.

Merck

Nasıl çalışıyor: Şirket birden fazla aşı üretiyor. Bunların arasında ağız yolundan iğneyle enjekte edilen ve yapısı değiştirilmiş kızamık virüsünün taşıyıcı olarak kullanıldığı aşılar bulunuyor.

Aşılarda yine vücuda düşük dozda Kovid-19 virüsü verilerek antikor üretilmesi amaçlanıyor.

Ne zaman çıkar: Şirketin FDA’e iki aşı için de ne zaman başvuracağı henüz açıklanmadı.

Aşıların iki hafta önce henüz ilk aşamada olduğu belirtilmişti.

 

Independent Türkçe, New York Post

DAHA FAZLA HABER OKU